Ανάτρεξε στο παρελθόν: Κάθε αλλαγή είναι μοναδική όπως και οι επιπτώσεις που έχει στην ψυχολογία μας. Ωστόσο, όταν η αλλαγή μοιάζει με κυκεώνα δυσάρεστων ριζικών σκέψου ότι έχεις ξαναπεράσει αλλαγές και όχι μόνο επιβίωσες αλλά θριάμβευσες. Επομένως τίποτα δε σε εμποδίζει να τα καταφέρεις και αυτήν τη φορά. Ως ζευγάρι, από τα οκτώ χρόνια που είμαστε μαζί με το σύζυγο μου, έχουμε περάσει τα τρία χώρια. Τους πρώτους μήνες της γνωριμίας μας εγώ ήμουν στη Γκάνα και εκείνος στην Αγγλία. Το 2014, το Κορέα-Ελλάδα είχε γίνει Ναύπλιο-Αθήνα, και πιο πρόσφατα τον άφησα στο Μαυρίκιο για να τον βρω στη Ρουάντα λίγο πριν την αλλαγή του χρόνου. Ναι, δεν υπάρχει κανένας άλλος με τον οποίο θα ήθελα να περάσω τη καραντίνα παρά μόνο ο άντρας μου και ο σκύλος μας. Από τη μέρα όμως που ανακοινώθηκε η πανδημία και έκλεισαν τα σύνορα σε αέρα, ενθαρρύναμε ο ένας τον άλλο να εντοπίσουμε τους μηχανισμούς που μας έχουν βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε παρόμοιες αλλαγές στο παρελθόν και επικεντρωθήκαμε στην πυξίδα μας -το στοιχείο εκείνο μέσα μας που παραμένει άκαμπτο ανεξαρτήτως του τι συμβαίνει στο περιβάλλον γύρω μας.
Αντικατάστησε τα αρνητικά συναισθήματα: Όταν συμβαίνουν αλλαγές στη ζωή σου, έρχεται μαζί τους ένας πακτωλός συναισθημάτων. Αναγνώρισε τα, δώσε τους όνομα, συζήτησε τα (έστω και με τον εαυτό σου), μόνο μη τα θάψεις κάτω από το χαλάκι της εξώπορτας. Μερικά από τα πιο συχνά συναισθήματα που φέρνουν στην επιφάνεια οι αλλαγές είναι ο θυμός, οι τύψεις, ο φόβος, η αμφιβολία και η ανυπομονησία να βγεις από αυτήν την κατάσταση το γρηγορότερο -να επανέλθεις στην πραγματικότητα που ήξερες. Άλλαξε το λεξιλόγιο σου όταν διηγείσαι την ιστορία σου και περιγράφεις την αλλαγή, και αντικατάστησε τα αρνητικά συναισθήματα με εποικοδομητικές αξίες όπως ευθύνη, συγχώρεση, και εμπιστοσύνη στους ανθρώπους που είναι δίπλα σου αυτήν την περίοδο.
Φτιάξε μια ομάδα στήριξης: Σκέφτεσαι ότι κανένας δε μπορεί να καταλάβει πώς είναι να είσαι εσύ; Περιμένεις οι άλλοι να αλλάξουν συμπεριφορά προκειμένου να γίνουν όλα καλύτερα για σένα, ενώ βρίσκεις δικαιολογίες (π.χ. ηλικία, έλλειψη χρημάτων, έλλειψη γνώσεων, κτλ.) για να μην αλλάξεις τη στάση σου; Σκέψου μερικούς ανθρώπους που εκτιμάς, έχουν εμπιστοσύνη στις δυνατότητες σου, και έχουν εμπειρία στην από και υπο-δοχή των αλλαγών στη δική τους ζωή και μίλησε τους -προσκάλεσε τους να γίνουν συνοδοιπόροι στο δικό σου ταξίδι αλλαγής. Πριν μερικά χρόνια, γνώρισα στον Μαυρίκιο μια ώριμη γυναίκα στα 60 -επαγγελματία, μητέρα και σύζυγο. Η Λ. διένυε μια από τις πιο επώδυνες αλλαγές της ζωής της -και τα τρία της παιδιά είχαν πια αφήσει τη φωλιά για να κυνηγήσουν τα δικά τους όνειρα. Ενώ ο άντρας της συνέχιζε τη καθημερινότητα του όπως και πριν, εκείνη δυσκολευόταν να επαναπροσδιορίσει την ταυτότητα της χωρίς να έχει κάποιον να φροντίζει. Όταν ο άντρας της της εξήγησε ότι δε θέλει να συνταξιοδοτηθεί και να ξεκινήσει τα ταξίδια όπως του είχε προτείνει, η Λ. αποφάσισε ότι και εκείνη με τη σειρά της δε θέλει να τον περιμένει να αλλάξει γνώμη ή να συμβιβαστεί με τις δικές του επιθυμίες καταπιέζοντας τις δικές της. Αφοσιώθηκε λοιπόν στην καριέρα της, την οποία δεν είχε ποτέ παραμελήσει εντελώς, και συνδύασε τη δουλειά με τη φυγή από το άδειο και ήσυχο σπίτι όπου είχε περάσει τα τελευταία 40 χρόνια. Έτσι, βρέθηκε μόνη στο Μαυρίκιο, μακρυά από φίλους και συνεργάτες που κατέκριναν την απόφαση της: “Τί είσαι; Καμία φοιτήτρια;” της είχαν πει. Η Λ. δημιούργησε τη δική της ομάδα στήριξης στο Μαυρίκιο με άτομα που πρόθυμα είχε αφήσει να μπουν στη ζωή της λόγω του θαυμασμού τους προς την αλλαγή που τόλμησε και των ιδιοτήτων της ως Λ. και όχι μόνο ως καλής μητέρας και συζύγου. Καμιά φορά η ομάδα στήριξης που χρειαζόμαστε δεν είναι οι συνήθεις ύποπτοι (π.χ. οικογένεια, σύντροφος, παιδικοί φίλοι) καθώς εκείνοι με τα χρόνια έχουν ήδη πλάσει στο μυαλό τους μια εικόνα για μας και το πώς πρέπει να συμπεριφερόμαστε και να ζούμε. Εάν η Λ. είχε ακούσει τους πολύ κοντινούς της που της έλεγαν να αγνοήσει την εσωτερική της φωνή και να φερθεί με βάση την ηλικία της θα έχανε ό,τι η ίδια αποκαλεί “μερικά από τα πιο διδακτικά χρόνια της ζωής της.”
Φρόντισε την υγεία σου: Σε περιόδους αλλαγής είναι πολύ εύκολο να αφήσεις το άγχος και την αγωνία να σε παρασύρουν και να παραβλέψεις τα αυτονόητα όπως τη σωματική σου υγεία. Καθώς το σώμα σου προσπαθεί να ανταπεξέλθει στο στρες, υπερλειτουργεί και χρειάζεται περισσότερο από ποτέ την προσοχή σου. Εξασφάλισε του τις απαραίτητες ώρες ύπνου, άφθονο νερό, πλήρη διατροφή και άσκηση για να κάνεις το σώμα σου σύμμαχο στην επόμενη φάση της ζωής σου.
Η Μαρία Ιότοβα είναι δημοσιογράφος. Μετά το μεταπτυχιακό της στην Αγγλία, έζησε στην Γκάνα όπου εργάστηκε για την αγγλόφωνη εθνική εφημερίδα. Από τότε, με το σύζυγό της και το σκύλο τους έχει ζήσει στη Νότια Κορέα, τον Μαυρίκιο, και τη Ρουάντα.
