Κάτια Δανδουλάκη «Ως λαός έχουμε όλες τις ευλογίες και μία κατάρα: Κακό χαρακτήρα»

Η Κάτια Δανδουλάκη έχει πετύχει κάτι που λίγοι καλλιτέχνες έχουν καταφέρει: Να μοιάζει πως ανήκει στην οικογένεια του καθενός μας ξεχωριστά -και όλων μαζί. Αμεση, οικεία, διακριτική και ειλικρινής, αποτελεί μια ξεχωριστή παρουσία, που πείθει γι΄ αυτό που κάνει, είτε ερμηνεύει Τσέχωφ είτε Φώσκολο…

«Από τα παιδικά μου χρόνια κρατάω μια σόμπα αγάπης, μια γλύκα. Αλλα και μια αυστηρότητα, όχι από τον μπαμπά μου. Ηταν πολύ μαλακός και με έστελνε πάντα στη μαμά, η οποία, ως δασκάλα, με είχε σούζα. Μεγάλωσα σούζα, με τεράστια αγάπη. Και μου έμεινε. Είμαι σούζα στη ζωή μου. Δεν έχεις δει πιο υπάκουο άτομο. Οταν ανήκω σε ένα σύνολο, ανήκω εκεί. Οταν ηγούμαι συνόλου, ξέρω καλά την ιεράρχηση. Γι΄αυτό και δεν τσακώνομαι, δεν έχω δημιουργήσει ποτέ καβγά. Κάνω σλάλομ ανάμεσα στα εμπόδια.

Από μικρή ήθελα το θέατρο. Κλεινόμουν στο δωμάτιό μου και έπαιζα ρόλους. Η μητέρα μου είχε λατρεία με το θέατρο. Είχε παίξει λίγο, αλλά φυσικά οι δικοί της δεν ήταν άφησαν. Ηταν δασκάλα στο Διδασκαλείο του Κουντουρά στη Θεσσαλονίκη, που ήταν κάτι σαν το Σχολείο των Χαμένων Ποιητών. Από τριών με πήγαινε σε παραστάσεις κάθε τέλος εβδομάδας. Στα δεκάξι μου είπα «θα γίνω ηθοποιός».

Δεν ήταν καθόλου δύσκολη η αρχή. Είδα τον μπαμπά μου να κλαίει, για πρώτη φορά, όχι για αυτό που διάλεξα αλλά από τον φόβο της ανασφάλειας. Ημουν πάρα πολύ καλή μαθήτρια -μπήκα στη Νομική, πήγα έξι μήνες. Ορκίστηκα όμως στους γονείς μου, πως αν δεν κάνω γι΄ αυτή τη δουλειά θα την αφήσω, μέσα σε δύο χρόνια. Ηδη από τη σχολή κατάλαβα ότι κάνω. Είχα ραγδαία εξέλιξη. Θέμα τύχης και διάθεσης. Ημουν καλοκύματη. Οπου πήγαινα, έβγαινα με μια δουλειά στο χέρι. Ηταν κέρδος η σχολή του Κουν. Μετά, στο Λονδίνο μεγάλο μάθημα ήταν ότι είδα πολύ θέατρο -Λόρενς Ολίβις, Μάγκυ Σμιθ.

Τον φθόνο, τον παρέκαμπτα. Δεν έτυχε αλλά και δεν τον έβλεπα. Κι αν τον έβλεπα, κοιτούσα αλλού.

Στην πορεία μου με βοήθησαν όλοι οι μεγάλοι. Μου άπλωσαν το χέρι. Ναι, είναι κάτι που το κέρδισα. Θυμάμαι όταν έπαιζα με τη Λαμπέτη και την κυρία Κατερίνα. Η Κατερίνα δεν με ήθελε, γιατί ήμουν πιο ψηλή από εκείνη και ήμουν η αγαπημένη της Λαμπέτη. Γι΄ αυτό στεκόμουν προσεκτικά μπροστά της. Μετά, για χρόνια, ερχόταν στις πρεμιέρες μου και μου έλεγε «εσύ παιδί μου θα πας μπροστά». Δεν ξέρεις τι θησαυρός είναι αυτός.

