Ο Χριστιανισμός επιστρέφει στη μόδα; Τι προσελκύει τη γενιά Z στις εκκλησίες
Πριν από 25 χρόνια, η εικόνα μιας εκκλησίας στο Folkestone του Kent, στη Μεγάλη Βρετανία, ήταν πολύ διαφορετική. Μια ερημική, ήσυχη αίθουσα, όπου λίγα άτομα συγκεντρώνονταν κάθε Κυριακή για τη λειτουργία. Σήμερα, όμως, η Harbour Church έχει γίνει ένας ζωντανός χώρος με 150 έως 180 πιστούς, οι περισσότεροι εκ των οποίων είναι νέοι άνθρωποι. Τι έχει αλλάξει;
Τι προκαλεί αυτή την αναγέννηση της πίστης, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων της Gen Z, στην Αγγλία, τη στιγμή που ο χριστιανισμός θεωρείται από πολλούς πως βρίσκεται σε παρακμή;
Η έκθεση της Βιβλικής Εταιρείας, «The Quiet Revival», ρίχνει φως στην εκπληκτική αναβίωση του ενδιαφέροντος για τη θρησκεία στο Ηνωμένο Βασίλειο, σημειώνει η βρετανική Independent. Παρόλο που το ποσοστό των Βρετανών που αυτοπροσδιορίζονται ως χριστιανοί έχει μειωθεί στο 39%, τα στοιχεία δείχνουν μία τάση ανόδου.
Συγκεκριμένα, το 16% της γενιάς Z (18-24 ετών) δηλώνει ότι πηγαίνει στην εκκλησία τακτικά, τέσσερις φορές μεγαλύτερο ποσοστό σε σχέση με το 2018- ενώ έχει και διαφορετικές αντιλήψεις αναφορικά με τις σχέσεις. Αυξάνεται, μάλιστα, το ποσοστό των νέων ανδρών που εκφράζουν τη θρησκευτική τους πίστη, πενταπλασιαζόμενο από το 4% στο 21%.
Γιατί η Gen Z στρέφεται προς τον Χριστιανισμό
Η εικόνα που σκιαγραφείται μέσα από την έρευνα είναι αυτή μιας νέας γενιάς που φαίνεται να απομακρύνεται από την αδιαφορία και να επιστρέφει στην πίστη, εν μέρει λόγω της ανάγκης για αίσθημα κοινότητας και για ψυχική υποστήριξη. Οι άνθρωποι, και κυρίως οι νέοι, φαίνεται να αναζητούν κάτι πιο ουσιαστικό για να στηριχθούν στις δύσκολες συνθήκες του σύγχρονου κόσμου.
Αυτό το φαινόμενο δεν είναι περιορίζεται μόνο στο πόσοι πηγαίνουν στην εκκλησία. Τα τελευταία χρόνια, και οι πωλήσεις της Βίβλου στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν αυξηθεί κατακόρυφα. Από 2,69 εκατομμύρια λίρες το 2019, οι πωλήσεις ξεπέρασαν τα 5 εκατομμύρια το 2024. Σημαντικό ρόλο σε αυτή την αυξημένη ζήτηση παίζει η γενιά Z, η οποία, παρά τη φήμη που έχει πως αδιαφορεί για τη θρησκεία, αναζητά μία πιο πνευματική διάσταση.
Επιπλέον, οι φοιτητές που δεν αυτοπροσδιορίζονται ως θρησκευόμενοι, μερικές φορές εκδηλώνουν ενδιαφέρον για τη χριστιανική πίστη και την εξερεύνηση των πνευματικών αξιών. Έρευνες σε πανεπιστημιακούς κύκλους δείχνουν ότι ένας στους δύο φοιτητές θα διάβαζε τη Βίβλο στον ελεύθερο χρόνο του, ενώ ποσοστό 13% από εκείνους που δεν δηλώνουν θρησκευόμενοι προσεύχονται τακτικά.
Αυτή η αναζήτηση δεν περιορίζεται στην ακρόαση διδασκαλιών από εκκλησιαστικούς ηγέτες, όπως συνέβαινε παλιότερα με καταξιωμένους διανοούμενους του αθεϊσμού, όπως ο Ρίτσαρντ Ντόκινς.
