Άριελ Κωνσταντινίδη: «Είμαι μια ελεύθερη γυναίκα που αποφασίζω εγώ για την οικογένειά μου, για το σώμα μου»

Η Άριελ Κωνσταντινίδη μάς υποδέχεται στο σπίτι της και μας μιλά για την τρίτη εγκυμοσύνη της, τα ταμπού που η ίδια θέλει να σπάσει με την επιλογή της να γίνει μητέρα στα 54 και το πώς φαντάζεται τη ζωή της μετά τη γέννηση της κόρης της.

Η Άριελ Κωνσταντινίδη ανοίγει την πόρτα και μας καλωσορίζει με χαμόγελο. Φαίνεται ότι νιώθει υπέροχα. Χαϊδεύει τη φουσκωμένη κοιλιά της και ανυπομονεί να γνωρίσει από κοντά την κόρη της. Μου λέει ότι κουράστηκε πια να βλέπει τίτλους και να τη χαρακτηρίζουν ως «η 53χρονη που περιμένει παιδί» και ελπίζει η εγκυμοσύνη της να στείλει ένα δυνατό μήνυμα σε όλους όσους θεωρούν ότι η μητρότητα σε μεγαλύτερη ηλικία -ή χωρίς σύντροφο- είναι αδύνατη.

Άριελ, πώς νιώθεις;

Νιώθω υπέροχα, το απολαμβάνω. Είμαι ήρεμη, ήσυχη, χαρούμενη. Νιώθω την καρδιά μου στη θέση της, γιατί ήταν κάτι που ήθελα να ξαναβιώσω, χωρίς όμως το άγχος που είχα στην πρώτη κύηση. Νιώθω πάρα πολύ θηλυκιά, νιώθω τη φύση μου στο έπακρον, ζω ξανά το υπέροχο αυτό θαύμα.

Ποιες ήταν οι πρώτες σκέψεις σου όταν έμαθες για την εγκυμοσύνη σου;

Δεν το πίστευα, γιατί νόμιζα ότι τον δρόμο μου τον είχα ολοκληρώσει, κατά κάποιον τρόπο. Θέλω να πω ότι, ήθελα να μεγαλώσω την οικογένειά μου, παρόλα αυτά είχα και πολλά σταματήματα -και αυτό δεν είχε να κάνει με κοινωνικούς περιορισμούς. Απλώς, έψαχνα να βρω τους λόγους που θέλω ξανά να γίνω μητέρα.

Την πρώτη φορά, η διαδικασία της γέννας, παρόλο που ήταν με καισαρική, ήταν ένα όνειρο για μένα, θυμάμαι το κάθε λεπτό. Όταν βγήκε ο πρώτος και ύστερα ο δεύτερος, ένιωσα μια εσωτερική πληρότητα και αρμονία που δεν είχα φανταστεί ότι θα μπορούσα να νιώσω. Αφού, φαντάσου, είχα νιώσει την καρδιά μου, τον μυ δηλαδή της καρδιάς μου, να κάνει ένα «κρακ» -σαν να μεγάλωσε, σαν επιτέλους να καταλαβαίνω τι είναι αγάπη, τι είναι το θαύμα της ζωής. Και συντελούσα κι εγώ σε αυτό με τον τρόπο μου.

Μπορώ να παραλληλίσω το συναίσθημα με αυτό που ένιωθα όταν ήμουν στο θέατρο. Σαν να νιώθω στον απόλυτα φυσικό και δικό μου χώρο, όπου δεν έχω κανένα άγχος και νιώθω απόλυτη ασφάλεια.

Αυτό, λοιπόν, ήθελα να το ξαναβιώσω και είχα παρακαλέσει τον Θεό να το ξαναβιώσω. Και τώρα, μετά την ήδη υπάρχουσα εμπειρία μου, αυτό το συναίσθημα θα είναι πολλαπλάσιο.

Όμως, σε αυτό τον δρόμο ήταν πολλά τα μπρος, πίσω, δεξιά, αριστερά και ήθελα να καταλάβω γιατί το ήθελα αυτό και τι με οδηγούσε, τι με ωθούσε -και αυτός ήταν ένας μεγάλος δρόμος.

