«Διαφωνώ με αυτό που λες, αλλά θα υπερασπισθώ μέχρι θανάτου το δικαίωμά σου να το λες», μαθαίναμε στο σχολείο όταν μας δίδασκαν τον Διαφωτισμό.
Κι από τότε αυτή η φράση, που αποδίδεται στον Βολταίρο, έρχεται και ξανάρχεται στο μυαλό μου, μαζί με το σημαντικό πνευματικό κίνημα που ξεκίνησε στο τέλος του 17ου και στις αρχές του 18ου από τη Γαλλία για να κατακτήσει την Ευρώπη.
Οι καθηγητές στο σχολείο επέμεναν στην ουσία αυτής της ρήσης, τονίζοντας τη σημασία της ελευθερίας της έκφρασης παράλληλα με την ελευθερία της διαφωνίας. Γιατί με τις αντιπαραθέσεις απόψεων και ιδεών ο κόσμος προχωράει μέσα από τη δημιουργική σύγκρουση, μας έλεγαν τότε. Ευτυχώς, τον Διαφωτισμό εξακολουθούν να τον διδάσκουν στα σχολεία. Γιατί μετά τα μαθητικά χρόνια, η ζωή πολύ συχνά μας υπενθυμίζει τις αξίες του και μας καλεί -απαιτεί, να τις τηρήσουμε. Κι εκεί είναι που ο καθένας αναμετριέται με τον εαυτό του, βάζει το μέτρο και το όριό του.
Πυξ λαξ (από το πλήρες «γνυξ, πυξ, λαξ, οδάξ», δηλαδή γονατιές, γροθιές, κλωτσιές, δαγκωνιές) εναντίον Βολταίρου, εναντίον Διαφωτισμού...
Ο Γιάννης Μπουτάρης, άνδρας εκλεγμένος στα κοινά από τους συμπολίτες του έχει κατά καιρούς εκφράσει απόψεις που δεν έχουν τη σύμφωνη γνώμη (μας). Ως δημόσιος άνδρας εκφράζεται ελεύθερα, εκτίθεται και παράλληλα αποτελεί αντικείμενο κριτικής.
Αλίμονο αν δεν μας επιτρέπεται η διαφωνία, και ακόμα χειρότερα, αν η διαφωνία μεταφράζεται σε υποκίνηση βίας. Τι πιο εύκολο από το να σηκώσεις το χέρι σου και να δείρεις, όταν δεν συμφωνείς με τον άλλον. Αλλά και τι πιο επικίνδυνο να μην εκφράσεις τις απόψεις σου, φοβούμενος ότι θα κατηγορηθείς ως υποκινητής.
Ανάμεσα στο δικαίωμα να λες αυτό που πιστεύσεις και στο δικαίωμα να κρίνεις και να επικρίνεις τις απόψεις του άλλου, δεν υπάρχει άλλη εκδοχή. Η μάλλον υπάρχει και παραπέμπει στη ζούγκλα. Οπως συνέβη στη Θεσσαλονίκη: Πυξ λαξ (από το πλήρες «γνυξ, πυξ, λαξ, οδάξ», δηλαδή γονατιές, γροθιές, κλωτσιές, δαγκωνιές) εναντίον Βολταίρου, εναντίον Διαφωτισμού...