Δεν ήμουν άνθρωπος με λυμένο ζωνάρι. Κατανοούσα, είχα μια σοφία, μια στωικότητα από μικρή. Μια αίσθηση ευθύνης, μια σιγουριά ότι αυτό που κάνω δεν είναι ψεύτικο και θα βρει αποτέλεσμα. Τα κυκλώματα, δεν τα βρήκα μπροστά μου. Τον φθόνο, τον παρέκαμπτα. Δεν έτυχε αλλά και δεν τον έβλεπα. Κι αν τον έβλεπα, κοιτούσα αλλού.

Εχουμε εξαιρετικό θέατρο. Είμαστε πάνω από το μέσο όρο του εξωτερικού. Κι ας μου ριχτούν όσοι θέλουν και με όποιο τρόπο θέλουν.

Μόλις ένιωσα ότι μπορώ, έκανα δικό μου θίασο. Ηξερα ότι τα θέλω μου δεν θα μπορούσα να τα επιβάλω σε έναν παραγωγό. Επρεπε να τα χρεωθώ εγώ. Και καλά έκανα. Εκανα πραγματικότητα τα όνειρά μου. Δεν είχα την υπομονή να επιλέγω. Ημουν και πολύ δραστήρια από φύση. Εχω κάτι το ηγετικό από μέσα μου, θέμα χαρακτήρα και αγωγής. Μπορώ να ηγούμαι χωρίς να δημιουργώ θέματα.

Τελικά, τα πολύ μεγάλα σκαλιά της ζωής τα περνάμε μόνοι.

Ούτε το γυναίκα ήταν πρόβλημα. Η γυναίκα, επειδή φέρνει τη ζωή στον κόσμο, την αποκλείει από πράγματα που θα μπορούσε ένας άνδρας να κάνει με μεγαλύτερη ευκολία. Εχουμε όμως προοδεύσει. Δυστυχώς, υπάρχει πάντα η κακοποίηση: πρέπει να μάθει η γυναίκα να μην την κρύβει.

Δεν ήταν επιλογή μου να μην κάνω παιδί. Στη ζωή μου ό,τι θέλησα πάρα πολύ το κυνήγησα, το κατάφερα. Αν πραγματικά ήθελα ένα παιδί, θα το είχα κάνει. Φαίνεται ότι ουσιαστικά δεν το ήθελα τόσο όσο άλλα. Υποκλίνομαι στις γυναίκες που το έχουν στόχο.

Από τον Μάριο Πλωρίτη κρατάω το μέγεθος, το μέγεθος ζωής της καθημερινότητας και είναι τεράστιο. Η καθημερινότητα σφραγίζει το τι είσαι και αφήνει τα πιο βαθιά χνάρια στην ψυχή σου. Οχι τα μεγάλα λόγια και οι μεγάλες ιδέες. Η απόλυτη ταπεινή καθημερινότητα. Νομίζω ότι αυτό μου λείπει όλο και πιο πολύ. Οι ανεκτίμητες στιγμές, να πίνουμε καφέ μαζί, να γελάμε μαζί, να βλέπουμε μια ταινία, να πάμε σινεμά, να τρώμε σε μια ταβέρνα με τους φίλους μας.

Η Μελίνα, ο Ντασέν, ο Χατζιδάκις, ο Ελύτης, ήταν μια παρέα στην οποία είχα την τύχη να είμαι κι εγώ, χάρη στον Μάριο. Από εκεί που ήταν μαζεμένα όλα τα μεγέθη, βρέθηκα να κοιτάω γύρω-γύρω... Αυτός όμως είναι ο πλούτος μου, και με οδηγεί στον τρόπο που θα ζήσω από εδώ και πέρα. Και οι φίλοι μου. Τελικά, όμως, τα πολύ μεγάλα σκαλιά της ζωής τα περνάμε μόνοι. Ο μεγάλος πόνος, η μεγάλη χαρά πρέπει να περάσουν από μοναξιά για να γίνουν δημιουργία, αγάπη...

Είμαι κοινωνικό ον, δεν είμαι κοσμική. Θα πάω κάπου με πολύ κόσμο μόνον όταν είναι εξαιρετικά απαραίτητο. Δεν μπορώ τον πολύ θόρυβο ούτε μπορώ να συμφιλιωθώ με τις μηχανές. Κι αυτό ίσως με κρατάει πίσω. Δεν θέλω να μιλάω μέσω facebook, αλλά με κάποιον που μπορώ να τον κοιτάω στα μάτια. Θέλω το βιβλίο, την εφημερίδα, να γυρνάω τις σελίδες, να μυρίζω το χαρτί, να σκίσω το απόκομμα. Εχω μάθει αλλιώς.

Ο Μάριος θυμάμαι έγραφε πάντα σε γραφομηχανή. Όταν η Αλκη Ζέη του χάρισε μια εξαιρετική καινούργια ηλεκτρική, δεν μπορούσε να γράψει. «Δεν ακούω τον ήχο κι εγώ έχω μάθει να σκέφτομαι μαζί με τον ήχο», μου είχε πει...

Τριάντα δύο χρόνια ήμασταν μαζί. Σχέση ζωής. Οταν έφυγε τα περισσότερα χρόνια τα είχα ζήσει μαζί του. Για μένα στην ουσιαστική σχέση δεν υπάρχει διαφορά, λόγω ηλικίας. Βλέπω κάτι καρμικό. Πώς αλλιώς να εξηγήσω ότι όταν είδα στον Μάριο, κι ήμουν ακόμα στη σχολή, είπα «αυτός ο άνθρωπος θα σφραγίσει τη ζωή μου;». Είχα ενδιάμεσα δεσμούς, αλλά μετά από δέκα χρόνια ήμασταν μαζί. Οπως ο Μακρόν, που από τα δέκα πέντε, είπε «θέλω αυτή τη γυναίκα και καμία άλλη».

Δεν ξέρω πώς θα ήμουν με έναν νεώτερο άνδρα. Ηθελα πάντα να θαυμάζω τον άλλον, να με προστατεύει, να είμαι λίγο πιο κάτω, να με τραβάει μπροστά. Κι επειδή στη ζωή μου σκέφτομαι το «πάντα», ο νεώτερος θα μου δημιουργούσε μια ανασφάλεια ότι θα φύγει. Εκτός αν μιλάμε για σχέση μιας μέρας, μιας βδομάδας, ενός μήνα. Το μόνο που με απωθεί είναι το συμφέρον και η εκμετάλλευση. Φθηναίνουν τη σχέση.

Δουλεύω πάρα πολύ για τον εαυτό μου. Πολύς κόπος, πολλές στερήσεις. Μην νομίζουμε, εμείς οι γυναίκες, ότι μια πλαστική επέμβαση σώζει. Τίποτα δεν σώζει. Αυτό που σώζει είναι να διατηρείς τον εαυτό σου στο βάρος που πρέπει. Τι θα πει «τώρα που μεγαλώνουμε, παχαίνουμε». Μπορείς να παραμείνεις στο ίδιο size που ήσουν έφηβη. Το βάρος, η διατροφή, η γυμναστική, είναι σημαντικοί παράγοντες. Οι κρέμες, όχι ακριβές, απλές, από το φαρμακείο, φυτικές. Μικρή χρησιμοποιούσα Νivea. Μου έλεγε η μαμά μου να μην αφήνω ποτέ ξηρό το δέρμα μου.

Ποτέ δεν προσδοκούσα να δούνε το σώμα μου για να με ερωτευθούν. Την ψυχή μου μπορούν να τη δούν;

Στις επεμβάσεις, οι γυναίκες πρέπει να ξέρουν τι θέλουν να κάνουν. Αν θέλουν να γίνουν κάποιος άλλος, τότε ας αρχίσουν από τα τριάντα ή και τα είκοσι. Αν όμως θέλουν να κρατήσουν αυτό που είναι, να μαζέψουν επεμβατικά τη χαλάρωση στο πρόσωπο, να κάνουν τα bottox τους, αλίμονο, γιατί να είναι ταμπού. Εξαρτάται από το πως θέλεις να βλέπεις τον εαυτό σου και να τον χαίρεσαι. Αν όμως θες να τρως, να πίνεις και μετά να κρατιέσαι νέος με μια λιποαναρρόφηση, δεν γίνεται.

Είμαι πολύ επιρρεπής στις ηδονές της ζωής. Εκοψα τις σοκολάτες, τα παγωτά με μεγάλο κόπο στα 35-40. Εβαλα τον εαυτό μου σε απόλυτη αποχή, έπαθα τρεμούλες, έτρωγα τσίχλες. Ποτέ δεν ήμουν του ποτού, του ξενυχτιού. Η μητέρα μου με είχε μάθει από μικρή στη διατροφή. Δεν άντεχα τα πιο λαδερά, τα «βρώμικα», αν και τρελαίνομαι για σουβλάκι με πίτα. Θα το φάω μια στο τόσο.

Πρέπει να είσαι συμβατή με την ηλικία σου και να μην μπεμπεδίζεις. Αυτό με ενοχλεί πολύ. Ποτέ δεν προσδοκούσα να δούνε το σώμα μου για να με ερωτευθούν. Την ψυχή μου μπορούν να τη δούν; Αυτό με ένοιαζε.

Δεν ακολουθώ μόδα που δεν μου πάει. Πρέπει η γυναίκα να ξέρει τι την κολακεύει. Κάνω ό,τι η αισθητική μου μου επιβάλει. Δεν ντύνομαι ακριβά, κι ας δίνω αυτή την αίσθηση. Είμαι κοκέτα, όχι φιλάρεσκη. Από μικρή δεν πήγαινα ούτε ως το περίπτερο απεριποίητη. Στα γυρίσματα έβλεπα πάντα τα νέα παιδιά να κοιτάζονται στο καθρέφτη κάθε μισάωρο, εγώ ούτε μια φορά. Μπορεί να ήθελα τρεις ώρες να ετοιμαστώ και οι άλλοι μισή ώρά, αλλά μετά δεν με απασχολούσε. Δεν με νοιάζει αν στο πλάνο φανεί μια ρυτίδα.

Ενιωσα πάρα πολύ νωρίς ότι ο κόσμος με αγαπάει, με διάρκεια. Αυτή είναι όλη μου η περιουσία. Η σχέση μας είναι χτισμένη στην ειλικρίνεια, στην αλήθεια. Δεν πούλησα κάτι που δεν ήμουν. Κι αυτό το κρατάει ο κόσμος. Εχω μια ζεστή σχέση μαζί του. Δεν είμαι περαστική από τη ζωή τους.

Δεν κατάφερα να είμαι οικονομικά ανεξάρτητη, γιατί επέλεξα να κάνω παραγωγές. Τώρα μου λείπουν σαν μαξιλαράκι, να ακουμπήσω.

Φυσικά το χρωστάω και στην τηλεόραση. Γι΄ αυτό και λέω πάντα ότι την λατρεύω. Την στήριξα. Στη «Λάμψη» πίστευα κάθε φράση του Νίκου Φώσκολου που έλεγα, γιατί ήξερα ότι είναι κι αυτό ένα είδος διασκέδασης για μια γυναίκα που θα ανοίξει την τηλεόραση για να το δει. Πρέπει να σεβαστείς πώς θα μπεις στο σπίτι της.

