Σε αυτό το μουσείο μπορείς όχι μόνο να δεις, αλλά και να αγγίξεις τα εκθέματα
Ένα από τα μεγαλύτερα μουσεία τέχνης και design στον κόσμο, το Victoria & Albert στο Λονδίνο, προσφέρει στο κοινό όχι μόνο μια ματιά στα παρασκήνια, αλλά και την ευκαιρία να δει από κοντά, ακόμα και να αγγίξει, τα εκθέματα.
Το V&A East Storehouse, ένας χώρος αποθήκευσης του διάσημου μουσείου, μετατράπηκε σε εκθεσιακό και ερευνητικό κέντρο -αποτέλεσμα πάνω από δέκα χρόνων σχεδιασμού. Φιλοδοξεί να αλλάξει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο ο επισκέπτης βιώνει την εμπειρία του μουσείου.
Το κτίριο εκτείνεται σε τέσσερις επιβλητικούς ορόφους, από τους οποίους οι τρεις είναι προσβάσιμοι στο κοινό. Φιλοξενούνται πάνω από 250.000 αντικείμενα, από ρωμαϊκές τοιχογραφίες και πίνακες του 14ου αιώνα μέχρι avant-garde δημιουργίες υψηλής ραπτικής από ονόματα όπως η Schiaparelli, η Comme des Garçons και η Vivienne Westwood.
Πώς είναι το νέο μουσείο V&A East στο Λονδίνο
Ο τρόπος έκθεσης ανατρέπει τους παραδοσιακούς κανόνες των μουσείων, καθώς τα έργα δεν είναι απομονωμένα ή μακριά από τον επισκέπτη.
«Αυτό είναι το πραγματικό παρασκήνιο ενός μουσείου», λέει στο CNN η επικεφαλής επιμελήτρια του χώρου, Τζορτζίνα Χάσελνταϊν, μπροστά σε σειρές αμέτρητων πολύτιμων αντικειμένων, από πίνακες της Margaret Sarah Carpenter μέχρι κυνηγετικά σπαθιά του 18ου αιώνα.
«Θέλουμε οι επισκέπτες να μάθουν τι σημαίνει μια συλλογή, πώς αποθηκεύεται. Πώς συνεργάζονται οι άνθρωποι μέσα στο μουσείο, από τους συντηρητές μέχρι την τεχνική ομάδα».
Το κτίριο σχεδιάστηκε από το αμερικανικό design στούντιο Diller Scofidio + Renfro και διαθέτει μια κεντρική αίθουσα με ύψος 20 μέτρων. Από κάθε πλευρά, μεταλλικά ράφια γεμάτα έπιπλα, έργα τέχνης, κούκλες και αντικείμενα εκτείνονται εντυπωσιακά προς όλες τις κατευθύνσεις.
Οι επισκέπτες μπορούν να κοιτούν προς τα πάνω ή προς τα κάτω από τους επάνω ορόφους. Ο όγκος των αντικειμένων είναι τέτοιος που η εμπειρία σου τραβά όλη την προσοχή.
«Κατά μέσο όρο, μόνο το 3% μιας συλλογής ενός μουσείου εκτίθεται κάθε φορά», ανέφερε η αρχιτέκτονας Ελίζαμπεθ Ντίλερ, συνιδρύτρια του στούντιο, κατά την έναρξη του Storehouse.
«Το υπόλοιπο 97% είναι κρυμμένο σε υπόγεια ή αποθήκες. Καθώς τα μουσεία αποκτούν όλο και περισσότερα εκθέματα, το ποσοστό όσων βλέπουμε θα μειώνεται εκτός αν δημιουργούνται νέες πτέρυγες».
Πλήθος αντικειμένων που βρίσκονταν για χρόνια σε σκοτεινές αποθήκες του V&A, βγαίνουν για πρώτη φορά στο φως. Μεταξύ αυτών, το εντυπωσιακό χρυσό ταβάνι Altamira από μαλακό ξύλο, που προέρχεται από την Ισπανία και χρονολογείται από τα τέλη του 15ου αιώνα.
