Η Μόνα Λίζα κλάπηκε σαν σήμερα το 1911 -Τι κάνει το αριστούργημα του Λεονάρντο ντα Βίντσι τόσο ξεχωριστό;
Η Μόνα Λίζα δεν είναι απλώς ένας πίνακας αλλά ένα αίνιγμα που αιχμαλωτίζει το φαντασιακό και την καρδιά εκατομμυρίων ανθρώπων παγκοσμίως.
Tο θρυλικό πορτρέτο του Λεονάρντο ντα Βίντσι, πουμ βρίκσεται στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι, αποτελεί το πιο διάσημο έργο τέχνης στην ιστορία, αλλά και ένα σύμβολο μυστηρίου και πολιτιστικής ταυτότητας. Η επιβλητική παρουσία της ξεπερνά τα μουσεία και τα μουσειακά πλαίσια, εισβάλλοντας στη λαϊκή κουλτούρα, τη μόδα και την τέχνη, από εκθέσεις μέχρι τα ψηφιακά μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η παγκόσμια φήμη της όμως ενισχύθηκε σε μεγάλο βαθμό από το γεγονός που σημάδεψε την 21η Αυγούστου του 1911, όταν η Μόνα Λίζα κλάπηκε από το Λούβρο, προκαλώντας παγκόσμια αναστάτωση και διασφαλίζοντας την αιώνια θέση της στην ιστορία.
Πώς κλάπηκε η Μόνα Λίζα από έναν πρώην υπάλληλο του Λούβρου
Η κλοπή αυτή δεν ήταν απλώς ένα γεγονός εγκληματικό, αλλά ένα πολιτιστικό φαινόμενο που ανέδειξε τη σχέση του ανθρώπου με την τέχνη, την πατρίδα και τη φήμη.
Ο Βιντσέντσο Περούτζια, ο άνδρας που εξαφανίστηκε με τον πίνακα, δεν ήταν ένας συνηθισμένος κλέφτης. Υποστήριζε πως το έκανε από πατριωτικό καθήκον, θέλοντας να επιστρέψει το αριστούργημα στην Ιταλία, καθώς θεωρούσε πως ο Ναπολέων είχε αδίκως αρπάξει πολιτιστικά κειμήλια από τη χώρα του. Πίσω από αυτήν την εκδοχή όμως κρυβόταν μια πιο ανθρώπινη ιστορία απληστίας και τυχοδιωκτισμού, με τον ίδιο να έχει στο ενεργητικό του μικροκλοπές και μια λίστα με συλλέκτες που προσπαθούσε να εξυπηρετήσει.
Η προετοιμασία για την κλοπή είχε ξεκινήσει από την προηγούμενη μέρα, όταν ο Περούτζια, πρώην υπάλληλος του μουσείου, κατέφυγε σε ένα αποθηκευτικό δωμάτιο, κρυβόμενος και περιμένοντας τη στιγμή που θα μπορούσε να δράσει. Φορώντας την παραδοσιακή λευκή στολή των εργαζομένων του Λούβρου, κινήθηκε με τέτοια επιδεξιότητα ώστε κανείς δεν τον εντόπισε.
Το γεγονός πως κατάφερε να αποχωρήσει με το έργο χωρίς να σημάνει συναγερμός προκαλεί έκπληξη ακόμη και σήμερα. Μια απρόσμενη συνάντηση με έναν υδραυλικό που τον μπέρδεψε με συνάδελφο τον βοήθησε να βγει από το μουσείο ανενόχλητος. Με ένα απλό «ευχαριστώ» αποχαιρέτησε, κουβαλώντας μαζί του το έργο που σήμερα εκτιμάται ότι αξίζει πάνω από 1 δισεκατομμύριο δολάρια.
