Κατερίνα Λέχου: «Γιατί να είναι τίμημα η ψυχική μας υγεία για να κάνουμε μια δουλειά;»

Επιστροφή στην τηλεόραση, με τους «42^ο» στην CosmoteTV μετά από πολλά χρόνια. Πώς προέκυψε;

Μετά από έντεκα χρόνια που δεν είχα κάνει τίποτα στην τηλεόραση, με πήρε η Νάταλι Δούκα και μου μίλησε για τους «42^οC». Το «ναι» ήρθε αμέσως, γιατί κατάλαβα ότι με αφορά το πρότζεκτ, η συνθήκη που θα γυριστεί, οι άνθρωποι. Επίσης, μου είπε ότι είναι οκτώ επεισόδια. Γυρίστηκε τον περασμένο Αύγουστο-Σεπτέμβριο και τις πρώτες 15 μέρες του Οκτωβρίου, στην παρένθεση του κορωνοϊού. Αυτούς τους δυόμιση μήνες ήμουν στην Κέρκυρα. Μου αρέσουν πολύ τα εκτός έδρας γυρίσματα. Συνδέομαι, συγκεντρώνομαι, δεν έχω άλλες υποχρεώσεις κι ούτε έχω ενοχές, γιατί λείπω για δουλειά. Όταν είσαι στην βάση σου δεν είναι το ίδιο.

Δεν σας αρέσουν τα καθημερινά;

Για μένα είναι σημαντικό να ξέρεις ότι η σειρά είναι χρονικά ορισμένη, γιατί έτσι μπορείς να χτίσεις έναν ρόλο με μεγαλύτερη προσοχή και λεπτομέρεια. Φαντάζομαι τον ρόλο στην ολότητά του. Γιατί στο καθημερινό, σ' αυτό που δεν ξέρεις τι έπεται, χτίζεις την κατάσταση της κάθε φοράς. Στα πολλά επεισόδια εγώ χάνω την μπάλα... Είμαι Παρθένος, δηλαδή της λεπτομέρειας, με αφορά η λεπτομέρεια.

Σας κέντρισε το είδος της σειράς;

Κοιτάξτε, αφορά σε μια βρώμικη ιστορία, όχι αθώα. Όπως και η ζωή μας. Δεν είμαστε αθώοι. Έχουμε πολλές σκοτεινές πλευρές. Επιπλέον, μου αρέσει και αυτό το είδος της διήγησης, αυτή η δραματουργία, που δημιουργεί ένα σασπένς, όχι για να βρεις τον δολοφόνο, αλλά γιατί φτιάχνει μια ατμόσφαιρα. Είναι ένα είδος που βλέπω πολύ. Το γνώρισα από τους Σκανδιναβούς –το πρώτο που είχα δει ήταν το «The Killing» στην σκανδιναβική του μορφή.

Οι Σκανδιναβοί έχουν υλικό, μέσα από τη ζωή τους...

Κι εμείς έχουμε, απλώς δεν θέλουμε να το πιάσουμε. Και επειδή ζούμε στενάχωρες περιόδους δεν θέλουμε να θίγουμε στενάχωρα πράγματα –κάτι που για μένα είναι φάουλ. Μερικές φορές, ο πόνος φεύγει με πόνο. Ούτε θέλουμε να θίξουμε τα κακώς κείμενα. Επιλέγουμε να κρατήσουμε τα μυστικά της οικογένειας μέσα στην οικογένεια. Κι αυτό είναι ένα απόστημα που όταν σπάσει θα γίνει έκρηξη. Όσο το κρατάς τόσο εις βάρος σου είναι.

Νομίζω ότι, η αλήθεια τελικά θα βγει. Στα οικογενειακά μυστικά έχεις το άμεσο feedback. Ό,τι δεν πάει καλά, ό,τι δεν λειτουργεί το βλέπεις την επόμενη μέρα στον καθρέφτη. Θεωρώ ότι είναι πολύ συχνό όλο αυτό στην εποχή μας. Είναι οι παθογένειες της ελληνικής οικογένειας, με τις εξαρτήσεις, με μια τάση να ελέγχουν τα παιδιά. Δεν θα έπρεπε, όμως, να είναι έτσι. Σε έναν νέο άνθρωπο, το μόνο που θα έπρεπε είναι να τον μάθεις να ανοίγει τα φτερά του και να πετάει.