Δηλαδή… Τι με ωθούσε να μεγαλώσω και άλλα παιδιά; Ο μπαμπάς των διδύμων δεν ήθελε, που ήταν και αυτό ένα θέμα, σαν να έπρεπε να διαλέξω -μου το έθεσε κιόλας και ο ίδιος έτσι.

Μετά, πώς; Με άλλον σύντροφο; Σε ποιο πλαίσιο; Δεν μου φαινόταν ότι και αυτό θα μου ταίριαζε. Ήρθαν πολλά δηλαδή σταματήματα και ήθελα να καταλάβω ακριβώς τι είναι αυτό το συναίσθημα που με σπρώχνει να μεγαλώσω την οικογένειά μου. Είναι εμμονή; Πείσμα; Ήταν και το θέμα της ηλικίας -θα έχω το περιθώριο;

Μετά, ήρθε ο κορωνοϊός και όλα άρχισαν να «σπάνε», αλλά να μπαίνουν κι όλα στη θέση τους. Παράλληλα, με επηρέασε πάρα πολύ η υπόθεση της Ρούλας Πισπιρίγκου και με σόκαρε η σύσταση της οικογένειάς τους. Είχα πολλά νεύρα με αυτόν τον μπαμπά που δεν υπερασπίστηκε τα παιδιά, αλλά αρεσκόταν στο πόσο αυτή τον θέλει.

Θέλω να σου πω ότι, είχα πολλά θέματα να λύσω και όταν έφτασα στο σημείο να δω το θετικό αποτέλεσμα, είχα ήδη ξεκαθαρίσει στο μυαλό μου τι σημαίνει το «φέρνω στον κόσμο παιδιά και τα μεγαλώνω», την ευθύνη και τη χαρά αυτού του θαύματος.

Μάλιστα, σκεφτόμουν ότι, και να μην τα καταφέρω, δεν πειράζει. Εγώ είμαι ήσυχη γιατί ακολούθησα την καρδιά μου. Είχα αρχίσει να σκέφτομαι τα επόμενα σχέδιά μου, επαγγελματικά κυρίως.

Τελικά, πότε ήρθε η κατάλληλη στιγμή;

Όταν συνδέθηκα απολύτως με τη μητρότητα και με τη μητέρα μου σαν φυσικό πρόσωπο. Γιατί, για να κάνω και τα πρώτα παιδιά είχα μπει στη διαδικασία της ψυχοθεραπείας. Έπρεπε να βρω τον εαυτό μου και να εμπιστευτώ τον εαυτό μου, να καταλάβω ως μητέρα πώς θα είμαι.

Ήταν επώδυνος δρόμος. Ήθελα οπωσδήποτε να σπάσω τους φαύλους κύκλους των τραυμάτων, γιατί έβλεπα ότι οι γυναίκες έτσι όπως έχουν μεγαλώσει στη δική μας γενιά, δεν ακολουθούν ποτέ την καρδιά τους. Χρησιμοποιούνται σαν «πιόνια» σε σκάκι. Η κοινωνική καταξίωση, η οικονομική καταξίωση είναι πάνω από όλα. Δεν υπάρχει κανένα άλλο συναίσθημα επιτρεπτό. Ευαισθησίες και αυτά είναι απαγορευμένα και στην πυρά. Άρα δεν ακολουθείται η καρδιά καθόλου. Επίσης υπάρχει εσωτερικευμένος μισογυνισμός στο 100% από τις ίδιες τις γυναίκες.

Εγώ ακόμα και με το διαζύγιο «έσπασα» το στερεότυπο του «δεν χωρίζω». Γιατί το είχαμε στην οικογένειά μου αυτό. Δεν χωρίζεις ό,τι κι αν συμβαίνει. Εκτός αν έχεις βρει κάποιον πολύ καλύτερ. Αλλά κι αυτό είχε να κάνει με τον άντρα που θα ακολουθήσει, όχι με το τι ψάχνεις εσύ στη ζωή σου και θες.