Ούτε την επιτυχία ούτε την αποτυχία την ζω στο ζενίθ. Στην επιτυχία δεν χοροπηδάω στα τραπέζια. Στην αποτυχία πρώτα σκέφτομαι πού χρωστάω κι ύστερα αναρωτιέμαι τι δεν έκανα καλά. Κι αυτό με κυνηγάει, γιατί αν δεν το βρω, θα το ξανακάνω. Στο θέατρο δεν έχω καταφέρει να επιλέγω κάθε φορά αυτό που αφορά στον κόσμο, αλλά αυτό που αφορά στην ψυχή μου.

Στη ζωή μου δεν έχω κάνει τα ταξίδια που ήθελα. Δεν χάρηκα έξω από το θέατρο. Ηταν επιλογή μου. Δεν κατάφερα να είμαι οικονομικά ανεξάρτητη, γιατί επέλεξα να κάνω παραγωγές. Τώρα μου λείπουν σαν μαξιλαράκι, να ακουμπήσω.

Σήμερα με αγανακτεί η μικροψυχία, η φτηνή προσέγγιση στα μεγάλα πράγματα, τα μικρά μεγέθη, η ημερομηνία λήξεως. Με ενοχλεί η μιζέρια, η έλλειψη ορίζοντα, που δεν υπάρχουν φώτα. Είμαστε στην εποχή της κατεδάφισης. Είναι πολύ δύσκολο συγχρόνως με την κατεδάφιση να γεννηθεί το καινούργιο. Γι΄ αυτό και πρέπει να κατεδαφίσουμε γρήγορα, για να αρχίσει πάλι το χτίσιμο.

Πιθανότατα να μην έχουμε φτάσει ακόμα στον πάτο. Σαν χώρα είμαστε στο απόλυτο χάος. Είμαι αισιόδοξος άνθρωπος και γι΄ αυτό πιστεύω ότι θα φτάσουμε στο τέλος της ανοησίας. Θα μας πάρει πολλά χρόνια όμως... Για τον εαυτό μου δεν έχω την ψευδαίσθηση ότι θα ζήσω καλύτερες μέρες. Ο ρεαλισμός μου μου υπαγορεύει να μπορέσω να προσαρμοστώ, χωρίς να βλάψω την ψυχή μου. Ξέρω πόσο εξαρτώμαι από τους νέους όπως ξέρω και πόσο εξαρτώνται εκείνοι από εμάς. Εκείνοι δεν το ξέρουν.

Είμαστε ένας λαός που του έχει δώσει ο θεός όλες τις ευλογίες και μία κατάρα: Κακό χαρακτήρα. Γιατί διαπρέπουν οι Ελληνες που πάνε στο εξωτερικό; Γιατί μπαίνουν στον κορσέ κάποιου πολιτισμού, ακολουθούν τους κανόνες της χώρας. Αλλιώς δεν γίνεται. Εδώ υπάρχει απόλυτη ασυδοσία. Χωρίς κανόνες δεν μεγαλώνει ένα μωρό. Γίνεται ένα ανυπόφορο πλάσμα κι εμείς έχουμε γίνει ένας ανυπόφορος λαός.

Δεν πιστεύω σε ιδεολογίες, αλλά σε μεγάλα οράματα μεγάλων ηγετών. Σ΄ αυτούς προσδοκώ. Το μετά, το αύριο, με απασχολεί. Πιστεύω στο «όλοι μαζί μπορούμε», σε μια ομαδικότητα που θέλει ωρίμανση προσωπικοτήτων. Το είδα στον ΔΟΛ και είδαμε το αποτέλεσμα. Πιστεύω στον κοινό στόχο. Μπορούμε να καλυτερεύσουμε την ποιότητα της καθημερινότητάς μας, όσο για τα μεγάλα πράγματα, ας ελπίσουμε ο κόσμος να γεννά παιδιά για να βγούνε τα νέα φώτα πορείας.»