Η εξαφάνιση της Μόνα Λίζα προκάλεσε παγκόσμιο αναβρασμό και την ενεργοποίηση μεγάλων δυνάμεων της εποχής. Στη Γαλλία κυκλοφόρησαν θεωρίες συνομωσίας, ακόμα και για πολιτικές ενέργειες, με κάποιους να υποψιάζονται ότι η κλοπή ήταν δούρειος ίππος σε έναν ανταγωνισμό μεταξύ εθνών. Ένα από τα πιο περίεργα κεφάλαια στην υπόθεση ήταν η εμπλοκή καλλιτεχνών όπως ο Πάμπλο Πικάσο και ο ποιητής Γκιγιόμ Απολινέρ, οι οποίοι κατηγορήθηκαν χωρίς στοιχεία, δημιουργώντας μια πρόσθετη μυθολογία γύρω από την κλοπή.
Η εύρεση της Μόνα Λίζα το 1913 στην Ιταλία έδωσε τέλος σε μία από τις πιο διάσημες κλοπές έργου τέχνης στην ιστορία. Ο Ιταλός Βιντσέντσο Περούτζια είχε αφαιρέσει το έργο το 1911, κρύβοντάς το κάτω από τη μπλούζα του αφού πρώτα αφαίρεσε το πλαίσιό του. Δύο χρόνια αργότερα, προσπάθησε να το πουλήσει σε έναν έμπορο τέχνης στη Φλωρεντία.
Η σύλληψή του έγινε αφού παρουσίασε τον πίνακα στον έμπορο και σε έναν καθηγητή, οι οποίοι στη συνέχεια επιβεβαίωσαν την αυθεντικότητά του στην Πινακοθήκη Ουφίτσι. Τα δακτυλικά του αποτυπώματα ταυτοποιήθηκαν με εκείνα που είχαν βρεθεί στο σπασμένο πλαίσιο του Λούβρου.
Τι κάνει την Μόνα Λίζα τόσο ξεχωριστή
Τι όμως κάνει τη Μόνα Λίζα τόσο ιδιαίτερη ώστε να συγκεντρώνει τόση παγκόσμια προσοχή και αφοσίωση; Πέρα από την τεχνική αρτιότητα του Ντα Βίντσι, που θεωρείται ιδιοφυής, το αινιγματικό της χαμόγελο και τα μάτια που φαίνεται να παρακολουθούν τον θεατή αποτελούν μια σπάνια ψυχολογική εμπειρία που συνδέει βαθιά τον άνθρωπο με το έργο τέχνης.
Το μαγευτικό, σχεδόν ονειρικό τοπίο στο βάθος προσθέτει ακόμη περισσότερη ατμόσφαιρα και αντιθέσεις, ενώ οι ειδικοί ακόμη συζητούν αν η γέφυρα στο φόντο αντλεί έμπνευση από το Αρέτσο ή τη λίμνη Κόμο, μέρη όπου ο Λεονάρντο δούλεψε κάποτε.
Παραδόξως, ο πίνακας δεν ήταν πάντα διάσημος στο κοινό. Η είσοδός του στη συλλογή του Λούβρου το 1804 πέρασε απαρατήρητη για πολλά χρόνια, χωρίς να προσελκύει πλήθη. Όμως η κλοπή το 1911 άλλαξε τα πάντα.
Εφημερίδες σε όλο τον κόσμο γέμισαν τις σελίδες τους με ειδήσεις και υποθέσεις, ενώ χιλιάδες άνθρωποι συνέρρεαν για να κοιτάξουν τον άδειο χώρο όπου κρεμόταν ο πίνακας. Η επανεύρεσή του δημιούργησε αίσθηση και το έργο απέκτησε φήμη που συνεχώς μεγάλωνε.
Η Μόνα Λίζα πέρασε από την τέχνη στην ποπ κουλτούρα, εμπνέοντας καλλιτέχνες όπως ο Μαρσέλ Ντισάν που την ανακάλεσε με ένα χιουμοριστικό βλέμμα και ο Άντι Γουόρχολ που την μετέτρεψε σε σύμβολο μαζικής κουλτούρας. Από τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, το πρόσωπό της εμφανιζόταν παντού, από διαφημίσεις έως εμπορεύματα, καταδεικνύοντας τη μετατροπή της από αριστούργημα σε παγκόσμιο πολιτιστικό φαινόμενο.
