Μπενάκη
Φωτογραφία: Μουσείο Μπενάκη
ΑΛΗΘΙΝΗ ΙΣΤΟΡΙΑ

Ποιος ήταν ο Μπάρμπα-Γιάννης κανατάς -Η ιστορία του άντρα που έγινε τραγούδι και ταινία


Μια από τις πλέον εμβληματικές μορφές της παλιάς Αθήνας ήταν ο Μπάρμπα Γιάννης ο Κανατάς. Ο ίδιος έλεγε πως καταγόταν από την Προύσα της Τουρκίας, ότι είχε πολεμήσει στον απελευθερωτικό αγώνα της Κρήτης του 1866 και ύστερα ήρθε στην Αθήνα. Το επίθετο του δεν ήταν γνωστό, όμως ο ίδιος ήταν διάσημος σε κάθε γειτονιά.

Η δουλειά του ήταν να πουλάει νερό στους Αθηναίους, αφού εκείνη την εποχή, μιλάμε περίπου για το 1860, η πόλη δεν είχε αρδευτικό σύστημα. Ο μπάρμπα Γιάννης λοιπόν ξεκινούσε από το συνοικία Σκαγιάννη στην Πλάκα, ο ίδιος έμενε στην οδό Υπερείδου, και κατηφόριζε τα δρομάκια με το γαϊδουράκι του και τα κανάτια του, πηγαίνοντας προς το Σύνταγμα. Εκεί, μάλιστα, η μορφή του είχε γίνει τόσο δημοφιλής, που η ορχήστρα της Φρουράς τον υποδεχόταν με άσματα στην πλατεία. Ο Βαυαρός Ανδρέας Σάιλερ, αρχιμουσικός της στρατιωτικής μπάντας διασκεύασε ένα ιταλικό τραγούδι το οποίο τραγούδησε το 1933 η Ελβίρα ντε Ιντάλγκο με τον Γιάννη Αγγελόπουλο και είχε τίτλο: «Μπάρμπα-Γιάννης κανατάς». Οι φήμες λένε μάλιστα ότι ο ίδιος ο Μπάρμπα Γιάννης είχε γράψει τους στίχους που αναφέρονται στην καθημερινότητά του. Ο βασιλιάς δεν ήταν και πολύ ευτυχής για αυτό το γεγονός, όμως προτιμούσε να διατηρεί καλές σχέσεις με τον μπάρμπα Γιαννη, καθώς ήταν εξαιρετικά δημοφιλής, κι εκείνος με τη σειρά του τον σεβόταν, χωρίς όμως ποτέ να γίνεται δουλοπρεπής.

Μπορεί να ήταν ντυμένος με κουρέλια και να τριγυρνούσε ξυπόλυτος, όμως ο Μπάρμπα Γιάννης ήταν όμορφος άνδρας. Ψηλός και ξανθός, με μουστάκι, όπως απαιτούσε η μόδα της εποχής, τριγυρνούσε με το ψαθάκι και προκαλούσε τα βλέμματα των γυναικών που έτρεχαν να αγοράσουν από αυτόν. Λέγεται μάλιστα ότι είχε κατά καιρούς σχέσεις με αρκετές κυρίες των υψηλών κύκλων της Αθήνας, τις οποίες όμως ποτέ δεν εξέθετε.

Τις Κυριακές μάλιστα που έβαζε σύμφωνα με τη συνήθεια της εποχής τα καλά του, γυάλιζε τα παπούτσια του, έβγαζε το χρυσό ρολόι και το μπαστούνι με την ασημένια λαβή, μεταμορφωνόταν σε έναν πραγματικό αριστοκράτη. Μετά από την εκκλησία, έκανε την καθιερωμένη βόλτα, έπιανε θέση στα γνωστά καφενεία της περιοχής, την «Ωραία Ελλάς» και το «Σολωνείον».

Την δεκαετία του 1880, ο Κανατάς εξαφανίστηκε εν μια νυκτί και κανείς ποτέ δεν έμαθε τι απέγινε. Την ίδια περίοδο έληξε ο ρωσο-τουρκικός πόλεμος το 1878 και η «σύμπτωση» αυτή προκάλεσε ερωτήματα σχετικά με την αληθινή του ταυτότητα. Πολλοί τότε είπαν πως ήταν κατάσκοπος, άλλοι έλεγαν πως ήταν Βούλγαρος και επέστρεψε στην πατρίδα του που απελευθερώθηκε από τους Οθωμανούς. Κάποιοι μάλιστα διέδιδαν πως εκεί είχε και μια ωραία γυναίκα που υπεραγαπούσε, όμως εκείνη τον απάτησε με τον ίδιο του τον αδερφό.

Οι φήμες έλεγαν ότι ο Μπαρμπά Γιάννης σκότωσε την μοιχαλίδα και εξαφανίστηκε από την Βουλγαρία. Μια άλλη όμως εκδοχή της περιπετειώδης ζωής του, δίνεται στην εφημερίδα «ΕΣΤΙΑ» στο φύλλο της 16 Σεπτεμβρίου 1936 και σε άρθρο του Ιωάννη Δαμβέργη, ο οποίος είχε συναντήσει τον μπάρμπα Γιάννη, όταν ήταν 16 χρονών, στη Σμύρνη. Μάλιστα κατά τον συντάκτη της εφημερίδας, ο θρυλικός μπάρμπα Γιάννης: «ήταν κυριακάτικος και σε εμφάνιση και σε ιδέες. Πολλοί που τον έβλεπαν στους δρόμους της Σμύρνης, τον έδειχναν, σαν σπουδαία αθηναϊκή φυσιογνωμία». Και σε αυτό το κλίμα κύρους για τον μπάρμπα Γιάννη, πρωτοπαίχθηκε τότε σε θέατρο της Σμύρνης, από τον ορχήστρα του θιάσου Αλεξιάδη, το περίφημο τραγούδι -«ύμνος» στην εμβληματική μορφή του. Και ειδικότερα κατά το άρθρο του Δαμβέργη, όταν ο μπάρμπα Γιάννης παρουσιάστηκε στο θέατρο του Αλεξιάδη, οι θεατές χειροκροτούσαν ατέλευτα και η ορχήστρα παιάνιζε πάλι και πάλι. Προς τιμήν του μπάρμπα Γιάννη!»

Τα χρόνια πέρασαν, αλλά η παρουσία του μπάρμπα Γιάννη στην Αθήνα δεν ξεχάστηκε. Το 1957 η ζωή του ενέπνευσε το σενάριο της ταινίας «Ο μπάρμπα-Γιάννης ο κανατάς», όπου πρωταγωνιστεί ο Βασίλης Αυλωνίτης. Εκεί ο Μπάρμπα Γιάννης έχει επαφές με την καλή κοινωνία και προξενεύει μια πλούσια κοπέλα με έναν εύπορο Αθηναίο. Η κοπέλα ερωτεύεται τελικά έναν φτωχό φοιτητή τον οποίο υποδύεται ο Αλέκος Αλεξανδράκης και ο μπάρμπα-Γιάννης τους βοηθά να παντρευτούν….





SHARE