H 25η Νοέμβρη του 2020, βρήκε τη συζήτηση για τον όρο «γυναικοκτονία» να αναδύεται όλο και πιο σταθερά, όλο και πιο επίμονα στον δημόσιο λόγο.
Εκτός από κάποιες πρώτες επιμορφωτικές εκδηλώσεις που ανέλυαν μεταξύ άλλων την ιστορικότητα του φαινομένου αλλά και την ανάγκη νομικής αναγνώρισής του, η ζοφερή πραγματικότητα των επόμενων μηνών εδραίωσε αναπόφευκτα πια τον όρο στη συλλογική συνείδηση.
Ένα χρόνο αργότερα και 13 γυναικοκτονίες μετά, η λέξη «πρόοδος» συνοδεύεται από πολλά εισαγωγικά και ερωτηματικά. Με αφορμή την Διεθνή Ημέρα για την Εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών, η Νίκη Ρουμπάνη, πρόεδρος του Ελληνικού Δικτύου Γυναικών Ευρώπης, που ίδρυσε την πρώτη πανελλαδική Γραμμή ΣΟΣ, το 2003, μιλά για την νέα εκστρατεία ευαισθητοποίησης και τα μέτρα που χρειάζεται να πάρει η Πολιτεία ώστε η απόδραση μιας γυναίκας από κακοποιητική σχέση να μην μένει στη θεωρία, αλλά να διευκολύνεται στην πράξη.
Έμφυλη βία και 2021. Πού βρισκόμαστε λίγο πριν το τέλος της χρονιάς;
Τελειώνει σύντομα μια δύσκολη από πλευράς πανδημίας αλλά και οικονομικών προβλημάτων χρονιά, με περισσότερες από μια γυναικοκτονία ανά μήνα αλλά και με αλλαγές νόμων που δυσκολεύουν την απόδραση από τη βία. Επίσης, με την μεγάλη οικονομική κρίση, αναγκάζονται να συμβιώνουν άτομα που δεν θα έπρεπε, λόγω νοοτροπίας και αντιθέσεων -σύζυγοι, γονείς, συγγενείς. Παράλληλα υπάρχει ανεπάρκεια του νομικού συστήματος να προσάγει, να εκδικάζει και να εκδίδει αποφάσεις σε σύντομο χρονικό διάστημα, με αποτέλεσμα μια γυναίκα που ασκεί το δικαίωμα της να καταγγέλλει, αναγκάζεται να συμβιώνει με τον βίαιο σύζυγο αν δεν έχει πόρους. Ο εγκλωβισμός αυτός αποτελεί θανατηφόρα παγίδα για κάποιες γυναίκες. Ωστόσο, έχουμε και ένα καλό νέο. Δημιουργήθηκε γραφείο στην αστυνομία εξειδικευμένων στην ενδοοικογενειακή βία εγκληματολόγων, που προσπαθούν να επιμορφώσουν και να παρέμβουν όταν υπάρχει ανεπάρκεια γνώσεων ή ευαισθητοποίησης. Η νέα αυτή υπηρεσία της Αστυνομίας απαντάει στον αριθμό 2131520906 . Εμείς λειτουργούμε ως ομάδα αλληλεγγύης με εθελοντικό αποκλειστικά έργο, τη Γραμμή ΣΟΣ 210 9700814, καθημερινά, σε 24ωρη βάση. Προσφέρουμε ακρόαση, συμβουλευτική, προσωρινή φιλοξενία, ψυχολογική στήριξη και νομική συμβουλευτική.
Ελλάδα και έμφυλη βία. Μπορείτε να μας παραθέσετε μερικά στατιστικά; Πόσο έχει αλλάξει το τοπίο από την ίδρυση του Δικτύου;
Η ενημέρωση είναι σημαντική γιατί αρχικά απο-ενοχοποιεί το θύμα ώστε να κατανοήσει την υποχρέωση απέναντι στον εαυτό του να προστατευθεί. Πολλές γυναίκες προστατεύουν τα παιδιά και τους γονείς από τον πόνο της γνώσης και την αποσταθεροποίηση της σχέσης, προστατεύουν ακόμα και την καλή φήμη ή την σταθερότητα ζωής του βίαιου συντρόφου ακόμα κι αν νιώθουν πως κινδυνεύει η ζωή τους. Με την ενημέρωση αντιλαμβάνονται ότι η λύση δεν είναι «εγώ στο χώμα κι αυτός στη φυλακή». Αρκεί η ενημέρωση να συνοδεύεται κι από πλαισίωση για την απόδραση από τη βία.
Στην Ελλάδα, η βία κατά των γυναικών γίνεται ακόμα ανεκτή από τα κοινωνικά στερεότυπα. Από την ίδρυση του ΕΔΓΕ πριν σαράντα χρόνια, έχουν αλλάξει πολλά στη νομοθεσία. Η γυναίκα έχει περισσότερα δικαιώματα από τις μεγάλες αλλαγές στο οικογενειακό δίκαιο. Το ερώτημα είναι γιατί εξακολουθεί να υπάρχει τόση διαταξική και απλωμένη σε όλα τα μορφωτικά επίπεδα, βία. Αυτό δείχνουν όλες οι μελέτες. Ίσως γιατί οι νοοτροπίες αλλάζουν δύσκολα κι αργότερα. Σήμερα υπάρχει πολύ μεγαλύτερη ισότητα στις ευκαιρίες εκπαίδευσης κι όμως η επαγγελματική ζωή των γυναικών έχει δυσανάλογα μεγάλα εμπόδια λόγω του σεξισμού, πράγμα που αντανακλάται και στη σχεδόν διπλάσια ανεργία των γυναικών ή την υποχρεωτική ένταξη στην μαύρη εργασία, με άρνηση των εργοδοτών να τις ασφαλίσουν.
Πως να φύγει μια γυναίκα με παιδιά όταν δεν μπορεί να ανταπεξέλθει μόνη στα έξοδα επιβίωσης; Για πόσο θα χρειαστεί να φιλοξενηθεί; Πως θα αλλάξουν τα παιδιά σχολείο; Αυτά απασχολούν ως εμπόδια στην απόδραση των γυναικών από τη βία. Η στάση της κοινωνίας επιπλέον, επιδρά στην αυτο-εικόνα των γυναικών που προσπαθούν να ζουν με τον πόνο. Αυτό πρέπει να το αλλάξουμε. Πρέπει να διαχωρίσουμε τη βία από τη σύγκρουση. Η σύγκρουση είναι φυσιολογική, η βία πρέπει να αντιμετωπίζεται με μηδενική ανοχή.