Εγώ πριν κάνω παιδιά είχα σκάψει αρκετά για να θεραπεύσω ό,τι τραύματα και ανοιχτές πληγές είχα -ή που ήταν εύκολο να ανοίξω. Αλλιώς δεν θα τα έκανα.

Από τη φύση μου υπερασπίζομαι αυτόν που νιώθω αδύναμο, όπως ένα παιδάκι ή ένα ζώο. Βέβαια, είχα και συντρόφους που ένιωθα ότι έπρεπε να τους πάρω από το χέρι, να τους εμψυχώσω, να τους βγάλω στη ζωή, στις δυναμικές τους, να κατακτήσουν τον κόσμο.

Αυτός ήταν ο δικός μου ο ρόλος, του σωτήρα. Αλλά όταν μιλάμε για έναν ενήλικο, συρρικνώνεσαι, γιατί αφοσιώνεσαι σε αυτόν. Είναι διαφορετικό, όταν μιλάμε για ένα παιδί και ένα ζώο, όπου επιβάλλεται να έχεις αυτόν τον ρόλο. Ωστόσο, εγώ είχα και αυτή την αλαζονεία, την ανωτερότητα, ότι «εγώ αντέχω, εγώ θα επιβιώσω» -κάτι που πήγαζε από το πολύ μεγάλο τραύμα εγκατάλειψης που είχα και ότι φοβόμουν πολύ. Οπότε, για να μ' αγαπάς ή για να είμαστε κοντά, για να είμαστε μαζί και να έχουμε δεσμό, δεν πειράζει αν με ταλαιπωρείς, αν με καταπιέζεις, αν με ζηλεύεις -αυτά είναι πάθος, είναι επειδή μ' αγαπάς. Έτσι πορευόμουν, με τελείως αλλοιωμένες έννοιες.

Πριν κάνω παιδιά, όμως, ήθελα να έχω εμπιστοσύνη στον εαυτό μου. Οπότε, όλη η δουλειά της ψυχοθεραπείας είχε κάνει φόκους πάρα πολύ σε αυτό, ώστε να μη τους μεταφέρω άθελα μου το άγχος μου -και πολλά άλλα. Επίσης, πλέον ειδικοί λένε ότι αν δεν κάνεις λίγη δουλειά με τον εαυτό σου, το παιδί, ακόμα κι αν του κάνεις τα αντίθετα από αυτά που σου έκαναν, εισπράττει το τραύμα.

Τι σκέφτηκες όταν έμαθες ότι ήταν κορίτσι;

Θα πω όλη την αλήθεια. Θεωρούσα ότι το κορίτσι, η κόρη, είναι η πίστα για μένα. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι στον υπέρηχο με παρατηρούσα... Είχα μια… δυσκολία. Δηλαδή, έλεγα «αν μου πει ότι είναι αγόρι, πω πω ρε παιδί μου θα πετάξω από τη χαρά μου». Γιατί είναι το γνώριμο. Γιατί είναι η ασφάλεια. Με το που μου λέει «κορίτσι», λέω «αυτή είναι η πίστα». Βέβαια, όπως καταλαβαίνεις, αυτό οφείλεται στο πρώτο άγχος, που σιγά-σιγά φεύγει.

Τα παιδιά σου έχουν κάνει ερωτήσεις που ίσως να σε έχουν φέρει σε δύσκολη θέση;

Όχι. Πάντοτε το μότο μου ήταν «λέμε την αλήθεια». Ίσως να μη λέμε όλη την αλήθεια, γιατί αυτό έχει να κάνει και με την ηλικία τους, όμως δεν λέμε ψέματα. Γιατί τα ψέματα δημιουργούν και άλλα ψέματα. Και αν έρθει η αλήθεια από κάπου αλλού, ένα παιδί νιώθει πολύ μεγάλη ανασφάλεια, γιατί γκρεμίζεται η εμπιστοσύνη. Οπότε, πάντοτε ήμουν της λογικής «λέω αυτό που κρίνω ότι είναι κατάλληλο, με ειλικρίνεια, πάντα με βάση την ηλικία του». Για να μπορέσει να το καταλάβει, να το αφομοιώσει.

Πώς νιώθουν τα παιδιά σου για τον ερχομό της αδερφής τους;

Είναι χαρούμενα. Και τα δύο. Είναι πολύ χαρούμενα. Ανυπομονούν. Έτσι μου δείχνουν. Φιλάνε την κοιλίτσα συνέχεια, θέλουν να νιώθουν που κουνιέται -ή που χορεύει» όπως τους λέω εγώ. Με ρωτάνε τι έκαναν εκείνα όταν ήταν στην κοιλιά μου. Είναι πολύ ωραίο να βλέπεις την αντίδρασή τους και είμαι πολύ περήφανη. Γιατί δεν τους βγαίνει ανταγωνισμός ή ζήλια.

Πώς απαντάς στο κοινωνικό στερεότυπο για τις γυναίκες που βιώνουν τη μητρότητα σε μεγαλύτερη ηλικία;

Για τους άντρες δεν λένε τίποτα. Σαν ύποπτη και καταζητούμενη με γράφουν στα media, με τίτλο «η 53χρονη». Εντάξει, είναι πολύ άσχημο να υπάρχει αυτή η νοοτροπία. Και φαντάζομαι ότι, ναι, σπάω πάρα πολλά στερεότυπα. Αλλά μου κάνει εντύπωση που οι γυναίκες δεν μπορούν να βρουν τη γυναικεία τους δύναμη και μένουν σε αυτήν την πατριαρχία. Όπως και ο μισογυνισμός, που σου έλεγα πριν ότι αντιμετωπίζω κυρίως από τις γυναίκες.

Αυτό ήθελα να «σπάσω» για τη δική μου οικογένεια. Η μήτρα δεν έχει ηλικία, είναι δεδομένο και ξεκάθαρο. Η φωλιά. Αυτό που γεννάει. Άρα όλα τα άλλα έχουν να κάνουν με τα ωάρια. Ναι είναι περιορισμένα. Δεν υπάρχει καμία σύγκριση με τους άντρες. Διότι τα σπερματοζωάρια απλώς είναι εκατομμύρια, άρα θα βρεις τις ποιότητες που χρειάζονται.

Από την άλλη, ηλικία είναι το πώς νιώθεις. Το πόσο είσαι διατεθειμένος να μπεις στην οποιοδήποτε διαδικασία και πόσο νέος νιώθεις, πώς αντιμετωπίζεις τη ζωή γενικότερα. Βιολογικά, πρέπει να είσαι σε μια φυσική κατάσταση πολύ καλή. Αλλά όλα ξεκινάνε από τον λόγο που θέλεις να κάνεις παιδιά. Αλλά αυτό μπορεί να συμβεί, και στα 30, στα 35, στα 40, στα 25, στα 18 ή στα 54. Και άμα πας σε άλλη χώρα και στα 56. Πρέπει να σπάσουν αυτά.

Ναι το ίδιο και με τις single μαμάδες...

Άντε πάλι και αυτό. Αδιανόητο. Ελευθερία στο σώμα και στο πώς παίρνεις την ευθύνη να ζήσεις. Δεν καταλαβαίνω γιατί ακόμα ασχολούμαστε με αυτό. Γιατί είναι τόσο δύσκολο η γυναίκα να καταλάβει την πραγματική της δύναμη; Η δύναμη δεν έχει να κάνει με την εξουσία. Έχει να κάνει με τη σοφία που έχει μια γυναίκα. Με την ευθύνη της μητρότητας, της γονεϊκότητας. Με το ότι μπορεί να τα συνδυάσει. Μπορεί να συνδυάσει την οικογένεια και τη δουλειά της. Δηλαδή, να είναι ευχαριστημένη με όλους τους ρόλους της.

Αυτό δεν σημαίνει ότι ο άντρας ξαφνικά δεν είναι απαραίτητος. