Οι ταινίες της εβδομάδας: Μπραντ Πιτ και Μάργκο Ρόμπι στη «Βαβυλώνα» του Ντάμιεν Σαζέλ

Βαβυλώνα (Babylon)

Σκηνοθεσία: Ντάμιεν Σαζέλ

Παίζουν: Μπραντ Πιτ, Μάργκοτ Ρόμπι, Ντιέγκο Κάλβα, Τζιν Σμαρτ

Περίληψη: Η άνοδος και η πτώση πολλαπλών χαρακτήρων κατά τη διάρκεια μιας περιόδου αχαλίνωτης παρακμής και διαφθοράς στις απαρχές του Χόλιγουντ.

Ο Ντάμιεν Σαζέλ ( «La La Land») στέλνει τη δική του επιστολή αγάπης στο σινεμά, ακολουθώντας τα χνάρια πολλών συναδέρφων του.

Ένας πρωταγωνιστής του βωβού σινεμά, που έχει ροπή στις καταχρήσεις και τις γυναίκες, ένας παραγωγός που συνεχώς φλερτάρει με την αυτοκτονία, μια φτωχή φιλόδοξη κοπέλα που ονειρεύεται να γίνει ηθοποιός και είναι πεπεισμένη πως «οι σταρ δεν γίνονται, άλλα γεννιούνται», μια Κινέζα βαμπ που τραγουδάει «απαγορευμένα» τραγούδια, ένας Μεξικάνος μετανάστης που ήθελε να μπει στην κινηματογραφική βιομηχανία, μια δημοσιογράφος που με τη στήλη της χτίζει και καταστρέφει καριέρες μέσα σε μια νύχτα, και ένα σωρό ακόμα εκκεντρικοί και παράξενοι χαρακτήρες που ονειρεύονται μέσα από τις ταινίες, απαρτίζουν τη «Βαβυλώνα» του Σαζέλ, μεταφέροντάς μας πίσω στη δεκαετία του ‘20, τότε που η κινηματογραφική βιομηχανία του Χόλιγουντ βρισκόταν ακόμα στα σπάργανα.

Μέσα σε ένα πρώτο μισάωρο φελινικής λογικής, ο βραβευμένος με Όσκαρ δημιουργός φτιάχνει μια μεγαλεπήβολη εισαγωγή, όπου η σαμπάνια και τα ναρκωτικά ρέουν άφθονα, το χρήμα σκορπίζεται στον άνεμο, οι φιλοδοξίες χτυπάνε κόκκινο και η ανάγκη για δημιουργία γίνεται ένας ξέφρενος χορός υπό τους ήχους της τζαζ, που αγαπάει τόσο και ο Σαζέλ.

Στη συνέχεια, ακολουθεί τις πορείες τριών κατά βάση χαρακτήρων, που οι δρόμοι τους άλλοτε χωρίζουν και άλλοτε διασταυρώνονται πάντα στα σετ μιας βιομηχανίας, που βιώνει μια τεράστια αλλαγή με την έλευση του ήχου. Αν και όχι πάντα ακριβής στην Ιστορία, εμπνέεται από αληθινούς χαρακτήρες, όπως τον «Μέγα Εραστή» Τζον Γκίλμπερτ, την Κλάρα Μπόου, γνωστή και ως «It Girl», ή τη Λουέλα Πάρσονς, τους αναμειγνύει με πραγματικά πρόσωπα, όπως τον Ίρβινγκ Θάλεμπεργκ, παραγωγό της MCM, και στήνει ένα πολύχρωμο, φασαριόζικο σινε-καμπαρέ, όπου οι στιγμές ηρεμίας είναι ελάχιστες, όπως δηλαδή ακριβώς συμβαίνει και στη showbiz. Ταυτόχρονα, οι αναφορές του στους μετανάστες αλλά και στους μαύρους -κυρίως μουσικούς-, που στελέχωσαν και ενέπνευσαν πολλές σημαντικές ταινίες της εποχής, είναι ένα ξεκάθαρο σχόλιο πάνω στον ρατσισμό και στις φυλετικές διακρίσεις.

Όπως ο Ράιαν Μέρφι στο τηλεοπτικό του «Hollywood», έτσι και ο Σαζέλ, αλλά με κινηματογραφική αισθητική και μαξιμαλισμό, αποτυπώνει κυρίως την τρέλα εκείνων των εποχών, μιλώντας παράλληλα για την ανάγκη να κάνει και να βλέπει κανείς ταινίες. «Για να μην αισθανόμαστε μόνοι», λένε συχνά οι χαρακτήρες του, και ο Αμερικανός σκηνοθέτης, όπως ο Σπίλμπεργκ ή ο Κουέντιν Ταραντίνο, υμνεί την Έβδομη Τέχνη με νοσταλγική διάθεση, χωρίς όμως να του λείπει η κριτική ματιά για το αδηφάγο παρασκήνιο.

Με ένα λαμπερό καστ, ενώνει για μια ακόμα φορά μετά από το «Κάποτε στο Χόλιγουντ» τον Μπραντ Πιτ και τη Μάργκο Ρόμπι σε έναν από τους καλύτερούς της ρόλους, άλλα με έλλειψη οικονομίας, η οποία συχνά τον οδηγεί σε επαναλήψεις, ο Σαζέλ παραδίδει ένα χορταστικό υπερθέαμα, που θέλει να χωρέσει τα πάντα, αφήνοντας τελικά το μελόδραμα, το οποίο ξέρει να διαχειρίζεται εξαιρετικά, δηλαδή την ερωτική σχέση της Νέλι και του Μάνι στο περιθώριο, για να καταλήξει σε ένα δακρύβρεχτο -κυριολεκτικά- φινάλε, που στερεί από την ταινία του μια πιο στοχαστική διάσταση. Ίσως όμως αυτή η εμμονή των δημιουργών να φτιάχνουν ταινίες για το σινεμά, μάλλον είναι δηλωτικό μιας προσπάθειας να το σώσουν και να μας υπενθυμίσουν τη μαγεία του, που ως φαίνεται κινδυνεύει από την τηλεόραση.

Ιερή Αράχνη (Holy Spider)

Σκηνοθεσία:  Αλί Αμπάσι

Παίζουν: Μεχντί Μπαζεστανί, Ζαν Αμίρ Εμπραχίμι

Περίληψη: Μια σειρά από γυναικοκτονίες, ένας αμετανόητος serial killer και μια γυναίκα αντιμέτωπη με μια κοινωνία που εθελοτυφλεί.

H νέα ταινία του Αλί Αμπάσι («Το σύνορο»), που απέσπασε Βραβείο Γυναικείας ερμηνείας στις Κάννες και έχει βρεθεί ως πρόταση της Δανίας στη βραχύβια λίστα για τα Όσκαρ.

Ένας φιλήσυχος και θεοσεβούμενος οικογενειάρχης μεταμορφώνεται το βράδυ σε ένα στυγνό serial killer, που κυκλοφορεί στους δρόμους της ιερής πόλης Μασχάντ, εξοντώνοντας ιερόδουλες. Έτσι θεωρεί πως εξαγνίζει τον κόσμο από τους αμαρτωλούς, όπως φροντίζει να επικοινωνεί στα ΜΜΕ. Μέχρι που μια ατρόμητη δημοσιογράφος αποφασίζει να βάλει τη ζωή της σε κίνδυνο, προκειμένου να τον ξεσκεπάσει.

Εμπνευσμένος από μια αληθινή ιστορία, ο Αμπάσι στήνει ένα σφιχτοδεμένο πολιτικό θρίλερ, μπρεχτικής λογικής, αφού εδώ γνωρίζουμε τον δολοφόνο από τα πρώτα λεπτά, που μιλάει ανοιχτά για τα κακώς κείμενα της πατρίδας του. Μια άτεγκτη πατριαρχική κοινωνία, αλλά και μια θεοκρατική αντίληψη, που στοχοποιεί κάθε γυναίκα κι όχι μόνο τα θύματα, μπαίνουν στο στόχαστρο του Αμπάσι.

