Ο Άρης Σερβετάλης και η Έφη Μπίρμπα συναντούν τον Δον Κιχώτη

Ανάσες, και για το κοινό και για τους ίδιους, δίνουν οι online πρεμιέρες παλαιότερων παραστάσεων τους που γνώρισαν επιτυχία σε αθηναϊκά θέατρα. Τώρα ήρθε η ώρα της περφόρμανς «Δον Κιχώτης, Βιβλίο 2ο, κεφ. 23^ο», που  επαναλαμβάνεται για τρεις online παραστάσεις στις 26, 27, 28 Μαρτίου 2021.

Με αφορμή τον Δον Κιχώτη, Άρης και Έφη, μοιράζονται τις ανησυχίες για το μέλλον του θεάτρου, την πανδημία που έχει φέρει ανατροπή στην καθημερινότητά μας και για την έννοια της πίστης στην τέχνη και στη ζωή.  

Έφη Μπίρμπα (Ε.Μ.):  Μετά από ένα χρόνο με κλειστά τα θέατρα αισθάνομαι ότι ο πολιτισμός είναι ένα ατροφικό μέλος του σώματος της κοινωνίας το οποίο πλέον λειτουργεί ως παράλυτο και δεν έχει συμμετοχή σε αυτό που συμβαίνει δηλαδή στο υπόλοιπο σώμα. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση θα πάρει, αναγκαστικά, μαζί του και άλλα μέλη γιατί ως μέλος του μορφώματος συμμετέχει σε αυτό άρα του είναι απαραίτητο.

Άρης Σερβετάλης (Α.Σ.): Οι online προβολές είναι ένα στήριγμα σε αυτή την στρεβλή κατάσταση. Για εμένα αυτό που συμβαίνει είναι καθαρός σουρεαλισμός: το ότι τα θέατρα εδώ και έναν χρόνο παραμένουν κλειστά χωρίς μια ουσιαστική στήριξη από την Πολιτεία. Οι online προβολές είναι κάτι το ελάχιστο που μπορούν να κάνουν όσοι είχαν κινηματογραφήσει τις παραστάσεις τους. Το live streaming είναι μια άγνωστη περιοχή, οπότε ουσιαστικά τώρα πάμε να δούμε τι είναι: είναι κινηματογράφος; είναι θέατρο; Στον Δον Κιχώτη είναι ευτύχημα το γεγονός ότι ο Γρηγόρης Πανόπουλος, συνεργάτης από το Res Ratio, είχε αναλάβει να κινηματογραφεί τις παραστάσεις.

Ε.Μ.: Αυτό που λέει ο Άρης είναι ότι η κινηματογράφηση δεν έγινε κυρίως για λόγους αρχείου αλλά ήταν πρωτίστως η ανάγκη η θεατρική συνθήκη να ειδωθεί σε ένα νέο μέσο. Για μένα ήταν σημαντικό να υπάρχει έτσι κι αλλιώς η κινηματογράφηση ως μια δεύτερη ανάγνωση των πραγμάτων. Αυτή ακριβώς η ανάγκη οδήγησε σε μια κινηματογράφηση και όχι σε μια αποτύπωση, η βιντεοσκόπηση έχει σκηνοθεσία και αυτή προκαλεί νέο ενδιαφέρον.  Από την άλλη δεν αμφιβάλλει κανείς για το διαφορετικό του Μέσου. Δεν πάμε να αναπληρώσουμε μια θέση στο θέατρο.

Ά.Σ.: Η αμεσότητα που υπάρχει στο θέατρο δεν μπορεί να αντικατασταθεί.

Έ.Μ.: Το να δουλέψεις εκ νέου με κινηματογραφικούς όρους μια παράσταση ανοίγει έναν δημιουργικό δρόμο μέσα στην δυστοκία και τη δυσμένεια που βιώνουμε.

Ά.Σ.: Νομίζω ότι οι ιδέες είναι πολύ ωραίες όταν γεννιούνται και δόξα τον Θεό ιδέες υπάρχουν. Το ζήτημα που βιώνουμε είναι η έλλειψη παραγωγής και η έλλειψη χρημάτων. Χρειάζεται μια οικονομική υποστήριξη για να υλοποιηθούν αυτές οι ιδέες. Νομίζω ότι ο κινηματογράφος είναι ένα πολύ ακριβό σπορ και χρειάζεσαι δυνατή στήριξη για να μπεις σε μια διαδικασία να παράξεις ένα έργο υπό σοβαρές συνθήκες εργασίες για όλους τους συντελεστές και ταυτοχρόνως με προοπτική. Μακάρι αυτή η αρχή με τα streaming να οδηγήσει σε μια οικονομική ενίσχυση και του κινηματογράφου και του θεάτρου. Αλλά τι να περιμένουμε; Εδώ και ένα χρόνο με κλειστά θέατρα είμαστε με ένα επίδομα των 500 ευρώ που δεν το παίρνουν καν όλοι. Σκεφτόμαστε να ανοίξουμε ένα σούπερ μάρκετ όπου θα μπορούσαμε να κάνουμε και εκεί κάποιες παραστάσεις ανάμεσα στους διαδρόμους και στα ράφια ή ένα ψιλικατζίδικο για κάποιους μονολόγους ή έργα με λίγα πρόσωπα. Ή ίσως ένα κομμωτήριο.

