Γιώργης Γερόλυμπος: «Αναδεικνύω το κάθε κτίριο που έχω μπροστά μου χωρίς ψεύτικες κολακείες»

Ο Γιώργης Γερόλυμπος είναι ένας παθιασμένος φωτογράφος: Τα αρχιτεκτονικά έργα που απαθανατίζει, είτε είναι μια εξοχική κατοικία στη Σαλαμίνα, είτε το Λούβρο στο Άμπου Ντάμπι, παίρνουν υπόσταση ταυτόχρονα οικεία και υπερβατική, δεν προσπερνιούνται.

Θεωρείται ένας εκ των κορυφαίων σύγχρονων δημιουργών της χώρας, και όχι άδικα. Το έργο του 52χρονου φωτογράφου είναι συνδεδεμένο με μερικά από τα σπουδαιότερα επιτεύγματα της αρχιτεκτονικής παγκοσμίως. Το 2020 επιλέχθηκε να φωτογραφήσει το Μουσείου του Λούβρου στο Άμπου Ντάμπι -ταυτίστηκε με το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος όσο λίγοι, καθώς βρισκόταν εκεί και αποτύπωνε με τον φωτογραφικό του φακό την κατασκευή του, επί μια δεκαετία σχεδόν.

Έως τις 20 Ιουλίου συμμετέχει στην έκθεση «Τοπόσημα διασύνδεσης», που διοργανώνεται από τη LAMDA Development και παρουσιάζεται στους χώρους του Πρώην Δημόσιου Καπνεργοστασίου, μαζί με έξι ακόμη κορυφαίους συναδέλφους του: τον Διονύση Αδριανόπουλο, την Έφη Γούση, τον Πυγμαλίωνα Καρατζά, τον Νίκο Κοντοσταυλάκη, τη Μαριάννα Μπίστη και τη Ria Mort.

Η έκθεση παρουσιάζει τη θεματική και τις ιδέες που αναπτύσσονται στο λεύκωμα «LAMDA Development Universe» -μια έκδοση αφιερωμένη στη θεώρηση ενός σύγχρονου τρόπου ζωής στην πόλη, μέσω του φωτογραφικού φακού. Τη δημιουργική σύλληψη και τον συντονισμό τόσο του λευκώματος όσο και της έκθεσης έχει αναλάβει ο δημοσιογράφος Φώτης Τσιμέλας.

Σε 70 φωτογραφίες βλέπουμε πως αλληλεπιδρά ο άνθρωπος με κτίρια που μπορούν και φέρουν τον τιμητικό τίτλο «τοπόσημα». Κτίρια που είναι, ωστόσο -και ευτυχώς- κομμάτι της καθημερινότητάς μας και μαζί τους συνδιαμορφώνουμε τη ζωή μας στην πόλη. 

Ο φωτογράφος Γιώργης Γερόλυμπος ξεχωρίζει τις σημαντικότερες στιγμές του

Με αφορμή, λοιπόν, τη συμμετοχή του στην έκθεση «Τοπόσημα διασύνδεσης» της LAMDA Development, συνομιλήσαμε με τον Γιώργη Γερόλυμπο και εκείνος μοιράστηκε μαζί μας αγαπημένες του στιγμές και σκέψεις.

Μας αποκάλυψε το μέρος που αγαπά περισσότερο στην πόλη, μας εξήγησε με ενθουσιασμό πώς προσεγγίζει ένα κτίριο που πρόκειται να φωτογραφίσει, ενώ θυμήθηκε λόγια που του έμειναν από συνομιλίες με εμβληματικούς αρχιτέκτονες.

Παράλληλα, ξεχώρισε έργα από τη σχεδόν τριαντάχρονη πορεία του, φωτίζοντας το προσωπικό του βλέμμα πάνω στην αρχιτεκτονική και την τέχνη της φωτογραφίας.