Παράλληλα, παρουσιάζεται ξανά μετά από περισσότερο από μια δεκαετία η φαντασμαγορική αναπαράσταση του πίνακα του Πικάσο «Δύο γυναίκες που τρέχουν στην παραλία», που φιλοτεχνήθηκε το 1922 από τον Πρίγκιπα Αλεξάντρ Σαρβασίντζε. Το σκηνικό είχε χρησιμοποιηθεί από περιοδεύοντα θίασο το 1924 και φέρει την υπογραφή του ίδιου του Πικάσο.
Η εμπειρία θυμίζει περισσότερο έναν καλλιτεχνικό χώρο τύπου IKEA, με ευχάριστη μυρωδιά ξύλου να αιωρείται — ίσως από κάποιο αρχαίο συρτάρι που χρονολογείται από το 1410, όπως σημειώνει το CNN.
Για την Ελίζαμπεθ Ντίλερ, ο χώρος μοιάζει με ένα ντουλάπι με θαυμαστά αντικείμενα. «Η συλλογή του V&A είναι εξ αρχής εκκεντρική», σημειώνει. «Πού αλλού θα δεις πανοπλίες, σκηνικά θεάτρου, κουτιά μπισκότων, κομμάτια κτιρίων, μαριονέτες, δαχτυλήθρες, πολυελαίους και μηχανές δίπλα δίπλα;».
Η τοποθέτηση των αντικειμένων δεν ακολουθεί αλφαβητική ή χρονολογική σειρά. Αντίθετα, η Ντίλερ προτίμησε να «αφεθεί στο παραλήρημα», τοποθετώντας δίπλα-δίπλα αντικείμενα από διαφορετικές εποχές, περιοχές και καλλιτεχνικά ρεύματα. «Είναι ένας τρόπος παρουσίασης από τον 16ο αιώνα», εξηγεί.
«Τον συναντάμε συχνά σε ιδιωτικές συλλογές της εποχής, όπου τα εκθέματα ήταν επιτηδευμένα τοποθετημένα δίπλα σε εντελώς ασύνδετα αντικείμενα».
Οι επισκέπτες μπορούν να αγγίξουν εκθέματα -υπό προϋποθέσεις
Αν και δεν επιτρέπεται η μετακίνηση των αντικειμένων — δεν πρόκειται, άλλωστε, για κανονικό IKEA — το άγγιγμα δεν απαγορεύεται εντελώς. Όποιος θέλει να κρατήσει στα χέρια του ένα παπούτσι αιώνων μπορεί να κλείσει ραντεβού στο Ερευνητικό Κέντρο του Storehouse, όπου ειδικοί διδάσκουν πώς να χειρίζεται κανείς σωστά αντικείμενα πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η πλατφόρμα κρατήσεων λειτουργεί ήδη και έχουν καταγραφεί αιτήματα από ερευνητές μέχρι μέλλουσες νύφες που αναζητούν έμπνευση για το νυφικό τους. Το πιο πολυζητημένο έκθεμα μέχρι στιγμής είναι ένα φούξια φόρεμα του Cristóbal Balenciaga από το 1954. Εκτεθειμένο στο Κέντρο, το ύφασμά του μοιάζει σχεδόν ιριδίζον από κοντά.
Το να αναπνέει κανείς κοντά του μοιάζει σχεδόν ασέβεια, όμως η διευθύντρια του τμήματος συντήρησης, Κέιτ Πάρσονς, διαβεβαιώνει ότι η θερμοκρασία και η υγρασία ρυθμίζονται σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα, ενώ έχουν ληφθεί και άλλα μέτρα προστασίας για την ασφαλή θέαση των αντικειμένων.
Όταν ρωτήθηκε αν νιώθει άγχος για την πρόσβαση του κοινού στα εκθέματα, η απάντησή της ήταν καθησυχαστική. «Όχι. Καθόλου», απάντησε. «Έχουμε σκεφτεί πολύ προσεκτικά την ανθεκτικότητα των αντικειμένων». Και πρόσθεσε: «Αυτές οι συλλογές ανήκουν στο κοινό. Είναι πραγματικά υπέροχο που μπορούμε να εξασφαλίσουμε αυτή την πρόσβαση».
