Το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας 2023 απονεμήθηκε στον Νορβηγό συγγραφέα και δραματουργό Γιον Φόσε.
Το όνομα του Φόσε είχε αρχίσει να ακούγεται έντονα ως επικρατέστερο στους λογοτεχνικούς κύκλους, ενώ τα στοιχήματα τον τοποθετούσαν στις θέσεις με τις μεγαλύτερες αποδόσεις.
Η σουηδική ακαδημία βράβευσε τον 64χρονο Νορβηγό «για τα καινοτόμα θεατρικά έργα του και την πρόζα του που δίνει φωνή στο ανείπωτο».
Όπως γράφει η εκτενέστερη ανακοίνωση της ακαδημίας, ο Fosse γράφει μυθιστορήματα σε ένα λιτό ύφος που έχει γίνει γνωστό ως "ο μινιμαλισμός του Fosse". Αυτό φαίνεται στο δεύτερο μυθιστόρημά του "Stengd gitar" (1985), όταν ο Fosse μας παρουσιάζει μια οδυνηρή παραλλαγή ενός από τα κύρια θέματά του, την κρίσιμη στιγμή της αναποφασιστικότητας. Μια νεαρή μητέρα φεύγει από το διαμέρισμά της για να πετάξει τα σκουπίδια στον αγωγό, αλλά κλειδώνεται έξω, με το μωρό της ακόμα μέσα. Έχοντας ανάγκη να πάει να ζητήσει βοήθεια, δεν μπορεί να το κάνει αφού δεν μπορεί να εγκαταλείψει το παιδί της. Ενώ βρίσκεται, με καφκικούς όρους, "ενώπιον του νόμου", η διαφορά είναι σαφής: ο Fosse παρουσιάζει καθημερινές καταστάσεις που είναι άμεσα αναγνωρίσιμες από τη δική μας ζωή.
Ταυτόχρονα, υπάρχει μια αίσθηση τρόμου και μια ισχυρή αμφιθυμία. Αυτή η ιδιαιτερότητα εμφανίζεται αργότερα στο δραματικό του έργο, στο οποίο μπορεί να χρησιμοποιήσει τις παύσεις και τις διακοπές για να εκφράσει αυτή την αβεβαιότητα - και επιπλέον να τις φορτίσει με συγκίνηση. Στα έργα του, ερχόμαστε αντιμέτωποι με λέξεις ή πράξεις που μοιάζουν ατελείς, μια έλλειψη λύσης που συνεχίζει να απασχολεί το μυαλό μας. Η ανθρώπινη κατάσταση είναι το κεντρικό θέμα του Fosse, ανεξαρτήτως είδους. Το θάρρος του Fosse να ανοίγεται στις αβεβαιότητες και τις ανησυχίες της καθημερινής ζωής βρίσκεται πίσω από την εξαιρετική αναγνώριση που έχει λάβει.
Το πρώτο μέρος της αριστουργηματικής «Επταλογίας» του, με τίτλο «Το άλλο όνομα», κυκλοφορεί από τη σειρά Aldina των εκδόσεων Gutenberg, ενώ σύντομα θα κυκλοφορήσει και ο δεύτερος τόμος, σε μετάφραση του Σωτήρη Σουλιώτη.