Στα έργα σας που παρουσιάζονται στην έκθεση «Τοπόσημα διασύνδεσης», ποια εικόνα της Αθήνας προβάλλετε;

Έχω την αίσθηση ότι προσπαθώ, όχι μόνο να αποτυπώσω αλλά κυρίως να ερμηνεύσω τη σύγχρονη εκδοχή της πόλης. Πόλη, να υπενθυμίσω, σύμφωνα με τον Παυσανία, είναι ο τόπος εκείνος που αποτελείται από το θέατρο, το γυμνάσιο και τον δημόσιο χώρο. Είναι, εν ολίγοις, ο οργανωμένος χώρος όπου οι άνθρωποι συναλλάσσονται, εκπαιδεύονται, ψυχαγωγούνται και γνωρίζονται μεταξύ τους.

Τόπος επικοινωνίας, διαφωνίας, μοναξιάς ή συνάντησης, τόπος ελπίδας, τόπος εντέλει κοινός για όλους και προσωπικός για τον καθένα από εμάς. Στη σύγχρονη μορφή της, η πόλη αποτελείται από τους δημόσιους όσο και τους ιδιωτικούς χώρους όπου οι άνθρωποι συναντιούνται και βιώνοντας εμπειρίες δημιουργούν βήμα-βήμα τη δική τους ζωή.

Ποιο από τα 7 έργα σας με τα οποία συμμετέχετε θα ξεχωρίζατε και γιατί; 

Ξεχωρίζω τη φωτογραφία των ανθρώπων που περπατούν στο πλακόστρωτο, που έχει χρησιμοποιηθεί από τον επιμελητή Φώτη Τσιμέλα ως μία εκ των κεντρικών φωτογραφιών της έκθεσης, γιατί θεωρώ ότι η φωτογραφία ενός τόπου από ψηλά απεικονίζει με ακρίβεια τις ποιότητές του, αναδεικνύει την κλίμακά του, προστατεύοντας, ταυτόχρονα την ιδιωτικότητα του χρήστη του.

Ο τόπος ερμηνεύεται από την εναέρια φωτογραφική μηχανή στην ολότητα του, αποκαλύπτοντας το μέγεθος του βάσει την ανθρώπινης κλίμακας.

Πώς συνδέονται τα έργα σας με εκείνα των συναδέλφων σας που συμμετέχουν στην έκθεση;

Αν και αυτή είναι μία απολύτως επιμελητική επιλογή, παρά ταύτα έχω την αίσθηση ότι η επιλογή των δημιουργών και των φωτογραφιών έγινε με έναν τρόπο που η δουλειά και προσέγγιση του ενός να συμπληρώνει τη φωτογραφία του άλλου. Θεωρώ ότι η συνολική σύνθεση των ερμηνειών που καταθέσαμε όλοι από κοινού φέρει στο κοινό μια πλήρη αποτίμηση του κτιριακού περιβάλλοντος και της αίσθησής του, το zeitgeist του τόπου, αν προτιμάτε, που αντιμετωπίσαμε μπροστά στο φακό μας.

Πότε ένα κτίριο μετατρέπεται σε τοπόσημο, κατά τη γνώμη σας;

Ευτυχώς για όλους μας, η απάντηση αυτή έχει δοθεί από τον περίφημο Γάλλο πολεοδόμο Bernard Huet ο οποίος είπε ότι «ένα δημόσιο κτίριο θεωρείται πετυχημένη χειρονομία όταν οι επισκέπτες του θεωρούν ότι ήταν πάντα εκεί».

Τότε και μόνο τότε,το κτίριο αυτό, νέο ή παλιό χαρακτηρίζεται τοπόσημο της πόλης.

Το αστικό τοπίο, με λίγα τοπόσημα και στην πλειοψηφία πιο συνηθισμένα κτίρια, κατά πόσο διαμορφώνει την ταυτότητά μας;

Σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό. Ο φωτογράφος Frank Gohkle έγραφε ότι «ο τόπος που ζεις είναι πιο σημαντικός στη διαμόρφωση του βλέμματός σου από τον τόπο που επισκέπτεσαι», εννοώντας ότι η πόλη που ζούμε μας διαμορφώνει σε καθημερινό επίπεδο απείρως περισσότερο από το ειδυλλιακό τοπίο που επισκεπτόμαστε στις διακοπές μας ή κατά τη διάρκεια τουριστικού ταξιδιού. Ο τόπος μας διαμορφώνει την αισθητική μας.