Χωρίς να καταδικάζει πρόσωπα, επιμένει στις συνθήκες που γεννούν το έγκλημα, αντιμετωπίζοντας ακόμα και τον δολοφόνο με τρυφερότητα, αφού κι εκείνος είναι   εγκλωβισμένος σε μια στείρα παράδοση. Ταυτόχρονα, η κοινή γνώμη, που σπεύδει να  δικαιολογήσει τον ενάρετο οικογενειάρχη και πατριώτη, αλλά και οι Αρχές -θρησκευτικές και πολιτικές -που προσπαθούν να συγκαλύψουν τις πράξεις του- μοιάζουν περισσότερο με εγκληματίες από τον κεντρικό ήρωα, που μπορεί ακόμα και να κλαίει στον Οίκο του Θεού για την «ηθική κατάπτωση». Έτσι, με δεξιοτεχνικό τρόπο και χωρίς καταγγελτική διάθεση, ο Ιρανός δημιουργός φανερώνει τελικά τον πραγματικό ένοχο, αλλά και τον φαύλο κύκλο της βίας, καταλήγοντας σε ένα συγκλονιστικό φινάλε, που προκαλεί ανατριχίλα.

Πίσω από τις θημωνιές

 Σκηνοθεσία: Ασημίνα Προέδρου

Παίζουν: Στάθης Σταμουλακάτος, Λένα Ουζουνίδου, Ευγενία Λάβδα, Χρήστος Κοντογεώργης, Ντίνα Μιχαηλίδου

Περίληψη: Ένα τραγικό συμβάν στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας φέρνει μια τριμελή ελληνική οικογένεια μπροστά σε προσωπικά αδιέξοδα.

Το βραβευμένο στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης μεγάλου μήκους ντεμπούτο της Ασημίνας Προέδρου.

Ένας ψαράς και αγρότης, κάτοικος ενός παραλίμνιου χωριού στα βόρεια σύνορα της Ελλάδας, πνιγμένος στα χρέη, αρχίζει να μεταφέρει μετανάστες με τη βάρκα του έναντι αδράς αμοιβής. Η γυναίκα του, νοικοκυρά και βαθιά θρησκευόμενη, αναζητά τον πραγματικό Λόγο του Θεού, ενώ η κόρη τους προσπαθεί να βρει την ελευθερία της μέσα σε ένα καταπιεστικό περιβάλλον και να απολαύσει τον έρωτα, που θεωρείται ταμπού. Ένα τραγικό γεγονός όμως θα αλλάξει τις ισορροπίες και θα φέρει τους τρεις ήρωες μπροστά σε προσωπικά αδιέξοδα και αδυναμίες, με τον καθένα να πρέπει να αναλογιστεί για πρώτη φορά στη ζωή του τις συνέπειες των πράξεών του.

Χωρίζοντας την ιστορία της σε τρία κεφάλαια, η Ασημίνα Προέδρου σε ένα πολλά υποσχόμενο ξεκίνημα, αποκαλύπτει όλες τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας: η «Αγία και ιερή οικογένεια» που για την προστασία της επιτρέπονται εγκλήματα, η θέση της γυναίκας σε ένα αυστηρό πατριαρχικό περιβάλλον, ο ρατσισμός, η ανάγκη να επιβιώσει  κανείς μέσα σε ένα σαθρό οικονομικό και τελικά αξιακό σύστημα, αλλά και η αναζήτηση  μιας κάποιας ταυτότητας που παλεύει να ισορροπήσει ανάμεσα στην παράδοση και στη δυτική ταυτότητα, διαγράφονται με αδρές γραμμές. Το ενδιαφέρον στην προσέγγιση της Προέδρου είναι πως στέκεται με κατανόηση απέναντι στα πρόσωπά της, που κάθε άλλο παρά αθώα είναι, και χωρίς να δικαιολογεί τις πράξεις τους ούτε όμως και να τις αφορίζει, μέσα από μια στιβαρή ρεαλιστική κινηματογράφηση, που δεν της λείπουν οι ποιητικές στιγμές, αφήνει τον θεατή να αποφασίσει.

