Σπύρος Κοκοτός: Ο αρχιτέκτονας που έβαλε την Ελούντα στον παγκόσμιο χάρτη
Οραματιστής αρχιτέκτονας και θεμελιωτής της πολυτελούς φιλοξενίας στην Κρήτη, ο Σπύρος Κοκοτός ήταν εκείνος που έδωσε στην Ελούντα το παγκόσμιο εκτόπισμα ενός θρυλικού προορισμού τεσσάρων εποχών. Έφυγε από τη ζωή σήμερα σε ηλικία 92 ετών.
Ήταν ο άνθρωπος πίσω από ένα ολόκληρο masterplan, το οποίο διαμόρφωσε με αίτημα της ελληνικής κυβέρνησης ήδη από τη δεκαετία του ’60. Όπως είχε πει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Compare Retreats το 2018, «πριν από 50 χρόνια, φαντάστηκα ένα γήπεδο γκολφ σε εγκαταλελειμμένες αλυκές και τελικά δημιούργησα την πρώτη τέτοια εγκατάσταση στο νησί το 1993, περνώντας μέσα από ένα γραφειοκρατικό λαβύρινθο».
Το θρυλικό Elounda Beach και η σχέση με τον Ανδρέα Παπανδρέου
Το 1971 εγκαινίασε το Elounda Beach -το πρώτο ξενοδοχείο πολυτελείας στην περιοχή, σχεδιάζοντάς το από κοινού με τον αδελφό του, Γιώργο -χτίστηκε με απόλυτο σεβασμό στην κρητική γη και την πέτρα.
Το 1977 ακολούθησε το Elounda Bay, ενώ το 1981 δημιουργήθηκε το Elounda Mare -το πρώτο ελληνικό ξενοδοχείο που εντάχθηκε στο δίκτυο Relais & Châteaux.
Η κατασκευή του Porto Elounda ολοκληρώθηκε το 1993, περιλαμβάνοντας γήπεδο γκολφ, παιδικό club και αργότερα, το Six Senses Spa, το οποίο κέρδισε την πρώτη χρονιά λειτουργίας του το βραβείο «World’s Best Spa» από το Sunday Times Travel Magazine.
Όπως περιέγραψε ο ίδιος, «για το spa χρειάστηκα τρία χρόνια σχεδιασμού -ακόμη και στις διακοπές, ακόμη και στον ύπνο μου». Για τη δημιουργία του ταξίδεψε στον κόσμο μαζί με τη σύζυγό του, Ελιάνα, αναζητώντας «συνεργάτες που να ενστερνίζονται την ίδια φιλοσοφία». Όλη αυτή η προσπάθεια, όπως έλεγε, «ήταν το αποτέλεσμα μιας πενταετούς πορείας».
Το κλίμα της Κρήτης ήταν καθοριστικό. «Η Ελούντα έχει το καλύτερο κλίμα στην Κρήτη. Τα καλοκαίρια είναι δροσερά, τα φθινόπωρα υπέροχα, οι χειμώνες ήπιοι και η άνοιξη πάντα εκτυφλωτική», έλεγε χαρακτηριστικά.
Το Porto Elounda προσφέρει εμπειρίες ευεξίας όλο τον χρόνο. Ο ίδιος επέμενε πως «η ευεξία είναι μια ολιστική έννοια -δεν είναι μόνο το σώμα, αλλά και το πνεύμα. Είναι μια κατάσταση του νου». Απόλυτα εναρμονισμένος με την κρητική γη, αξιοποίησε προϊόντα όπως το ελαιόλαδο, το χαρούπι, το αλάτι και την πέτρα, για να συνθέσει μια αρχιτεκτονική εμπειρία που «δεν χάνεται στον χρόνο».
Όπως είχε πει χαρακτηριστικά: «Η ιδανική εμπειρία για μένα είναι να βυθιστώ στον τοπικό πολιτισμό -αλλά και να χαθώ, έστω για λίγο, στο πέλαγος με το σκάφος μου». Δεν έκρυβε την αδυναμία του στα παιδιά και στις οικογένειες.
«Λατρεύω τα μωρά και τα μικρά παιδιά. Όταν κάθομαι δίπλα στην πισίνα με τον καφέ μου, με πλησιάζουν να παίξουν με τον σκύλο μου. Γνωρίζω τους γονείς τους, γνωρίζουν τα εγγόνια μου. Κάθε χρόνο συναντώ εκατοντάδες επισκέπτες -και θέλω να φεύγουν παίρνοντας μαζί τους κάτι παραπάνω: την αίσθηση της οικογένειας». Αυτό ακριβώς ήταν και το πνεύμα του: φιλόξενο, γήινο, αυθεντικό.
Η σχέση του με τον Ανδρέα Παπανδρέου και τη Δήμητρα Λιάνη αποτέλεσε τομή για τη δημόσια εικόνα του. Στο Elounda Beach φιλοξενήθηκαν πολλές φορές -xαρακτηριστική ήταν η διαμονή τους εκεί αμέσως μετά την εγχείρηση ανοιχτής του Παπανδρέου στο νοσοκομείο Χέρφιλντ της Μ. Βρετανίας.