Αλλάζει αυτό;

Ναι, ήρθε η στιγμή να αλλάξουν όλα αυτά τα πράγματα. Νομίζω ότι, ζούμε μια είσοδο σε μια νέα εποχή. Δεν ξέρω τι έπεται, αλλά σίγουρα κάποια πράγματα θα αλλάξουν, αλλά θα πάρουν χρόνο, είναι και θέμα DNA. Τα εν οίκω μη εν δήμω; Ναι, εντάξει, αλλά χρειάζεται αντιμετώπιση. Για να αντιμετωπίσεις ένα πρόβλημα που ανακύπτει σε μια οικογένεια, πρέπει πρώτα να το αρθρώσεις. Αν δεν πεις ότι το παιδί σου παίρνει ναρκωτικά, πώς θα το αντιμετωπίσεις;

Σας εξέπληξαν οι εξελίξεις στο θέατρο;

Πίστευα ότι κάτι θα γίνει, αλλά όχι τόσο σύντομα, γιατί στην Ελλάδα όλα μας έρχονται με χρονοκαθυστέρηση. Με την κίνηση της Σοφίας Μπεκατώρου, μια κίνηση που δεν λειτούργησε αμέσως, αλλά πήρε χρόνο, πίστεψα ότι θα καθυστερήσουν τα πράγματα. Ήταν, όμως, η στιγμή. Κι όταν είναι η στιγμή, συμβαίνει.

Ήξερα πράγματα. Μιλάμε, άλλωστε, μεταξύ μας στο θέατρο και με μια οικειότητα, αλλά όχι έτσι, όχι έτσι όπως βγήκαν. Δεν βγαίνει καμιά μάνα να εκτεθεί και να πει όλα αυτά, χωρίς να έχουν συμβεί. Ο ένας έδωσε θάρρος στον άλλον και η κατάσταση λειτούργησε σαν ντόμινο. Έτσι δεν συμβαίνει πάντα; Περπατάς το βράδυ μόνος σου και φοβάσαι, αλλά όταν είστε τρεις, δεν φοβάσαι. Είναι τόσο απλό.

Εσείς πώς και αποφασίσατε να μιλήσετε για τη δική σας εμπειρία;

Μίλησα για να σπρώξω κι εγώ, από την μεριά μου, τα πράγματα. Μετά τη Ζέτα Δούκα, άρχισαν σαν τσουνάμι να βγαίνουν οι ιστορίες, τα ονόματα, πριν δημοσιοποιηθούν. Οπότε, είπα ότι εδώ, τώρα, πρέπει να επιταχύνουμε. Σαν μια υποχρέωση απέναντι σε όλο τον κόσμο, στο κοινωνικό σύνολο.

Και μίλησα, όχι για τα προσωπικά μου με τον Γιώργο Κιμούλη, αλλά για το επαγγελματικό κομμάτι, το πώς ήταν πάνω στη σκηνή. Κι αυτή ήταν μια συμπεριφορά που δεν την έχει κάνει μόνο σε μένα, αλλά σε πολλές. Αναφέρθηκα στην επαγγελματική του πλευρά, η προσωπική είναι δική μου ευθύνη.

Το σκεφτήκατε πολύ; Το φοβηθήκατε;

Όχι, δεν φοβήθηκα να μιλήσω. Απλώς, δεν ήθελα να κάνω μια κίνηση χωρίς νόημα. Είχα, όμως, την αίσθηση ότι έπρεπε, ότι πρέπει να μιλήσω. Το σκέφτηκα έξι μέρες περίπου, συμβουλεύτηκα κάποιους ανθρώπους και ένιωσα ότι πρέπει να το κάνω, ότι θα βοηθήσει για το επόμενο.

Συνηθισμένη, θα λέγατε, ότι είναι αυτού του είδους η συμπεριφορά στο θέατρο;

Ναι, και στην πρόβα και στην παράσταση. Αλλά δεν ποινικοποιείται... Κι ας προκαλεί αυτοάνοσα ή τόσα άλλα.

Πώς αντιμετωπίζετε επί σκηνής;

Σκέφτεσαι ότι θα τελειώσει η σεζόν. Μαθαίνεις, εκπαιδεύεσαι. Στο θέατρο, το κοινό μπορεί να βοηθάει κιόλας, σου δίνει δύναμη. Σε μια πρόβα μπορείς να καταρρεύσεις, σε μια παράσταση, όχι. Αλλά συνηθίζεις. Ο άνθρωπος συνηθίζει πολλά, ευτυχώς ή δυστυχώς. Και μετά, σε ό,τι με αφορά τουλάχιστον, βάζω μια τελεία και δεν ξανασυνεργάζομαι. Λίγα είναι αυτά τα πρόσωπα πάντως. Τότε, δεν είχα σκεφτεί να μιλήσω δημοσίως, καθόλου. Μόνο με κάποιον διπλανό σου μοιράζεσαι τον πόνο σου, ακούς ότι συνέβη και αλλού και τελειώνει εκεί.

Το ίδιο άλλωστε συμβαίνει και σε οποιαδήποτε δουλειά, στο γραφείο, ή ο δάσκαλος στο σχολείο, άνθρωποι με προσβλητικές, σαδιστικές συμπεριφορές.

Αναρωτηθήκατε τότε «μήπως φταίω εγώ»;

Όχι, δεν αισθανόμουν ότι έχω ευθύνη εγώ. Είναι το είδος της δουλειάς τέτοιο, που δεν μπορείς, όμως, να την τινάξεις στον αέρα. Όχι γιατί φοβάσαι ότι δεν θα ξαναβρείς δουλειά, απλώς δεν το εγκαταλείπεις. Κι όταν ξέρεις ότι είναι μια συνήθης συμπεριφορά ετών, παγιωμένη, λες θα βγω εγώ τώρα... Δεν έχει βγει κανείς άλλος. Δεν είμαι τόσο θαρραλέα, λοιπόν, αν με ρωτάς. Δεν έχω το θάρρος, δεν κάνω το βήμα. Η πρώτη έγνοια του ανθρώπου είναι να επιβιώσει. Μόλις καταφέρει να επιβιώσει, είναι θέμα χαρακτήρα πως θα προχωρήσει.

Εχετε βιώσει κι άλλες εμπειρίες;

Σχεδόν ποτέ δεν έχω ξαναζήσει μια τέτοια συμπεριφορά την ώρα της παράστασης. Στην πρόβα, επειδή είναι μια διαδικασία με εντάσεις, κάποιες φορές ξεφεύγουν πράγματα, όχι όμως κατ' εξακολούθηση –να σε αδικήσει, να σου πει κάτι επί προσωπικού, είσαι ευάλωτος.

Στην αρχή της καριέρας μου, με κάλεσε ένας από τους δύσκολους σκηνοθέτες για να κάνω έναν πολύ σπουδαίο ρόλο. Επί τέσσερις ώρες μου μιλούσε, σαν σε παραλήρημα... Τρελάθηκα. Βγήκα έξω και ήμουν διαλυμένη. Και είπα «όχι» στη δουλειά. Γιατί κατάλαβα αμέσως. Όμως, ο άνθρωπος δεν μου κρύφτηκε, μου αποκαλύφθηκε πλήρως και αυτό ήταν προς τιμήν του. Κατάλαβα, όμως, ότι εγώ δεν μπορώ να το αντέξω αυτό. Και ήταν μια εποχή που δεν με ήξερε ούτε η μάνα μου -κι όμως, όπου φύγει-φύγει... Και δεν μετάνιωσα. Γιατί δεν θα μπορούσα να ανταπεξέλθω. Γιατί να είναι τίμημα η ψυχική μας υγεία, για να κάνουμε μια δουλειά; Γιατί; Επιπλέον, δεν θα ήμουν και αποτελεσματική. Μια διαλυμένη προσωπικότητα ούτε ευφάνταστη μπορεί να είναι, ούτε να αυτοσχεδιάσει, ούτε να προτείνει ή να έχει την χαρά της δημιουργίας...

Πιστεύετε ότι μια επιτυχία μπορεί να δικαιώσει τέτοιες συμπεριφορές; Θα θέλατε να εκλείψουν, αλλά μαζί με το έργο τους;

Θα πω ότι καλώς έκαναν και υπήρξαν και προφανώς τους σήκωσε η κοινωνία –όταν δεν σε σηκώνει κάτι, δεν υπάρχεις. Όταν δεν σε αντέχει το σύστημα, σε ξερνάει. Τώρα, ήρθε η στιγμή που το κοινωνικό σύνολο δεν σε αντέχει. Και πρέπει να βρει άλλους τρόπους –που δεν μειώνουν την δημιουργικότητα.

Μήπως ξέφυγε λίγο η κατάσταση με τις καταγγελίες; Στοχοποιήθηκαν άδικα κάποιοι συνάδελφοί σας...

Ακόμα κι αν κάποιους ανθρώπους τους στοχοποίησαν, λίγο, είναι γιατί μίλησαν χωρίς ευαισθησία. Είναι πολύ σοβαρή αυτή η ιστορία και απαιτεί μεγάλη ευαισθησία και μεγάλη προσοχή στο πως εκφράζεσαι. Γιατί τώρα, είναι η εποχή των θυμάτων και όχι των θυτών –θες δεν θες. Μπορεί τα θύματα να εκφραστούν και με έναν ακραίο τρόπο, αυτό θέλει έναν σεβασμό. Δεν είναι, όμως, η στιγμή να μιλήσουμε για τους θύτες. Φυσικά και δεν χαίρεται κανείς και διαφωνώ με την ανθρωποφαγία.

Μετράτε πολλές επιτυχίες στην τηλεοπτική σας πορεία. Έχετε έναν τρόπο να επιλέγετε τις δουλειές σας;

Για να είμαι ειλικρινής, δεν είχα κανένα σχέδιο. Ακολουθώ το ένστικτό μου. Υπάρχουν πράγματα στα οποία έχω πει «όχι», που βγήκαν και ωραία και επιτυχημένα, αλλά αυτό δεν έχει σημασία. Γιατί εγώ δεν θα μπορούσα να τα υπηρετήσω. Δεν είμαστε όλοι για όλα. Γι' αυτό και δεν έχω στεναχωρηθεί. Ούτε οσμίζομαι την επιτυχία. Ξέρω όμως τι μπορώ να κάνω εγώ. Όσο περισσότερο γνωρίζεις τον εαυτό σου, τόσο τον μαθαίνεις. Του μιλάω, κάθε μέρα. Στο τέλος της μέρας σκέφτομαι τι έκανα, γιατί θέλω να κοιμηθώ ήσυχη το βράδυ. Αν δεν αντιμετωπίζεις τα πράγματα σε καθημερινή βάση, μετά γίνεται ένας Αρμαγεδδών και δεν ξέρεις από που να το πιάσεις. Ένα-ένα τα ψιλοφτιάχνεις».

Η εικόνα, η εμφάνισή σας, το ύψος σας, πόσο επηρέασαν την πορεία σας;

Αφού ξεκίνησα, απείχα δύο χρόνια μετά, σκεπτόμενη τι να κάνω, τι σχέδιο να εκπονήσω για την πορεία μου. Φυσικά και δεν το έκανα... Ο άλλος με διαλέγει βέβαια, αλλά κι εγώ λίγο προσπάθησα να κάνω την διαχείριση της εικόνας μου. Βάζεις κι εσύ το χέρι σου.

Υπάρχουν κάποια κλισέ ακόμα, αλλά δεν έχω ακούσει ποτέ ότι δεν με πήραν επειδή είμαι ψηλή. Έχω ακούσει όμως το «είναι πολύ ψηλή» και τι να την κάνουμε».

Κορωνοϊός και καραντίνα: Φοβηθήκατε, κουραστήκατε;

Δεν ήταν το πρακτικό κομμάτι που με απασχόλησε. Ήταν η απειλή. Από εκεί που ήταν στην Γιουχάν, έφτασε στο σπίτι σου. Μια αόρατη απειλή που μπορεί εν μια νυκτί να σου πάρει κάποιον που αγαπάς... Και σε πιάνουν υπαρξιακές αναζητήσεις, πόσο συνδέεται αυτός ο κόσμος, τι αλυσίδα είναι, τι πρέπει να κάνουμε, γιατί συνέβη, ερωτήματα χωρίς απάντηση. Ήρθαμε αντιμέτωποι με το εφήμερο της ύπαρξής μας.

Οπότε, επαναπροσδιορίζεις πολλά πράγματα. Στο σπίτι μας είμαστε οι δυο μας με τον άντρα μου και κάνουμε πολλή παρέα, γνωριζόμαστε. Αλλά πάντα υπάρχει κάτι να ανακαλύψεις κι αυτό δεν σταματάει. Αν σταματήσει αυτό δεν έχει ενδιαφέρον».

