Η Φατίμα Μερνίσι, κοινωνιολόγος, συγγραφέας και μία από τις ιδρύτριες του ισλαμικού φεμινισμού, σαν σήμερα, το 2015, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 75 ετών. Τι ήταν όμως αυτό που έχει γράψει το όνομά της με χρυσά γράμματα στην ιστορία του φεμινισμού;
«Υπάρχουν πολλοί τρόποι να είσαι όμορφη. Το να καταπολεμάς, να πηγαίνεις κόντρα και να αγνοείς την παράδοση μπορεί να κάνει μια γυναίκα ακαταμάχητη», γράφει στα απομνημονεύματα της Dreams of Trespass: Tales of a Harem Girlhood («Όνειρα Φυγής»- Εκδόσεις Λιβάνης) η Φατιμά Μερνίσι.
Μέχρι το 1956 που το Μαρόκο κέρδισε την ανεξαρτησία του και ρεφορμιστές αποφάσισαν την κατάργηση των χαρεμιών, η Μερνίσι έζησε και μεγάλωσε στο οικιακό χαρέμι της εύπορης οικογένειας της. Εκεί, ήρθε σε επαφή με τους άκαμπτους, πατριαρχικούς και οπισθοδρομικούς νόμους του Ισλάμ.
«Τα οικιακά χαρέμια δεν έχουν καμία σχέση με τον τρόπο που τα παρουσιάζουν στο δυτικό κινηματογράφο και τη λογοτεχνία. Η ζωή εκεί μέσα είναι πολύ πιο πληκτική. Ο χώρος είναι χωρισμένος σε διαμερίσματα για γυναικεία μέλη μιας εκτεταμένης οικογένειας που περιλαμβάνει γυναίκες συγγενείς και υπηρέτες. Το χαρέμι ήταν ο τρόπος με τον οποίο οι άνδρες διατηρούσαν την τιμή τους. Φυλώντας τις συζύγους και τις κόρες του από τα μάτια των άλλων ανδρών», είχε δηλώσει σε συνέντευξη της.
Μάλιστα, όπως περιγράφει και στο βιβλίο της κάθε χαρέμι «λειτουργούσε» υπό τις αρχές του hudud (στα αραβικά σημαίνει «ιερά σύνορα») και το οποίο είχε στόχο να αποκλείσει τις γυναίκες από τον έξω κόσμο.Σε ένα τέτοιο χαρέμι γεννήθηκε και μεγάλωσε η Φατιμά Μερνίσι, στην πόλη Φεζ του Μαρόκο.
Η γιαγιά της ήταν η μια από τις εννέα γυναίκες του παππού της. Παρόλο που ο πατέρας της Μερνίσι ήταν μονογαμικός και πολύ πιο προοδευτικός σε σχέση με την ακριβώς προηγούμενη γενιά, δεν έφερε καμία αντίσταση στον τρόπο που το χαρέμι κρατούσε τις γυναίκες «φυλακισμένες», αλλά αντιθέτως ευνοήθηκε από αυτόν και, με την παθητική του στάση, συντηρούσε τις διακρίσεις μεταξύ των δύο φύλων.
Οι γυναίκες σπάνια κυκλοφορούσαν εκτός σπιτιού και αν αυτό γινόταν πάντα συνοδεύονταν από έναν άντρα. «Το οικογενειακό χαρέμι μας στη Fez ήταν σαν φρούριο. Μέσα από τους τοίχους, οι γυναίκες ονειρεύονταν να ξεπερνούν τα όρια του. Υποστήριζαν η μια την άλλη λέγοντας ιστορίες, τραγουδώντας και ακούγοντας κρυφά από το ραδιόφωνο τα νέα».