5+1 βιβλία για να διαβάσεις στις φετινές σου διακοπές

Στην εποχή του #metoo, όπου τα φεμινιστικά ζητήματα αποτελούν μεγάλο μέρος των συζητήσεων, αλλά και των εσωτερικών μας αναζητήσεων, η παγκόσμια λογοτεχνία, αλλά και οι νέοι δημιουργοί, δεν θα μπορούσαν να μείνουν ανεπηρέαστοι. Αντί για σύνθετες αναλύσεις και μονοδιάστατα κείμενα που συχνά μας απωθούν, τα τελευταία χρόνια έχουμε το ευτύχημα να συναντάμε βιβλία όπως το πολυσυζητημένο ντεμπούτο της Kate Elizabeth Russell.

Πρόκειται για το «Σκοτεινή μου Βανέσα» που θα μπορούσε απλά να είναι η απάντηση στο ερώτημα «τι εννοούμε όταν μιλάμε για συναισθηματική χειραγώγηση;» -και αυτό θα ήταν αρκετό για να το κατατάξουμε ως ένα από τα πιο σύγχρονα αναγνώσματα. Και όμως, το βιβλίο της Russell είναι πολλά παραπάνω. Η πρωταγωνίστρια του βιβλίου, η Βανέσα Γουάι, ήταν δεκαπέντε ετών όταν τα έφτιαξε με τον καθηγητή της των αγγλικών της. Η αφήγησή της χωρίζεται σε δυο χωροχρόνους: από τη μια έχουμε την εξιστόρηση του τότε, τις σκέψεις και τα αισθήματα μιας κοπέλας στην εφηβεία, και από την άλλη έχουμε το σήμερα -το πώς μια γυναίκα 32 ετών προσπαθεί να εκλογικεύσει προβληματικές καταστάσεις, δικαιολογεί τον κακοποιητή της και ενοχοποιεί τον εαυτό της. Το κίνημα του #metoo όμως δεν την αφήνει να συντηρήσει το αφήγημα που έχει δημιουργήσει για τον εαυτό της και την φέρνει διαρκώς αντιμέτωπη με το παρελθόν και το παρόν της. Πρόκειται για ένα εξαιρετικό ψυχογράφημα όλων των εμπλεκομένων, αλλά πάνω από όλα για μια άκρως διεισδυτική αποτύπωση της σχέσης της ανήλικης Βανέσας με τον καθηγητή της. Η Russell αποφεύγει εντέχνως τον κίνδυνο της πορνογραφικής αποτύπωσης, χωρίς όμως να στερείται του ρεαλισμού της. Δεν δαιμονοποιεί, δεν αθωώνει, ούτε όμως εφησυχάζεται σε ουδέτερα εδάφη. Και όλα αυτά σε μια εξαιρετικά τίμια λογοτεχνική αποτύπωση -γιατί μην ξεχνάμε πως πάνω από όλα η ανάγνωση είναι απόλαυση.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός

Η «Μορφωμένη» δεν είναι άλλη από τη αυτοβιογραφία της Tara Westover, που γεννήθηκε το 1986 στο Αϊντάχο. Το εύλογο ερώτημα που προκύπτει από την παραπάνω φράση είναι το πώς γράφεις αυτοβιογραφία στα 30κάτι σου; Και όμως. Η Tara μεγάλωσε σε μια οικογένεια φονταμενταλιστών Μορμόνων: δεν πήγε σχολείο μέχρι τα 17 της (δεν ήξερε έννοιες όπως το Ολοκαύτωμα και πίστευε πως η Ευρώπη είναι χώρα). Δούλευε από μικρή σε μια μάντρα με παλιοσίδερα χωρίς καμία προστασία και όταν χτυπούσε δεν πήγαινε στο νοσοκομείο, ούτε έπαιρνε φάρμακα. Ο μεγάλος της αδερφός την κακοποιούσε συστηματικά. Η Tara λοιπόν όχι μόνο έχει ξεφύγει από ένα άκρως προβληματικό περιβάλλον, αλλά κατάφερε να σπουδάσει με υποτροφίες στο Κέιμπριτζ και το Χάρβαρντ. Στο βιβλίο της αντιλαμβάνεται κανείς το ταξίδι της αυτογνωσίας και της εξέλιξης της, ενώ μέσα στις σκέψεις της αναγνωρίζει κανείς και τις σύγχρονες συζητήσεις για την θρησκεία, τον φεμινισμό, τις ψυχικές νόσους και την οικογένεια. Πάνω από όλα όμως ο αναγνώστης θαυμάζει τους ανθρώπινους μηχανισμούς αντιμετώπισης των προσωπικών φορτίων & βαριδίων που κουβαλάμε.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ίκαρος

Το «Αόρατο Μισό» είναι από αυτά τα βιβλία που θέλεις να τα συστήσεις σε όλους τους γνωστούς σου, μόνο και μόνο για να βεβαιωθείς πως μιλάτε την ίδια γλώσσα και πως έχετε τους ίδιους κώδικες. Με κεντρικό άξονα την ιστορία των δίδυμων αδελφών Βίνις μεταφερόμαστε αρχικά σε μια άκρως συντηρητική κωμόπολη όπου το χρώμα των κατοίκων της, φαινομενικά τουλάχιστον, είναι ταυτόσημο με τις διαθέσιμες επιλογές τους. Το μέλλον των δυο ανοιχτόχρωμων μαύρων κοριτσιών προδιαγράφεται λοιπόν ως εξής: οφείλουν να παντρευτούν εξίσου ανοιχτόχρωμους μαύρους και να ζήσουν μια ζωή παρόμοια με της μητέρας τους. Η οικογενειακή τους ιστορία όμως αλλάζει με έναν απροσδόκητο τρόπο, καθώς οι δυο αδερφές, στα 16 τους, το σκάνε αναζητώντας μια καλύτερη, ή έστω μια διαφορετική, ζωή. Το βιβλίο ξεκινάει με την επιστροφή της Ντεζιρέι, της μιας αδερφής, που γυρνάει στην πατρίδα της, έχοντας μαζί της την κόρη της -ένα «πολύ μαύρο» κορίτσι. Η φυλετική διαμάχη της Αμερικής, η αποδοχή του κάθε τι διαφορετικού, ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τους γύρω μας -και συσχέτιση αυτής της αντίληψης μέσω των δικών μας αυτοπροσδιορισμών- είναι μερικοί από τους λόγους που το Αόρατο Μισό έχει σκαρφαλώσει σε δεκάδες λίστες: πρόκειται για ένα από τα 10 καλύτερα βιβλία της χρονιάς που πέρασε για τους New York Times, ενώ το 2020 ο Ομπάμα το συμπεριέλαβε στη λίστα με τα βιβλία που ξεχώρισε για το 2020. Ο βασικότερος όμως λόγος που το Αόρατο Μισό έχει συνεπάρει αναγνώστες και κριτικούς νομίζω πως είναι πιο απλός: πρόκειται για ένα βιβλίο γνήσια καλής λογοτεχνίας.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Παπαδόπουλος

Αν η αγαπημένη σου σειρά είναι το Handmaids Tale, αλλά δεν θέλεις να διαβάσεις άλλη Άτγουν, τότε θα εκτιμήσεις το σύμπαν του «Μη μιλάς». Πρόκειται για την δυστοπία της Christina Dalcher. Εδώ οι γυναίκες, μέσω μιας απόφασης της κυβέρνησης των ΗΠΑ έχουν όχι μόνο περιοριστεί στα σπίτια τους, υπό τον έλεγχο φυσικά των συζύγων και πατεράδων τους, αλλά φοράνε και έναν μετρητή στο χέρι τους που δεν τους επιτρέπει να αρθρώσουν πάνω από 100 λέξεις τη μέρα. Αν το κάνουν, τότε τις χτυπάει ηλεκτρικό ρεύμα. Το ίδιο ισχύει και για τα κορίτσια, καθώς ήδη από την βρεφική τους ηλικία φοράνε την αντίστοιχη συσκευή. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει το ότι το πρόσχημα αυτού του μέτρου είναι η επιστροφή στις «παραδοσιακές αξίες» και φυσικά την θρησκεία. Η ίδια η συγγραφέας είναι γλωσσολόγος και η άνεση με την οποία χειρίζεται τις γνώσεις της στο κομμάτι της νευρογλωσσικής ανάπτυξης είναι εμφανής. Προσωπικά βρήκα το τέλος λίγο βεβιασμένο, η αποτύπωση όμως των σκέψεων, των αισθημάτων και των αντιδράσεων της πρωταγωνίστριας δεν αφήνουν ιδιαίτερα περιθώρια, παρά την ταύτιση και το ερώτημα: τι θα έκανα αν ήμουν στην θέση της;

Κυκλοφορεί από τη Floral Books σε διανομή της Brainfood Εκδοτική

Το «Μείνε μαζί μου» της νιγηριανής Αγιομπάμι Αντεμπάγιο μας μεταφέρει σε ένα άλλο σύμπαν, όπου οι γυναίκες μπορεί να εργάζονται, το καθεστώς όμως της αντρικής πολυγαμίας υποσκάπτει κάθε δυνατότητα ατομικής και προσωπικής συγκρότησης. Πρόκειται για την ιστορία ενός ζευγαριού που ξεκινάει την κοινή του ζωή μες τον έρωτα, για να ανακαλύψει λίγα χρόνια αργότερα, (με τον πιο δύσκολο τρόπο) πως η αγάπη από μόνη της δεν αρκεί για να συντηρήσει την εύθραυστη οικογενειακή ευτυχία. Η αφήγηση είναι διπλή, καθώς παρακολουθούμε την εξέλιξη τόσο από την πλευρά της Γετζιντέ όσο και του Ακίν. Η συνθήκη της μητρότητας, η απώλεια πυλώνων σταθερότητας, η πίεση της κοινωνίας και των «πρέπει», με φόντο μια Νιγηρία που βιώνει τις δικές της κοινωνικοπολιτικές αλλαγές, όλα αυτά μαζί συνθέτουν το σύμπαν της Αγιομπάμι Αντεμπάγιο -ένα σύμπαν που ήταν υποψήφιο στα Wellcome Book Prize αλλά και στα Baileys Women’s Prize for Fiction.

Κυκλοφορεί από τη Floral Books σε διανομή της Brainfood Εκδοτική

Οι «Αργοναύτες» μας προσκαλούν σε ένα ταξίδι που τίποτα δεν είναι δεδομένο. Η Μάγκι Νέλσον μιλά για τη σχέση της με τον τρανς καλλιτέχνη Χάρυ Ντοτζ και μέσα από αυτήν για την εγκυμοσύνη, τη γέννα και τη σεξουαλικότητα. Σε μια εποχή εμπέδωσης της ρευστότητας των ταυτοτήτων η αφήγηση της Νέλσον αναδεικνύει καθολικές αγωνίες και την υπαρξιακή αναζήτηση μιας νέας ισορροπίας όπου όλα είναι υπό διαρκή αναδιαπραγμάτευση. Αυτό δεν είναι ένα βιβλίο που υπακούει σε μια αυστηρή ταξινόμηση: αυτοβιογραφικό, αποφθεγματικό, θεωρητικό και βαθιά βιωματικό ταυτόχρονα επιτρέπει σε όλους και όλες να σκεφτούμε γύρω από τις ανθρώπινες σχέσεις κ τις συνθέτες -και συνάμα απλές- συνθήκες που τις επικαθορίζουν.

Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Αντίποδες