Υπάρχει «μυστικό» για να είναι καλά δύο άνθρωποι μαζί;

Να είναι αληθινοί, να μη φοβούνται να εκτεθούν. Έχουμε την τάση να κρύβουμε τα τρωτά μας. Ευτυχώς, από τη στιγμή που στα σαράντα μου αποφάσισα να μπω σε μια σχέση –είχα περάσει μια μακρά περίοδο άπωσης-, είπα ότι θα τα βάλω όλα πάνω στο τραπέζι κι αν θέλει ο άλλος... Δεν υπάρχει τελειότητα.

Πιστεύω ότι, όσο μεγαλώνουμε κάνουμε σχέσεις πιο βαθιές, πιο αληθινές, πιο ειλικρινείς και απέναντι στον εαυτό μας. Στο παρελθόν, θέλεις να είσαι πιο αρεστός. Τώρα, εδώ, δεν έχει εκπτώσεις, τελείωσαν οι εκπτώσεις.

Αντιθέτως, δεν λένε ότι όσο μεγαλώνουμε κάνουμε συμβιβασμούς για να μην μείνουμε μόνοι;

Εγώ δεν την φοβάμαι την μοναξιά και πιστεύω πως, έτσι κι αλλιώς μόνοι είμαστε. Προσωπικά, δεν κάνω καμία έκπτωση. Αν αυτό που μου προτείνουν δεν το θέλω, προτιμώ να μείνω μόνη μου. Στη δουλειά προσπαθώ να κάνω τα κουμάντα μου για να μπορώ να λέω κάποια «όχι»... Τώρα πια, δίνω βάση στον ανθρώπινο παράγοντα. Και δίνω στα έργα μια ευκαιρία να τα καταλάβω καλύτερα. Αφήνω να μου ξεδιπλωθούν τα πράγματα.

Στο θέατρο, κερδίζεις με δυσκολία το στίγμα, τη θέση σου. Κι εγώ επειδή έχω κάνει θέατρο τα μισά χρόνια από όσα είμαι στην δουλειά, σημαίνει ότι έχω κάνει λιγότερα από συνομηλίκους μου. Έχω ακόμα δρόμο. Με γνώμονα, όμως, το ανθρώπινο στοιχείο με το οποίο πορεύομαι, κερδίζω πόντους από αυτό. Τα τελευταία χρόνια με το θέατρο βιοπορίζομαι κι έτσι συνεχίζω. Είμαι, όμως, ανοιχτή για την τηλεόραση.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας;

Από τον Φεβρουάριο του 2022 θα είμαι στο Εθνικό με τον Γιάννη Χουβαρδά, στο «Πονηρό πνεύμα» του Νόελ Κάουαρντ –έναν συγγραφέα που δεν γνωρίζω, αλλά είμαι ανοιχτή να μου τον συστήσει ένας σκηνοθέτης που εμπιστεύομαι.

Δεν έχω δώσει στο θέατρο το σήμα ότι θέλω μόνον πρωταγωνιστικούς ρόλους και στεναχωριέμαι όταν δεν μου προτείνουν πράγματα, γιατί πιστεύουν ότι δεν θα δεχτώ γι' αυτό τον λόγο. Η εικόνα της τηλεόρασης ίσως έχει επηρεάσει αυτή την αντίληψη. Χάρηκα λοιπόν που με πήρε ο Χουβαρδάς.

Αισθάνεστε την αποδοχή, την αγάπη του κόσμου;

Ναι, πράγματι αισθάνομαι ότι ο κόσμος με αγαπάει -ή καλύτερα, με εκτιμά. Βλέπω ότι μου απευθύνονται και μεγαλύτερες ηλικίες, με τρομερή σοβαρότητα, που με κάνουν και κοκκινίζω από αυτά που μου λένε -με ευγένεια πάντα».

Αλήθεια δίνετε ιδιαίτερη ιδιαίτερη σημασία στο ντύσιμό σας;

Δεν με ενδιαφέρει τόσο πολύ. Για μένα είναι παιχνίδι αυτό και το κάνω όταν έχω όρεξη να παίξω –άλλες φορές καθόλου. Ούτε να εντυπωσιάσω κανέναν θέλω. Τον εαυτό μου θέλω να προκαλέσω, να του πω κοίτα τι σκέφτηκες;

Η Κατερίνα Λέχου πρωταγωνιστεί στην τηλεοπτική σειρά «42 ^οC», παραγωγής της CosmoteTV .