Tώρα γινόμαστε μάρτυρες μιας «σημαντικής πολιτισμικής αλλαγής όσον αφορά τα θέματα πίστης και θρησκείας», υποστηρίζει ο Sam Richardson, διευθύνων σύμβουλος του χριστιανικού εκδότη SPCK. «Βλέπουμε μια αυξημένη περιέργεια για τον χριστιανισμό», λέει. «Αντί να βασίζονται σε άθεους διανοητές (ή, για την ακρίβεια, σε εκκλησιαστικούς ηγέτες), βλέπουμε ότι οι άνθρωποι θέλουν να βγάλουν τα δικά τους συμπεράσματα διαβάζοντας χριστιανικά βιβλία γενικά και τη Βίβλο ειδικότερα».
Αντίθετα, οι νέοι σήμερα φαίνεται να ενδιαφέρονται περισσότερο για την προσωπική εμπειρία και την αμεσότητα που προσφέρει η πίστη, αναζητώντας νοήματα και αξίες μέσα από τις γραφές και την κοινότητα.
Το ερώτημα που προκύπτει, βέβαια, είναι γιατί τώρα, σε μία εποχή που ο κόσμος φαίνεται να γίνεται πιο σκεπτικιστικός και πιο «κοσμικός». Η απάντηση, ίσως, βρίσκεται στο γεγονός ότι για τη γενιά Z, η πίστη δεν συνδέεται με τους παλαιούς στερεότυπους της θρησκείας ως «ξεπερασμένης» ή «εκτός μόδας». Αντιθέτως, η πίστη παρουσιάζεται ως κάτι που προσφέρει ελπίδα και παρηγοριά, ακόμη και σε στιγμές προσωπικής δυσκολίας.
Όπως αναφέρουν πολλοί νέοι, η πίστη τους βοηθά να ξεπεράσουν την κατάθλιψη και το άγχος. Η Lizzie, 27 ετών, περιγράφει την πίστη της ως μια πηγή γαλήνης και διαύγειας, ενώ η Lottie, 28 ετών, επισημαίνει την αίσθηση του σκοπού που της δίνει η θρησκεία. Αντί να αισθάνονται απομονωμένοι ή «χαμένοι», όπως συχνά λέγεται πως είναι οι Gen Z'ers, οι νέοι χριστιανοί νιώθουν ότι έχουν βρει μια κοινότητα που τους στηρίζει και τους κατανοεί.
Η επίδραση της πίστης στην ψυχική υγεία είναι ακόμα πιο έντονη όταν εξετάσουμε την αυξανόμενη ανησυχία για την ψυχική ευημερία των νέων. Οι στατιστικές δείχνουν ότι τα ποσοστά άγχους και αυτοτραυματισμών αυξάνονται ραγδαία. Αλλά οι νέοι που συμμετέχουν ενεργά σε θρησκευτικές κοινότητες συχνά αναφέρουν μεγαλύτερη ικανοποίηση από τη ζωή τους και λιγότερο άγχος.
Ο Josh, 27 ετών, μεγάλωσε σε οικογένεια θρησκευόμενη και πηγαίνει στην εκκλησία από παιδί. Ενώ μεγαλώνοντας αισθανόταν μέλος μιας μειονότητας, έχει παρατηρήσει μια πραγματική αλλαγή τα τελευταία χρόνια - ιδιαίτερα μετά το Covid.
«Οι άνθρωποι έχουν γίνει πολύ πιο δεκτικοί στην πίστη- αναζητούν απαντήσεις και μια ανάγκη για κάτι μεγαλύτερο από τον εαυτό τους», λέει. Οι λόγοι για τους οποίους ο ίδιος ο Josh διατηρεί την πίστη περιλαμβάνουν επίσης την πτυχή της κοινότητας, καθώς και «την προσωπική γνωριμία με τον Θεό»: «Είναι μια παρηγοριά σε δύσκολους καιρούς. Μου αρέσει να Τον αναζητώ για καθοδήγηση σε όλα».
Η αναγέννηση του χριστιανισμού στους νέους είναι, λοιπόν, ένα σύμπτωμα μίας βαθύτερης πολιτισμικής και κοινωνικής αλλαγής, η οποία συνδέεται με την ανάγκη για πνευματική κατεύθυνση, κοινωνική αλληλεγγύη και ψυχική ισορροπία. Εν τέλει, αυτή η «ήσυχη αναγέννηση» μπορεί να είναι μια απάντηση στην απογοήτευση που προκαλούν οι σύγχρονοι, γρήγοροι ρυθμοί της ζωής και οι ψηφιακές αβεβαιότητες. Στη μέση αυτής της αναταραχής, η πίστη προσφέρει ένα στήριγμα που δεν φαίνεται να χάνει τη δύναμή του.