Καθοδηγώντας εξαιρετικά τους ηθοποιούς της, δημιουργεί δραματικές εντάσεις, μακριά από μελοδραματισμούς, και με τη συνδρομή του Σίμου Σαρκετζή που υπογράφει την εξαιρετική  διεύθυνση φωτογραφίας, φέρνει τον σύγχρονο άνθρωπο αντιμέτωπο με τη φύση και το αρχέγονο ένστικτο. Ευαίσθητη και ταυτόχρονα ωμή, η ματιά της αποτυπώνει μέσα από ένα οικογενειακό δράμα την τραγωδία μιας ολόκληρης χώρας, που δεν μπορεί να αναλάβει τις ευθύνες της, διερευνώντας εξονυχιστικά την αιτία, χωρίς ποτέ να δίνει μια εύκολη απάντηση.

Η Κυριακή της Μητέρας (Mothering Sunday)

Σκηνοθεσία: Έβα Χάσον

 Παίζουν: Οντέσα Γιανγκ, Γκλέντα Τζάκσον, Τζος Ο' Κόνορ, Ολίβια Κόλμαν, Κόλιν Φερθ

Περίληψη: Ερωτικά τρίγωνα με φόντο τον Μεσοπόλεμο.

Αγγλικό δράμα εποχής, βασισμένο στο ομότιτλο βιβλίο του Γκρέιαμ Σουίφτ.

Μια ζεστή, ανοιξιάτικη μέρα του 1924, η νεαρή καμαριέρα Τζέιν Φέαρτσαϊλντ καταλήγει μόνη της την ημέρα της Μητέρας. Τα αφεντικά της, ο κύριος και η κυρία Νάιβεν φεύγουν και εκείνη έχει τη σπάνια ευκαιρία να περάσει πολύτιμο χρόνο με τον κρυφό εραστή της, τον Πολ, το εύπορο αγόρι από την κοντινή έπαυλη, με το οποίο διατηρεί πολύχρονη σχέση. Εκείνος όμως πρόκειται να παντρευτεί μια γυναίκα της τάξης του. Ωστόσο, γεγονότα που κανείς δεν μπορεί να προβλέψει θα αλλάξουν τη ζωή της για πάντα.

Ακολουθώντας την οπτική της Τζέιν, που ως φέρελπις συγγραφέας ανασκαλίζει το παρελθόν για να βρει την έμπνευσή της και αργότερα να βραβευτεί για το βιβλίο της, η Χάσον («Les Filles du Soleil») βασίζεται σε ένα διάσημο best seller και ακολουθώντας, αν και Γαλλίδα, πιστά την παράδοση των βρετανικών ταινιών εποχής, φτιάχνει ένα καλοδομημένο δράμα με στοιχεία Girl Power, εικαστική αρτιότητα και à la française ερωτισμό. Μέσα από πολλά φλας μπακ, που ενίοτε λειτουργούν αποδιοργανωτικά, καταφέρνει παρ’ όλα αυτά να διεισδύσει στην ψυχολογία των χαρακτήρων της, να αποτυπώσει την ταξική φύση του τρίγωνου, που της έχει παραδώσει ο Σουίφτ και τελικά να φτιάξει μια κομψή ιστορία χειραφέτησης και κοινωνικών αντιθέσεων.

