Atelier Jolie: Ένας τόπος συνάντησης δημιουργών με έδρα του τον τελευταίο χώρο έμπνευσης του Jean-Michel Basquiat

Το NoHo (βόρεια της οδού Houston), με τα, κατά προσέγγιση, 125 κτίριά του, έχει ανακηρυχθεί ως ιστορική συνοικία από την Επιτροπή Διατήρησης Τοποσήμων της Νέας Υόρκης.

Εκεί βρίσκεται και το θρυλικό διαμέρισμα στον αριθμό 57 της οδού Great Jones, που στέγασε το καλλιτεχνικό σύμπαν του Jean-Michel Basquiat τα πέντε τελευταία χρόνια της ζωής του.

Και είναι αυτό το διώροφο κτίριο των 6,600 τ.μ, στο κέντρο, χαμηλά του Manhattan με το τόσο πλούσιο δημιουργικό παρελθόν, που επιλέγει ως ορμητήριο η Angelina Jolie για να στήσει το δικό της brand μόδας, το Atelier Jolie, δεσμεύοντάς το για τα προσεχή οκτώ χρόνια. Μία δημιουργική κολεκτίβα, όπως θέλει να αποκαλεί το νέο της εγχείρημα, έναν τόπο συνάντησης δημιουργών, από έμπειρους ράφτες και εξειδικευμένους τεχνίτες, μέχρι σχεδιαστές υφασμάτων απ’ όλο τον κόσμο. Στόχος, να αξιοποιηθούν, στα πλαίσια μιας eco-conscious φιλοσοφίας, υψηλής ποιότητας vintage πρώτες ύλες και stock πολύτιμων υφασμάτων περασμένων δεκαετιών, θέτοντας τις προϋποθέσεις για ένα κίνημα προσωπικής έκφρασης και ελεύθερης δημιουργίας.

View this post on Instagram

A post shared by Atelier Jolie (@atelierjolieofficial)

Μια πολυσυλλεκτική οικογένεια, που πρωτίστως δημιουργεί και το απολαμβάνει, κάνοντας πέρα το άγχος και την πίεση των εποχιακών συλλογών, αντλώντας έμπνευση ο ένας από τον άλλον, είναι το προσωπικό στοίχημα της ηθοποιού. Και αυτή τη φορά στο προσκήνιο έρχονται οι τεχνίτες. Για τη Jolie, οι σχεδιαστές, που δημιουργούν στο χαρτί, έχουν συνήθως τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο, επικυρώνοντας τον κόπο της χειροποίητης εργασίας. Όμως, οι τεχνίτες που εμφυσούν με ζωή τις χάρτινες δημιουργίες, δεν είναι πλέον, αφανείς ήρωες που περιορίζονται στο να εκτελούν, αντίθετα παίρνουν όλα τα εύσημα που τους αναλογούν και μαθαίνουν να προχωρούν με το δικό τους ένστικτο.

Και τι πιο ιδανικό από έναν πολύβουο και παράλληλα, τόσο εμποτισμένο με δημιουργία χώρο για την πιο δυνατή εκκίνηση; Το κτίριο της Great Jones, είχε και μία πρότερη εξίσου πιο ηχηρή καλλιτεχνική κηδεμονία, αφού αγοραστής του, το 1970, υπήρξε ο Andy Warhol, φίλος και μέντορας του Basquiat, υπενοικιάζοντάς του τον χώρο, που θα χρησίμευε σαν το τελευταίο του σπίτι και studio μέχρι και το 1988.

Μάλιστα, πριν αναλάβουν οι μεσίτες την προώθησή του και την καθαρίσουν, η πρόσοψη του κτιρίου ήταν επιζωγραφισμένη με ένα τεράστιο graffiti, χαρακτηριστικό κομμάτι της τέχνης του Basquiat και το γνώριμο tag SAMO (same old shit), υπογραφή από την εποχή της εφηβείας του, όταν μαζί με τον κολλητό του Al Diaz, γέμιζαν τοίχους του Manhattan και του East Village με αυτό, ως σύμβολο ειρωνείας για τις ψευδαισθήσεις, τη μεγαλομανία και τις υλιστικές επιδιώξεις της μεσαίας τάξης. Τώρα η Angelina Jolie, φρόντισε να επαναφέρει την πρόσοψη στην παλιά, μη-αποστειρωμένη της μορφή, σεβόμενη την κληρονομιά του καλλιτέχνη.

Στο site του Atelier Jolie βρίσκουμε και το link για τη μεγάλη αναδρομική έκθεση “King’s Pleasure”, που οργάνωσαν προς τιμήν του το 2022 οι δύο μικρότερες αδερφές του, Lisane Basquiat και Jeanine Heriveauxex. Η έκθεση σχεδιάστηκε για να παρουσιαστεί σε ένα αντισυμβατικό πλαίσιο. Στο Starrett-Lehigh έναν μεγάλο αποθηκευτικό χώρο στο Τσέλσι, που διαμορφώθηκε σε ιδιότυπη γκαλερί με μεγάλα ξύλινα πάνελ. Εκεί, πάνω από 200 έργα και σκίτσα, μαζί με προσωπικά αντικείμενα του Basquiat, που δεν είχαν εκτεθεί, ποτέ ξανά στο παρελθόν, δίνουν μια νέα οπτική στην προσωπική ζωή του καλλιτέχνη και εκτείνονται πέρα από το αφήγημα, του enfant terrible που από άστεγος, περιπλανώμενος έφηβος εκτινάχθηκε στα ύψη της καλλιτεχνικής αναγνώρισης.

Ο Basquiat παρά τη σύντομη καλλιτεχνική του πορεία, ανήκοντας κι εκείνος σ’ ένα πάνθεον καταραμένων καλλιτεχνών που φεύγουν στα 27 τους, παραμένει τρομερά επίκαιρος και κάθε έκθεση αφιερωμένη σε αυτόν από μεγάλα μουσειακά ιδρύματα εγγυάται κάθε φορά προσέλευση blockbuster προδιαγραφών. Κι όμως, ενώ προς το τέλος της ζωής του τα έργα του πωλούνταν σε μουσεία όπως το Whitney και το MoMa έναντι 25.000 δολαρίων, το παράπονό του ήταν ότι ακόμα δίσταζαν να τον νομιμοποιήσουν καλλιτεχνικά με εξ’ ολοκλήρου ατομικές εκθέσεις. «Γι’ αυτούς είμαι ακόμα ένας καλλιτέχνης graffiti του δρόμου», είχε δηλώσει στο Vanity Fair.

Ωμή τέχνη, ένας διαισθητικός και αυθόρμητος πριμιτιβισμός, σκαριφήματα με μπογιά που θυμίζουν υπόγειους χώρους του μετρό είναι μερικοί από τους χαρακτηρισμούς, που συνδέονται με την τέχνη του, που τη δεκαετία του ’80 καθόρισε το κίνημα του νέο-εξπρεσιονισμού. Τα έργα του είχαν πάντα ένα πλούσιο οπτικό λεξιλόγιο, γεμάτο σύμβολα όπως του copyright, του δολαρίου και logos της ποπ κουλτούρας. Αλλά το κυριότερο στοιχείο που νοηματοδοτούσε την τέχνη του ήταν η επιθυμία του να κάνει τη μαύρη κοινότητα περισσότερο ορατή, απεικονισμένη ρεαλιστικά, που μέσα από τα λόγια του «υποεκπροσωπούνταν ακόμα και στη μοντέρνα τέχνη.»

Η σχέση του Basquiat με τον «σπιτονοικοκύρη» του Warhol, ήταν ουσιώδης και για έναν ακόμα λόγο. Ήταν από τους λίγους στενούς του φίλους, που είχαν την επιρροή και τη δύναμη να τον αποτρέψουν από τη χρήση ουσιών. Ο θάνατος του Warhol το 1987, του στοίχισε. O Basquiat έφυγε για αποτοξίνωση στη Χαβάη, κάνοντας σχέδια για ταξίδι στην Ακτή του Ελεφαντοστού. Επέστρεψε στη βάση του στη Νέα Υόρκη, όμως δέκα ημέρες πριν την αναχώρησή του, έφυγε ξαφνικά από υπερβολική δόση. Άφησε, όμως, πίσω του 917 σχέδια, 25 ζωγραφικά σημειωματάρια, 85 ανατυπώσεις έργων και 171 πίνακες.