Τώρα πια οι προτεραιότητες είναι χτενίσου και ψώνισε.

Εμείς απλώς τρέχουμε από πίσω. Πάντως το πρωτόκολλο που έχουν σκαρφιστεί ότι μπορεί να παρέχει κάποια ασφάλεια ειδικά στο θέατρο θα μπορούσε να ισχύσει. Στα λεωφορεία και στα σούπερ μάρκετ γίνεται ο χαμός, στο θέατρο μπορούν να τηρηθούν αποστάσεις.

Έ.Μ.: Αυτό το πράγμα μας ξεπερνάει. Κοιταζόμαστε μεταξύ μας με απορία πια.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Πώς βιώνουν οι καλλιτέχνες το live streaming

ΟΡΑΜΑΤΙΣΤΕΣ

25 Feb 2021

Ά.Σ.: Εγώ αισθάνομαι ότι αυτό που έγινε σε παγκόσμιο επίπεδο και για πρώτη φορά τόσο μαζικά δεν θα σταματήσει έτσι απλά. Παραπλεύρως από την επιδημία «κουμπώνουν» πολύ ωραία κάποια πράγματα της μεταβατικής αυτής περιόδου. Βλέπουμε δηλαδή ότι οι μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις κλείνουν, πλέον οι προδιαγραφές θα είναι μόνο το να πηγαίνεις σε ένα μεγάλο εμπορικό κέντρο. Νομίζω ότι θα υπάρχει αυτή η συνέχεια, δεν θα μείνει ανεκμετάλλευτο ό,τι συμβαίνει τώρα. Αισθάνομαι ότι αυτό το πράγμα ακουμπάει νοοτροπία ολοκληρωτικού καθεστώτος. Τώρα φοβάσαι και ότι θα κολλήσεις και θα πεθάνεις –έχεις μια αρρώστια που σε απειλεί- έχεις και τους αστυνομικούς που δεν σε αφήνουν να κάτσεις στην πλατεία γιατί απαγορεύεται. Γίνονται κάποια πράγματα που μόνο αντίδραση μπορούν να προκαλέσουν. Επομένως λες ότι ακόμη κι αν δεν θες να είσαι καχύποπτος, που εγώ είμαι, κάποια στιγμή θα μπεις στη διαδικασία να σκεφτείς ότι προφανώς υπάρχουν και σκοπιμότητες μέσα σε όλο αυτό, που δεν θα σταματήσει και άμεσα.

Έ.Μ.: Το κύριο χαρακτηριστικό της Τέχνης είναι η στρατευμένη της τοποθέτηση απέναντι σε όλα. Και δεν στρατεύεται κανείς μόνο κινούμενος από ένα πολιτικό ερέθισμα αλλά από μια υπαρξιακή, βαθύτερη συνθήκη που τον παρακινεί να δημιουργήσει έργο για να ακουστεί η φωνή του. Και ως φωνή η Τέχνη μπορεί να γίνει κεντρικό ζήτημα σε μια κοινωνία. Νομίζω ότι όσο μας απασχολεί πιο κάθετα, και όχι επιφανειακά δηλαδή πολιτικά, αυτό που συμβαίνει τόσα περισσότερα ενδιαφέροντα έργα θα προκύψουν. Νομίζω ότι είναι στα σπάργανα ένα νέο ρεύμα δημιουργικότητας που θα έρθει μέσα από αυτό, που για μένα είναι περισσότερο μια κοινωνική ασθένεια παρά σωματική. Νομίζω ότι οι καλλιτέχνες που έχουν ήδη σχετιστεί πιο βαθιά με αυτή την ανεπάρκεια που βιώνουμε, σε πιο ουσιαστικό επίπεδο πέρα από το κοινωνικό –γιατί το κοινωνικό δεν είναι το πνευματικό, δεν είναι το βαθύτερο, δεν είναι η κάθετη διαδρομή αλλά είναι το κάτοπτρο μιας προσωπικής τοποθέτησης- μόνο αυτοί μπορούν να παράξουν αυτό που καταλαβαίνω ως αντίδραση, δηλαδή μια βαθύτερη απάντηση σε αυτό που γίνεται.