Εκεί συνδύαζε τις καλοκαιρινές διακοπές με πολιτικές επαφές και διαβουλεύσεις. Ο Γιώργος Λιάνης, στο βιβλίο του «Ο τελευταίος αρχηγός», καταγράφει χαρακτηριστικά στιγμιότυπα από εκείνες τις ημέρες, όπου οι συζητήσεις για σοβαρά ζητήματα διαδέχονταν τις βουτιές και τα γεύματα δίπλα στη θάλασσα.
Ιδιαίτερα σημαντική ήταν η συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στις 15 και 16 Νοεμβρίου 1984 στο Elounda Beach, ανάμεσα στον Παπανδρέου, τον Φρανσουά Μιτεράν και τον Μουαμάρ Καντάφι. Εν μέσω της κρίσης στο Τσαντ -όπου η Λιβύη και η Γαλλία υποστήριζαν αντίπαλες δυνάμεις -οι τρεις ηγέτες διαπραγματεύτηκαν αυτό που έμεινε γνωστό ως «Συμφωνία της Ελούντας», η οποία προέβλεπε την απόσυρση όλων των ξένων στρατιωτικών δυνάμεων από το έδαφος της αφρικανικής χώρας.
(Φωτογραφία: Αρχείο Ιδρύματος Α. Γ. Παπανδρέου)
Στο ίδιο resort διέμενε συχνά και ο Μιχαήλ Γκορμπατσόφ. Ο Κοκοτός ο ίδιος δεν επεδίωξε τη δημοσιότητα, όμως τα έργα του έφεραν φυσικά κοντά του πρόσωπα ισχύος. «Έχω ταξιδέψει σε περισσότερους από εκατό προορισμούς, δεν υπάρχει άλλος σαν την Κρήτη», έλεγε.
Ο Σπύρος Κοκοτός, όμως, δεν περιορίστηκε στην Κρήτη. Πριν αφοσιωθεί στην Ελούντα, είχε ήδη συνδέσει το όνομά του με μερικά από τα πιο εμβληματικά ξενοδοχεία της Ελλάδας. Ξεκίνησε την καριέρα του ως βοηθός αρχιτέκτονας στο Hilton Αθηνών, στου οποίου το σχέδιο συνέβαλε μαζί με τους Εμμανουήλ Βουρέκα και Πρόδρομο Νικολαΐδη, σε μια εποχή που η ελληνική αρχιτεκτονική επιχειρούσε να συνδυάσει τη μοντέρνα γραμμή με το τοπικό στοιχείο.
Στη συνέχεια, ανέλαβε τον σχεδιασμό και την υλοποίηση δεκάδων τουριστικών μονάδων σε όλη τη χώρα, όπως το El Greco στη Σαντορίνη, το Hermes στον Άγιο Νικόλαο, το Esperia στη Ρόδο, το Arcadio στην Κέρκυρα και το Club Med στην Κω. Με το πέρασμα του χρόνου, εξελίχθηκε σε πρωτοπόρο της τουριστικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα, μετατρέποντας εγκαταλελειμμένες εκτάσεις σε λειτουργικούς, βιώσιμους και πολυτελείς προορισμούς που σεβάστηκαν τον τόπο και ανέδειξαν τη φυσική του ταυτότητα.
Ποιος ήταν ο Σπύρος Κοκοτός
Στο δεύτερο μισό της ζωής του, ο Σπύρος Κοκοτός τιμήθηκε και ως πρόσωπο-σύμβολο. Γεννημένος στο Ηράκλειο, από Κρητικιά μητέρα και Κερκυραίο πατέρα, είχε βαθιές ρίζες και στις δύο πλευρές του Αιγαίου.
Σπούδασε στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Παντρεύτηκε το 1973 την Ελιάνα Σωτήρχου, κόρη του ξενοδόχου Ηλία Σωτήρχου -μια ένωση που σφράγισε την επιχειρηματική τους ταυτότητα. Μαζί απέκτησαν τρία παιδιά: τον Φώτη, τον Ηλία και τη Μαρίνα.
Ο καθένας σήμερα έχει αναλάβει έναν τομέα της οικογενειακής επιχείρησης, διατηρώντας την ίδια αίσθηση ευθύνης και αφοσίωσης. Δύο εκκλησάκια – η Αγία Μαρίνα και ο Προφήτης Ηλίας -χτίστηκαν εντός των συγκροτημάτων, αφιερωμένα στα παιδιά τους.
Έφυγε από τη ζωή στις 2 Σεπτεμβρίου 2025, πλήρης ημερών και εμπειριών. Ο γιος του, Ηλίας, μοιράστηκε με συγκίνηση πως λίγο πριν πεθάνει, τον αποχαιρέτησε στο πλάι της μητέρας τους.
«Ο καπετάν Σπύρος λάτρευε την ιστιοπλοΐα» γράφει στην ανάρτησή του ο γιος του. «Φέτος δεν πρόλαβε να πάει για ψάρεμα με τους φίλους του όπως πήγε πέρσι, τέτοιες μέρες. Προχθές το απόγευμα, στο νοσοκομείο, τραβήξαμε μαζί ένα βίντεο που λέγαμε για το ταξίδι που θα κάναμε «με τις κοπέλες μας», με το λατρεμένο σκαρί του, την «Ελιάνα». Η μαμά ήταν δίπλα του. Έφυγε ήσυχος».
Ενώ ο αδελφός του, Γιώργος Κοκοτός τον αποχαιρέτησε γράφοντας στη δική του ανάρτηση: «Ο ένας από τους Διόσκουρους, νωρίς σήμερα το πρωί, έφυγε».