Άλις, Αγάπη μου (Alice, Darling)

Σκηνοθεσία: Μέρι Νάι

Παίζουν: Άνα Κέντρικ, Κανιεχίτο Χορν, Τσάρλι Κάρικ

Περίληψη: Μια γυναίκα απεγκλωβίζεται από τα καταπιεστικά δεσμά του κακοποιητικού συντρόφου της και ανακαλύπτει ξανά τον εαυτό της κατά τη διάρκεια διακοπών με τις καλές φίλες της. Εκείνο που δεν υπολογίζει, ωστόσο, είναι πως ο πρώην εραστής της είναι αποφασισμένος να την εκδικηθεί.

Δραματικό θρίλερ με την Άννα Κέντρικ.

Μία γυναίκα φτάνει στα όριά της εξαιτίας της ψυχολογικής βίας, που της ασκεί ο σύντροφός της Σάιμον. Κατά τη διάρκεια κάποιων διακοπών με δύο πολύ στενές της φίλες, η Άλις επαναπροσδιορίζει τον εαυτό της και κερδίζει τη χαμένη της αυτοεκτίμηση. Σταδιακά αρχίζει και σπάει όλους εκείνους τους δεσμούς, που την κρατούν συναισθηματικά εξαρτημένη. Όμως το συντριπτικό εκδικητικό μένος του Σάιμον, όταν απελευθερωθεί, θα δοκιμάσει τις αντοχές, το κουράγιο αλλά και τις βαθιά ριζωμένες φιλίες της.

Η Μέρι Νάι, κόρη του ηθοποιού Μπιλ Νάι, στο σκηνοθετικό της ντεμπούτο βασίζεται σε σενάριο της Αλάνα Φράνσις και επηρεασμένη από το # Metoo -τη μόδα του περισσότερο, παρά την ουσία του- υπογράφει ένα γυναικείο wannabe θρίλερ γεμάτο τσιτάτα λαϊκής  ψυχολογίας και χάρτινους χαρακτήρες, που δεν αποφεύγει τους ηθικοδιδακτικούς τόνους.

Παίζεται ακόμα:

Η Μικρή Πυροσβέστης (Fireheart)

Σκηνοθεσία:  Τεοντόρ Τάι, Λοράν Ζεϊτούν

Με τις φωνές των (στα ελληνικά): Γιώτας Μηλίτση, Βασίλη Μήλιου, Ανδρέα Ευαγγελάτου, Δημήτρη Παπαδάτου, Γιώργου Σκουφή, ΆνναςΣταματίου, Λένας Μαραβέα

Περίληψη: Η ιστορία ενός δυναμικού κοριτσιού, που κάνει τα πάντα για να εκπληρώσει το όνειρό της.

Ένα animation για όλα τα κορίτσια που κάποτε ονειρεύτηκαν να γίνουν πυροσβέστες.

Από μικρό παιδί η Τζόρτζια Νόλαν είχε μόνο ένα όνειρο: να γίνει πυροσβέστης όπως ο πατέρας της. Δυστυχώς όμως για εκείνη, στη Νέα Υόρκη του 1932, δεν επιτρεπόταν στις γυναίκες να ακολουθήσουν τέτοια επαγγέλματα. Όταν όμως οι πυροσβέστες της πόλης εξαφανίζονται μυστηριωδώς σε μια μεγάλη φωτιά, που κατακαίει το Θέατρο Μπρόντγουεϊ, μια χρυσή ευκαιρία παρουσιάζεται για την Τζόρτζια. Αποφασίζει λοιπόν να ντυθεί αγόρι και  να υποδυθεί τον «Τζο», έναν αμήχανο νεαρό, και γίνεται μέλος της ομάδας πυροσβεστών που συγκαλείται εκτάκτως να σταματήσει τον εμπρηστή. Η Τζόρτζια πρέπει να διατηρήσει κρυμμένη την αληθινή της ταυτότητα, ειδικά όταν ο πατέρας της αναλαμβάνει να ηγηθεί της έρευνας.