Ποιο είναι το αγαπημένο σας σημείο της Αθήνας, από όσα έχετε φωτογραφήσει;

Δεν είμαι αντικειμενικός επ’ αυτού καθώς πέρασα μία δεκαετία από τη ζωή μου φωτογραφίζοντας τη δημιουργία του Κέντρου Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος.

Ως εκ τούτου, αποτελεί ένα από τα πιο αγαπημένα μου μέρη στην Αθήνα για το οποίο, θεωρώ, ότι ισχύει στο έπακρον η ρήση του Huet περί πετυχημένου δημόσιου κτιρίου.

Εσείς απολαμβάνετε την πόλη, περπατάτε;

Εμφατικά ναι, απολαμβάνω την πόλη με τα καλά της και προσπαθώ να βελτιώσω και μειώσω τα αρνητικά της, περπατώ πάρα πολύ στο κέντρο της ολοκληρώνοντας τις περισσότερες εργασίες και δραστηριότητές μου πεζός. Ζω και εργάζομαι στο Παγκράτι.

30 χρόνια αρχιτεκτονικής φωτογραφίας στην Ελλάδα και ανά τον κόσμο: Ποιο έργο σημαίνει πολλά για σας;

Έχοντας αναφέρει αρκετές φορές το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, επιτρέψτε μου να αναφερθώ σε ένα ακόμα εξαιρετικό παράδειγμα σχεδιασμού δημόσιου χώρου: τη Νέα Παραλία Θεσσαλονίκης, έργο των Μπερνάρ Κουόμο και Πρόδρομου Νικηφορίδη που είχα τη χαρά να φωτογραφίσω πριν από αρκετά χρόνια.

Στο εξωτερικό, είχα την τεράστια τιμή να επιλεχθώ από το Μουσείου του Λούβρου για να φωτογραφίσω το νέο κτίριο του μουσείου στο Abu Dhabi, στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έργο του Γάλλου αρχιτέκτονα Jean Nouvel. Πρόκειται περί ενός καταπληκτικού κτιρίου που εξελίσσει το αρχιτεκτονικό λεξιλόγιο του αρχιτέκτονα που πρώτη φορά είδαμε στο Institut de monde Arab στο Παρίσι, ήδη από τη δεκαετία του 1980.

Πώς προσεγγίζετε μια φωτογράφιση αρχιτεκτονικού έργου; Ποιες είναι οι λεπτομέρειες που προσέχετε;

Κατ’ αρχήν ζητώ από τους αρχιτέκτονες ένα brief. Έχοντας σπουδάσει αρχιτεκτονική, αντιλαμβάνομαι πολλά από τα σχέδια, ιδίως τις κατόψεις. Συνοδευτικό υλικό αποτελούν πάντοτε οι πρόχειρες φωτογραφίες που έχουν λάβει οι συντελεστές του έργου κατά τη διάρκεια της κατασκευής καθώς και τα 3D renders.

Όπου είναι εφικτό, επιμένω σε μία επίσκεψη για να δω το έργο και να προετοιμάσω την ανταπόκρισή μου. Αυτό που είναι καίριας σημασίας για μένα, είναι να αποκωδικοποιήσω τις συνθετικές γραμμές του αρχιτέκτονα, τα σημεία στα οποία κατέβαλλε ιδιαίτερη προσπάθεια να συνθέτει το έργα, που πολλές φορές δεν είναι άμεσα εμφανή.

Ποιου αρχιτέκτονα το έργο του οποίου έχετε αποτυπώσει θαυμάζετε συνολικά;

Δεν είναι μόνο ένας. Από τους αρχιτέκτονες τη δουλειά των οποίων έχω κληθεί να φωτογραφήσω, σε διεθνές πεδίο, θαυμάζω το έργο του Renzo Piano και του Jean Nouvel, ενώ στην Ελλάδα εκτιμώ ιδιαίτερα την προσέγγιση των DECA Architects και του νέου αρχιτέκτονα Άγη Μουρελάτου. Όλοι τους έχουν καθαρό στίγμα και η υπογραφή τους γίνεται κατανοητή από απόσταση.

