«Τζένη, αν θέλεις ρώτησε γιατί μιλούν οι λέξεις μου
Και ποιο είναι το κρυμμένο νόημά τους.
Μα είναι άσκοπο να πούμε οτιδήποτε
Μάταιο θα ΄τανε και να το προσπαθήσουμε.
Κοίτα τα μάτια σου, τα τόσο φωτεινά,
Βαθύτερα και από τον πιο βαθύ καθρέφτη τ’Ουρανού
Πιο καθαρά απ’το φως που εκπέμπει ο ήλιος
Και τότε την απάντηση θα βρεις.
Τόλμα να ζήσεις τη ζωή και να απολαύσεις.
Δοκίμασε να πιέσεις το λευκό σου χέρι –
Μόνη σου, εσύ θα πάρεις την απάντηση,
Τον μακρινό Παράδεισό μου θα γνωρίσεις.
Α! Κάθε που τα χείλη σου ανοίγουν
Για να μου πουν μια λέξη τρυφερή,
Τότε βυθίζομαι σε τρέλα εκστατική
Κι ύστερα, χάνομαι χωρίς ελπίδα.»
(Απόσπασμα από το ποίημα του Κ.Μαρξ «Ο κόσμος μου»)
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Ο Καρλ Μαρξ και η Τζένη φον Βεστφάλεν, παντρεύτηκαν εν τέλει, στις 19 Ιουνίου 1843 -εκείνος ήταν μόλις 25 χρονών, εκείνη 29. Δεν έζησαν «και αυτοί καλά» όπως τελειώνουν τα ποιήματα και τα ρομαντικά παραμύθια, αλλά έζησαν μαζί, σε δύσκολους και ενδιαφέροντες καιρούς. Η αριστοκράτισσα καλλονή υπέφερε, εξορίστηκε, δοκιμάστηκε σκληρά από την ανέχεια, χωρίς ποτέ να χάσει το καλοπροαίρετο χιούμορ της και την εμπιστοσύνη της στον Καρλ Μαρξ και στην υπόθεση της εργατικής τάξης. Η αδιάλειπτη στήριξή της και η στράτευση στο πλευρό του έπαιξε ίσως τον σημαντικότερο ρόλο στην ολοκλήρωση του έργου του -άλλωστε τα σημαντικότερα άρθρα και συγγράμματα του Μαρξ, το «Κεφάλαιο», το «Κομμουνιστικό Μανιφέστο», πέρασαν από τα χέρια της, αφού είχε αναλάβει να καθαρογράφει και να δακτυλογραφεί -περίπου ως άτυπη γραμματέας- τα δυσανάγνωστα χειρόγραφα του άντρα της.
«Δεν θα ‘ναι υπερβολή», θα έγραφε αργότερα η μικρότερη κόρη του Μαρξ, Ελεονώρα, (σ.σ. ολόκληρο το όνομά της ήταν Τζένη – Ελεονώρα, αφού και οι τέσσερις κόρες του Μαρξ, είχαν πάρει και το όνομα της μητέρα τους, προς τιμήν της… ) αν πω ότι χωρίς τη Τζένη φον Βεστφάλεν ο Καρλ Μαρξ δε θα μπορούσε να γίνει ποτέ αυτός που έγινε. Δεν υπήρξαν ποτέ δυο άνθρωποι-και οι δυο το ίδιο υπέροχοι-που να ταιριάζουν τόσο και να συμπληρώνει ο ένας τον άλλο.»
Το μόνο που κατάφερε να κλονίσει το μαχητικό πνεύμα της Τζένης ήταν ο χαμός των παιδιών της: μόνο 3 από τα 7 παιδιά που απέκτησαν οι Μαρξ έζησαν ως την ενηλικίως, Τα άλλα 4, δυστυχώς, χάθηκαν είτε από ασθένειες είτε εξαιτίας των θλιβερών συνθηκών διαβίωσης της οικογένειας.
Το 1881 και η ίδια η Τζένη αρρώστησε. Οι γιατροί διέγνωσαν δυσπεψία. Στην πραγματικότητα, υπέφερε από καρκίνο στο συκώτι -πονούσε πολύ και κανένα από τα φάρμακα που της έδιναν δεν την ανακούφιζε. Την ίδια περίοδο, ο Καρλ ήταν επίσης καθηλωμένος στο κρεβάτι, σε άλλο δωμάτιο του σπιτιού, με βαριά γρίπη. Στις 2 Δεκεμβρίου 1881, όταν η Τζένη ένιωσε πως ο θάνατος ήταν κοντά, του φώναξε: «Κάρλ, οι δυνάμεις μου με εγκαταλείπουν». Αυτά ήταν τα τελευταία της λόγια. Πεθαίνοντας, πήρε μαζί της και ένα κομμάτι του άντρα που την είχε αγαπήσει φλογερά. «Ήταν λες και ο θάνατός της σκότωσε κάθε κίνητρο ζωής για κείνον», θα έγραφε ο Ένγκελς. Ο Καρλ Μαρξ, πέθανε ενάμισι χρόνο αργότερα, στις 14 Μαρτίου 1883, στο Λονδίνο, απογοητευμένος, χωρίς καμιά αναγνώριση ή ένδειξη πως το έργο του, θα άλλαζε κάποτε την Ιστορία. Η Τζένη και ο Καρλ Μαρξ τάφηκαν μαζί, στο νεκροταφείο του Χαϊγκέιτ στο βόρειο Λονδίνο. Η αιωνιότητα μπορεί να μην καταλαβαίνει από έρωτα, αλλά έχει σίγουρα μέσα της κάμποση ποιητική δικαιοσύνη…