Επαναπροβολή:

Ιβάν ο Τρομερός (Ivan the Terrible)

Σκηνοθεσία: Σεργκέι Αϊζενστάιν

Παίζουν: Νικολάι Τσερκάσοφ, Λιουντμίλα Τσελικόφσκαγια, Σεραφίμα Μπίρμαν, Μιχαήλ Ζάροφ, Αμβρόσι Μπουχμά, Μιχαήλ Κουζνέτσοφ, Μιχαήλ Ναζβάνοφ

Περίληψη: Η επική βιογραφία του δεσποτικού τσάρου Ιβάν.

Το ανυπέρβλητο αριστούργημα του Σεργκέι Αϊζενστάιν σε επανέκδοση με νέες αποκατεστημένες κόπιες. Η ταινία προβάλλεται χωρισμένη σε Α' και Β' Μέρος.

Ο Ιβάν ο 4ος, μέγας δούκας της Μοσχοβίας, στέφεται τσάρος το 1547, παρά τις πολιτικές ίντριγκες των Βογιάρων και της θείας του Ευφροσύνης, η οποία θέλει να ανεβάσει στον θρόνο τον γιο της Βλαντιμίρ. Ο Ιβάν πετυχαίνει νίκες κατά των Τατάρων και τσακίζει μια εξέγερση των Βογιάρων. Μετά από τη δηλητηρίαση της γυναίκας του από την Ευφροσύνη, αποφασίζει να αποσυρθεί από τα εγκόσμια, αλλά ο λαός τον καλεί να αναλάβει ξανά την εξουσία. Δημιουργεί έτσι μια προσωπική φρουρά, έρχεται σε ρήξη με τον κλήρο, στρέφει μια συνωμοσία της Ευφροσύνης για τη δολοφονία του εναντίον των εχθρών του και κυβερνά με τη σκληρότητα που του χάρισε τον τίτλο «ο Τρομερός».

Με αναφορές στη βυζαντινή εικονογραφία και την ελληνική τραγωδία, η ταινία, που αποτελεί το αποκορύφωμα, κατά πολλούς, της τέχνης του Αϊζενστάιν, θα γυριζόταν αρχικά σε τρία μέρη: τα δυο ασπρόμαυρα και το ένα έγχρωμο. Καθώς όμως είχε διαπιστώσει τις σαρωτικές πολιτικές αλλαγές, σε σχέση με την εποχή του Λένιν, με τις ατιμωτικές δίκες εναντίον των πρώην ηγετών του Κόμματος, το δεύτερο μέρος της ταινίας λογοκρίθηκε και απαγορεύτηκε, μιας και θίγει το θέμα της μοναξιάς της εξουσίας, κάτι που εξόργισε τον Στάλιν, ανάγκασε τον σκηνοθέτη να υπογράψει ταπεινωτικές δηλώσεις και να παραιτηθεί του τρίτου μέρους. Σοβαρά άρρωστος και πολύ πικραμένος, πέθανε λίγο αργότερα από καρδιακή προσβολή.

Πάντως, στο κύκνειο άσμα του, ο μεγάλος δημιουργός αφομοιώνει όλες τις αισθητικές αναζητήσεις του, δημιουργώντας ένα ποίημα εικαστικής τελειότητας, το πρώτο ολοκληρωμένο «οπτικοφιλοσοφικό δοκίμιο» στην Ιστορία του σινεμά, που εκτός των άλλων περιέχει και αρκετούς πειραματισμούς. Με τη συνδρομή του Προκόφιεφ στη μουσική, τη σκηνογραφία του Ιωσήφ Σπίνε και τη διεύθυνση φωτογραφίας του Εντουάρντ Τισέ, ο Αϊζενστάιν έφτιαξε ένα αριστούργημα «γοτθικής ομορφιάς» όπως χαρακτηρίστηκε, που αποτελεί ταυτόχρονα μια πάνω στη σχέση της εξουσίας και της ιστορικής προσωπικότητας με τις μάζες, με έμμεσες αναφορές στον Στάλιν.