Ποια κουβέντα από συζητήσεις σας με διάσημο ξένο αρχιτέκτονα έχετε κρατήσει; 

Δεν μπορώ να χαρακτηρίσω «κουβέντα» την εμπειρία που είχα, αλλά ένας αρχιτέκτονας που είχα την τιμή να γνωρίσω στο γραφείο του στη Νέα Υόρκη και να τον ακούσω να μιλά ήταν ο I.M.Pei, ο αρχιτέκτονας της γυάλινης πυραμίδας του Μουσείου του Λούβρου. Κατά τη διάρκεια της σύντομης επίσκεψής μου, τον άκουσα να αναλύει με απερίγραπτη διακριτικότητα πως να επιλέγει κανείς projects και πως να απορρίπτει άλλα με εντυπωσιακή ευγένεια αποφεύγοντας την παραμικρή προσβολή προς συνεργάτες. Εκτίμησα το ήθος τόσο του επαγγελματία όσο και του ανθρώπου.

Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις στη φωτογραφία αρχιτεκτονικής; 

Θα έλεγα ότι η μεγαλύτερη πρόκληση στην αρχιτεκτονική φωτογραφία, ειδικά στην εποχή μας, είναι ο άκριτος και υπερβολικός εξωραϊσμός ενός κτιρίου, ο υπερβολικός καλλωπισμός του.

Δεν ισχυρίζομαι ότι η αρχιτεκτονική και η εικόνα της οφείλουν να βρίσκονται εν κενώ: η εποχή μας, ευτυχώς ή δυστυχώς, είναι μια εποχή έντονου αυτοθαυμασμού, αυτοαναφορικότητας και επιδερμικής προσέγγισης εις βάρος του βάθους, κάτι που παρατηρούμε σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινής ζωής, ως εκ τούτου δεν θα μπορούσε να γλιτώσει ούτε η αρχιτεκτονική αλλά ούτε και η φωτογραφία της. Δική μου προσπάθεια είναι να το αποφύγω αυτό στο μέτρο του δυνατού: να καταθέσω τη δική μου προσέγγιση με όση διακριτικότητα, μέτρο και ει δυνατόν φινέτσα μπορώ αναδεικνύοντας το κτίριο που έχω μπροστά μου χωρίς να το κακοποιήσω με «ψεύτικες κολακείες».

Τι έχετε στα σκαριά ως επόμενο project;

Βρίσκομαι σε μια ιδιαίτερα παραγωγική περίοδο. Τυπώνονται αυτό το διάστημα και θα κυκλοφορήσουν μέσα στο τρέχον έτος τρία βιβλία-μονογραφίες: το Αγίας Σοφίας 11 της τράπεζας Eurobank που απεικονίζει ένα εμβληματικό κτίριο του κέντρου της Θεσσαλονίκης με έρευνα και κείμενο του ομότιμου καθηγητή αρχιτεκτονικής Βασίλη Κολώνα, όπως και ένα για το Μαστιχοχώρι της Καλαμωτής, στη Χίο, με κείμενο του αρχιτέκτονα Μανώλη Βουρνού για το Ίδρυμα Παναγιώτη και Έφης Μιχελή.

Και τέλος το Athens as a Project, ένα βιβλίο για την Αθήνα που ολοκληρώνουμε παρέα με τον φίλο Πλάτωνα Ησαΐα, καθηγητή αρχιτεκτονικής στο ΑΠΘ για τον Γερμανικό εκδοτικό Hatje-Cantz. Οι παρουσιάσεις κάποιων εξ αυτών θα συνοδεύονται από τις αντίστοιχες εκθέσεις.

info

Έκθεση «Τοπόσημα διασύνδεσης» -LAMDA Development, σε επιμέλεια Φώτη Τσιμέλα

Πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο, Λένορμαν 218

Έως 20 Ιουλίου

Είσοδος ελεύθερη, με την επίδειξη αστυνομικής ταυτότητας