Τέσσερα αποσπάσματα από το έργο του για τον έρωτα, τη μνήμη, τη γλώσσα και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό
Έναν χρόνο μετά τη θλιβερή είδηση του θανάτου του σπουδαίου διεθνούς μας συγγραφέα Βασίλη Αλεξάκη στις 11 Ιανουαρίου 2021, το πλούσιο πεζογραφικό έργο του είναι εδώ για να μας θυμίζει τη μεγάλη προσφορά του στα γράμματα και στον πολιτισμό.
Ο Βασίλης Αλεξάκης γεννήθηκε στην Αθήνα τον Δεκέμβρη του 1943. Σπούδασε στην ανωτάτη Δημοσιογραφική Σχολή της Λιλ. Στο Παρίσι εγκαταστάθηκε το 1969 όπου εργάστηκε ως δημοσιογράφος, σκιτσογράφος και κριτικός βιβλίου στην εφημερίδα «Le Monde» αλλά και ως χρονογράφος σε άλλες εφημερίδες. Έργα του έχουν κυκλοφορήσει εκτός από την Ελλάδα, στην Γερμανία, την Ισπανία, την Αρμενία, την Ιταλία, τη Ρωσία, το Ισραήλ, τις ΗΠΑ, την Τουρκία, και την Αργεντινή. Τον Μάρτιο του 2017 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας από το Τμήμα Γαλλικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών.
Το έργο του Αλεξάκη είναι εξίσου αναγνωρισμένο στην Ελλάδα (κέρδισε το Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος το 2004 για τις Ξένες λέξεις) και τη Γαλλία (Βραβείο Medicis για τη Μητρική γλώσσα, La langue maternelle, 1995) καθώς και το Μεγάλο Βραβείο Μυθιστορήματος της Γαλλικής Ακαδημίας για το μ.Χ. (Ap. J.-C, 2007). Το 2012 τιμήθηκε με το «Βραβείο Γαλλικής Γλώσσας» από την Ακαδημία Γκονκούρ.
Το ερωτικό μυθιστόρημα «Τάλγκο», το πρώτο που έγραψε απευθείας στα ελληνικά, μεταφέρθηκε στη μεγάλη οθόνη από τον Γιώργο Τσεμπερόπουλο με τον τίτλο «Ξαφνικός έρωτας». Παράλληλα με τη λογοτεχνία, ο Βασίλης Αλεξάκης ασχολήθηκε και με τον κινηματογράφο, ως σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Η μικρού μήκους ταινία του «Είμαι κουρασμένος», απέσπασε το Βραβείο Φεστιβάλ Τουρ και Γαλλικού Κέντρου Κινηματογράφου (1982), ενώ η μεγάλου μήκους ταινία του «Αθηναίοι» τιμήθηκε το Α΄ βραβείο διεθνούς φεστιβάλ ταινιών χιούμορ του Chamrousse (1991). Ακόμη, σκηνοθέτησε τις τηλεταινίες «Ο Νέστως Χαρμίδης περνά στην επίθεση» (1984) και «Το τραπέζι» (1989). Τέλος, ασχολήθηκε και με το θέατρο (Εγώ δεν…, Μη με λες Φωφώ) αλλά και με το σκίτσο (Η σκιά του Λεωνίδα, Mon amour, Γδύσου).
Η γραφή του χαρακτηρίζεται από μια συνεπή στοχαστική ματιά, που ισορροπείται όμως με υψηλές δόσεις χιούμορ και φλεγματικότητας ενώ, στο σύνολο του έργου του σχεδόν, ο μύθος συμπλέκεται με το αυτοβιογραφικό στοιχείο με τέτοιον τρόπο που εύλογα αναρωτιέται κανείς για το αν η δύναμη της λογοτεχνίας τελικά μπορεί να είναι τέτοια, ώστε ακόμη και να αλλοιώσει, στη μνήμη ή τη συνείδηση, τα στοιχεία της πραγματικότητας.
Ο Βασίλης Αλεξάκης έγραφε και στις δύο γλώσσες ενώ επέλεγε να μεταφράζει ο ίδιος τα έργα του από τη μία γλώσσα στην άλλη. Μέσα από τις σκέψεις των ηρώων του, επανέρχεται συστηματικά στα θέματα που τον απασχολούν ως βασικά συστατικά της ανθρώπινης περιπέτειας: η μνήμη, η γλώσσα, η ταυτότητα, ο έρωτας και ο θάνατος αποτελούν τα κύρια σημεία αναφοράς του.
Σήμερα τον θυμόμαστε με χαρακτηριστικά αποσπάσματα από το έργο του: