Στον 2ο όροφο του Μουσείου σε μια αίθουσα, που διατηρεί ακόμα το θερμό καλοκαιρινό της φως, βλέπω έναν χώρο κατάμεστο με βιβλία.
Πλησιάζοντας από κοντά παρατηρώ επιλεγμένες εκδόσεις από συγγραφείς, Ελληνες και διεθνείς που έζησαν και έγραψαν, αφήνοντας τα δικά τους ίχνη γραφής με οικείο τους θέμα το ελληνικό τοπίο. Ποίηση, θέατρο, φωτογραφία, προσωπικές περιπλανήσεις και ζωγραφικά σκίτσα...
Εδώ, ο Σεφέρης συναντά την Τσάρμιαν Κλίφτ και ο Βασίλης Αλεξάκης πλησιάζει την Σου Σμίθ. Ο υπνοβάτης της Μαργαρίτας Καραπάνου, απελευθερώνει τη σπονδή του Έντμουντ Κίλι...Ενώ ο Χατζηκυριάκος-Γκίκας θυμάται τις κοινές γραμμές με το κίνημα De Stijl των μοντερνιστών και ο Χένρι Μίλλερ ανακαλύπτει την pop αισθητική του Jeff Koons.
Κάθε έργο «συναναστρέφεται» με ένα άλλο, πλάι-πλάι μέσα από αυτό το ευφυές curating, που προσκαλεί σε αναζητήσεις, τους επισκέπτες που στέκουν με ενδιαφέρον σε κάθε πάγκο.
«Παρουσιάζω τα έργα της λογοτεχνίας σαν ομάδες φίλων και οικογένειες, σαν τουρίστες και ντόπιους, που μπλέκονται και συναντώνται, όπως τα πλοία που έρχονται και φεύγουν στο λιμάνι της Ύδρας...» περιγράφει αυτές τις αντιθέσεις ο Josh Hickey εμπνευστής και επιμελητής του project, αφήνοντας τις συμπτώσεις, τους συνειρμούς και τις συνδέσεις σε εμάς τους περαστικούς.
Σε περίοπτη θέση βρίσκεται η πρώτη έκδοση του Journal «Utopia» που επιμελήθηκε ο ίδιος, με τη βοήθεια του σύντροφού του και εκδότη Filip Niedenthal, προσκαλώντας φίλους καλλιτέχνες, να πειραματιστούν αφήνοντας το δικό τους δημιουργικό αποτύπωμα.
Γιατί ουτοπία; Ο όρος επινοήθηκε από τον Sir Thomas More για το ομώνυμο έργο του 1516, που συναντάμε και στο βιβλιοπωλείο. Για τον Hickey, όμως, δεν συμβολίζει μόνον έναν ιδανικό τόπο, ένα νησί του ονείρου, όπως εύλογα μπορεί να φανταστεί κανείς την Ύδρα, αλλά την αφορμή για δράση. Αυτό το έναυσμα περισσότερο, παρά απλώς τον προορισμό.
Η δράση που γιγαντώνεται, παρασύροντας με ενθουσιασμό κι άλλους στο να συμμετάσχουν...
Αυτό, άλλωστε φαίνεται και από το ίδιο το project. Το Hydra Book Club ξεκίνησε το 2021 ως μία έκθεση για τη λογοτεχνική ιστορία της Ύδρας από τη δεκαετία του 1930 μέχρι σήμερα. Μετά την τόσο ζεστή ανταπόκριση του κοινού συνεχίστηκε το 2022 με θέμα του τη φιλία. Αυτό το συναίσθημα του συνανήκειν, που σε καλεί να επιστρέφεις, να ρίχνεις για λίγο «άγκυρα» σε έναν τόπο. Για να εξελιχθεί ακόμα περισσότερο φέτος αποκτώντας τη δική του ξεχωριστή δυναμική. Μέσα από το λεύκωμα, που ξεκίνησε σαν σκέψη τον Ιούνιο και πήρε την τελική του μορφή τον Αύγουστο, φτάνοντας τις 170 σελίδες, περιεχόμενο σχεδόν διπλάσιο από το προβλεπόμενο, βρίσκουμε σπάνια ανέκδοτα αποσπάσματα έργων αλλά και πρωτογενές υλικό. Τίτλος για ένα από αυτά «ένα μέρος, όπου δεν μπορείς να κρυφτείς από τον ήλιο», του Χρήστου Κοντού. Αλλά και από τη σκέψη και τη δημιουργία, θα μπορούσαμε να συμπληρώσουμε... Δημιουργοί χωρίς χωρικούς περιορισμούς και σύνορα, που δημιουργούν για το δικό τους «νησί», πέρα από τις «ακτές» με την πραγματική, φυσική τους διάσταση. Σε αυτή την πρώτη έκδοση υπάρχει πάντα η σκέψη της ισότητας στον καταμερισμό. Τόσο άντρες όσο και γυναίκες δημιουργοί. Οι μισοί από αυτούς Έλληνες και οι άλλοι μισοί από κάθε γωνιά του κόσμου. Και φυσικά, ο ρόλος καθενός αλλάζει. Ο Αντρέας Κόκκινος συνιδιοκτήτης του βιβλιοπωλείου Hyper Hypo και η επιμελήτρια Ηλιάνα Φωκιανάκη μοιράζονται τα δικά τους διηγήματα.
Κι αν η ουτοπία είναι η διεκδίκηση του εξιδανικευμένου τόπου μέσα από τη δράση και την προσωπική εκκίνηση, τότε χρειάζεται και το δικό της «λάβαρο». Έτσι, μέσα στο βιβλιοπωλείο συναντούμε την παράλληλη έκθεση “Flags of Future”. 45 σημαίες που συμβολίζουν την ενότητα και την αλληλεγγύη φιλοξενούνται στο Hydra Book Club σε συνεργασία με την ανεξάρτητη διεπιστημονική πλατφόρμα ISTANBUL’74. Εδώ όμως θα βρούμε και 4 ειδικά σχεδιασμένες σημαίες για αυτό το θέμα του «Island Utopia».
Οι ερωτήσεις για όλη αυτή τη δημιουργική προσπάθεια πολλές. Κρατώντας, όμως τις πιο ουσιαστικές παραθέτω και τις απαντήσεις του Josh Hickey.
Ποιος είναι ο προσωπικός σας δεσμός με την Ύδρα; Τι αγαπάτε τόσο σε αυτήν που σας οδήγησε στο να δημιουργήσετε αυτό το project εδώ ειδικά;
J.H: Η προσωπική μου σχέση με το νησί εξελίχθηκε τα τελευταία δεκατρία χρόνια κι αυτό από τις φιλίες που αναπτύχθηκαν εδώ. Ως κάποιος που δεν κατάγεται από εδώ βρήκα την αφετηρία μου, όταν αποφάσισα να συμμετέχω στην πολιτιστική ζωή του νησιού, αντί να την παρατηρώ απλά. Στην περίπτωσή μου το προφανές ήταν να συνεισφέρω μέσα από την αγάπη για τον πολιτισμό και την κουλτούρα του νησιού.
Πώς νιώθετε ότι οι κάτοικοι και οι επισκέπτες του νησιού εκλαμβάνουν το HydraBookClub;
J.H: Ο πληθυσμός της Ύδρας γενικότερα διαβάζει πολύ. Στα καφέ, στους βράχους ή στις παραλίες, όλοι κρατούν στα χέρια τους ένα βιβλίο.
Οι κάτοικοι είναι περήφανοι που βλέπουν ότι η λογοτεχνία που γεννήθηκε από το νησί τους, επιστρέφει εδώ με την αναγνώριση που της αξίζει στο περιβάλλον ενός μουσείου. Βλέποντας όλα αυτά τα έργα μαζί, ανακαλούνται μνήμες. Και είναι πάντα ενθουσιασμένοι και ανοιχτοί στο να ανακαλύπτουν νέα έργα.
Οι επισκέπτες χαίρονται που μπορούν να εμβαθύνουν τη σχέση τους με το νησί μέσα από τη λογοτεχνία. Υπάρχει μεγάλη απόλαυση στο να διαβάζεις ένα κείμενο για έναν τόπο, ενώ βρίσκεσαι εκεί. Σου δίνει ένα πέρασμα σε μία νέα οπτική και μία ευκαιρία να εμπλουτίσεις την προσωπική σου εμπειρία.
Έχετε αναφέρει ότι «για σχεδόν εκατό χρόνια η λογοτεχνική σκηνή άνθισε στην Ύδρα». Στις μέρες μας πιστεύετε ότι η λογοτεχνία, μπορεί ακόμη να συνδέσει τους ανθρώπους;
J.H: Φυσικά, το βλέπω καθημερινά. Αποκαλώ το project ως «λέσχη βιβλίου».
Κι αυτό γιατί, εδώ στο μουσείο οι άνθρωποι έρχονται και γνωρίζονται ο ένας με τον άλλον μέσα από τα βιβλία κάθε μέρα. Ένα σημαντικό μέρος του project είναι η αλληλεπίδραση της κοινότητας και, όπως προανέφερα, αυτό περιλαμβάνει εξίσου τους ντόπιους και τους επισκέπτες. Η λογοτεχνία διευρύνει τη θεώρησή μας, μας επιτρέπει να κατανοήσουμε άλλες ζωές, πέρα από τις δικές μας. Έτσι, εκ των πραγμάτων, αποτελεί και ένα όχημα, που συνδέει τους ανθρώπους.
Αυτή είναι η τρίτη χρονιά για το Hydra Book Club. Τι έχει αλλάξει; Νιώθετε πως διευρύνεται;
J.H: Κάθε χρόνος είναι διαφορετικός με τη δική του εξέλιξη. Αυτή τη χρονιά υπάρχει μια νέα θεματική, η ουτοπία και είναι η πρώτη φορά που ο σύντροφός μου FilipNiedenthal και εγώ παρουσιάζουμε τη δική μας έκδοση. Ένα έντυπο λογοτεχνίας, ποίησης δοκιμίου και εικόνων από την Ύδρα και τον κόσμο. Και τώρα πια, έχει γίνει ένα γνωστό σημείο συνάντησης εδώ, οπότε οι άνθρωποι έρχονται απλά για να ανακαλύψουν το βιβλιοπωλείο!
Ένα pop-up βιβλιοπωλείο, μία έκθεση, μία πολιτιστική κοινότητα, όπου φίλοι συναντώνται και δημιουργούν με πυρήνα τους την Ύδρα. Είναι πολύ ενθαρρυντικό αν σκεφτεί κανείς ότι η πρώτη θεματική του project ήταν η φιλία. Νιώθετε ότι το HydraBookClub λειτουργεί σαν μια κινητήριος δύναμη, εμπνέοντας;
J.H: Θέλω να πιστεύω ότι όλο αυτό αποτελεί μία συνέχεια, απότοκο αυτού που ξεκίνησε την πρώτη χρονιά, το να διατηρήσουμε έναν φυσικό χώρο για τη λογοτεχνία του νησιού. Αυτή είναι η ιστορία της Ύδρας, όχι η δική μου.
Η ουτοπία είναι η θεματική αυτής της χρονιάς και ο τίτλος της επιμελημένης έκδοσης που ξεκίνησε φέτος. Μπορείτε να μας πείτε περισσότερα για αυτό; Τι συμβολίζει η ουτοπία; Είνα ένας τόπος δημιουργίας και συμπερίληψης, χωρίς σύνορα, εφικτός;
J.H: Η λογοτεχνία που επέλεξα αυτή τη χρονιά εξετάζει τις ιδέες της ουτοπίας. Δίνω σημασία στην ουτοπία περισσότερο σαν δράση παρά σαν έναν μεμονωμένο τόπο, φυσικά μπορούμε να βρούμε τα έργα του Πλάτωνα και του ThomasMore αλλά για μένα είναι περισσότερο μια ευκαιρία να αλληλεπιδράσεις με το κοινό υπό το πρίσμα μίας συλλογικής προσπάθειας που χαρίζει αισιοδοξία!
Αν θα χρησιμοποιούσατε ένα αγαπημένο απόσπασμα από έναν συγγραφέα, που περιγράφει αυτό που είναι η Ύδρα, την ιδιοσυγκρασία της, ποιο θα ήταν αυτό;
J.H: «Αισθητικά είναι τέλεια, η ίδια η επιτομή της άψογης αναρχίας που αντικαθιστά, επειδή περιλαμβάνει και πηγαίνει πέρα, από όλες τις τυπικές ρυθμίσεις της φαντασίας. Αυτή η καθαρότητα, αυτή η άγρια και γυμνή τελειότητα της Ύδρας.
Χένρι Μίλλερ, ο Κολοσσός του Αμαρουσίου, 1941
Υπάρχει κάποιο σχέδιο που μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας για το μέλλον τουHydraBookClub;
J.H: Αυτό που συναρπάζει εμένα και τον Filip περισσότερο, αυτό το διάστημα είναι η επόμενη έκδοση του Journal μας, vol.2, που θα είναι έτοιμο τον προσεχή Μάιο. Αυτός είναι ένας τρόπος για να μένουμε σε επαφή με πολλούς διαφορετικούς καλλιτέχνες από την Ύδρα, την Ελλάδα και τον κόσμο. Για περισσότερα ακολουθήστε το @hydrabookclub στο Instagram.