Είμαστε συνεπεύθυνοι για τα έργα που δημιουργούμε και για τα έργα που βλέπουμε.

Το βλέμμα του θεατή χρειάζεται ερεθίσματα αλλά και εκπαίδευση. Οφείλουμε δηλαδή ως θεατές να καλλιεργούμε τη σχέση μας με την Τέχνη για να μπορούμε να εισπράττουμε από αυτήν το μέγιστο. Η απόπειρα να επικοινωνήσεις τα πιο πυρηνικά ζητήματα είναι ακριβώς αυτή η δονκιχωτική συνθήκη του να παλεύεις με την προσωπική σου αποτυχία, τα προσωπικά σου ζητήματα.

Ά.Σ.: Ο Δον Κιχώτης , και από την πλευρά της Έφης όπως έχει δει αυτό το έπος του Θερβάντες, είναι ο άνθρωπος που παίζει· αυτός είναι ο Δον Κιχώτης στην παράστασή μας. Είναι ένας ιππότης της πίστης καθώς βάζει συνεχώς τον εαυτό του στη διαδικασία της δοκιμασίας-παιχνιδιού και δημιουργεί μόνος του τις συνθήκες ώστε να μπει σε περιπέτειες. Ο Δον Κιχώτης θεωρεί ότι η δοκιμασία είναι ένα πολύ μεγάλο ταξίδι που οφείλει, ως άνθρωπος,  να το κάνει. Αυτό είναι το συγκινητικό. Εμείς πλέον στη σύγχρονη εποχή προσπαθούμε να αποφύγουμε τις δοκιμασίες, είμαστε λίγο φυγόπονοι αλλά δεν έχουμε καταλάβει ότι οι δοκιμασίες έρχονται από εκεί που δεν τις περιμένεις. Ο Δον Κιχώτης πηγαίνει από την αντίστροφη πλευρά, δηλαδή τις δημιουργεί ο ίδιος και μάλιστα έχει μαζί του έναν μάρτυρα, τον Σάντσο Πάντσο. Ο Δον Κιχώτης είναι μια σπουδή στο πώς κατά τη διάρκεια της διαδικασίας του παιχνιδιού μπορείς να βγάλεις τα σπουδαιότερα συμπεράσματα για τον εαυτό σου, τον συνάνθρωπο, τις σχέσεις, τον κόσμο. Ο αγωνιζόμενος άνθρωπος είναι αυτός που μπορεί να δει τις δυνατότητές του και τα ελαττώματά του και να εξελιχθεί. Ο Δον Κιχώτης είναι ένας αθλητής που συνεχώς εξελίσσει την ύπαρξη του, την προσωπικότητα του και την πνευματικότητα του.

Το θέατρο είναι ένα παιχνίδι που βάζεις τις συνθήκες, δημιουργείς τις δοκιμασίες, βλέπεις πώς θα ήταν τα πράγματα σε εναλλακτικές πραγματικότητες. Το θέατρο είναι και αυτό  μια δοκιμασία. Ο ερμηνευτής οφείλει να μπαίνει με πίστη σε αυτή τη συνθήκη στην οποία ως συνένοχοι συμμετέχουμε όλοι. Είναι πολύ σημαντική η πίστη. Εάν ο παίκτης ενός παιχνιδιού δεν πιστεύει σε αυτό που κάνει τότε δεν αποδίδει, δεν ανταπεξέρχεται με την ίδια σφοδρότητα όπως κάποιος που πιστεύει σε αυτό 100%. Όπως είπε πριν η Έφη ότι η θέαση καλλιεργείται, έτσι και η πίστη καλλιεργείται. Ο Δον Κιχώτης έμπαινε στη δοκιμασία αδιαφορώντας αν θα έβγαινε ζωντανός ή νεκρός.

Την επόμενη φορά που θα μιλήσουμε μακάρι να είναι για παράσταση που θα ανεβάζουμε σε κάποιο θέατρο και όχι για να σε καλέσω στο κομμωτήριο ή στο σούπερ μάρκετ που θα έχουμε ανοίξει. Θα μπορούσαμε βέβαια να σε χτενίσουμε κάνοντας μια περφόρμανς.

Πληροφορίες: ONLINE ΠΡΟΒΟΛΗ - VIDEO ON DEMAND, ΔΙΑΘΕΣΙΜΗ 26, 27, 28 Μαρτίου 2021,ΕΙΣΙΤΗΡΙΟ: 10€,(με δυνατότητα παρακολούθησης της παράστασης online οποιαδήποτε στιγμή μέσα στο τριήμερο 26, 27, 28 Μαρτίου 2021 και για διάστημα 4 ωρών από την έναρξη της προβολής).ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ:Online: https://www.ticketservices.gr/event/don-kixotis-online-streaming/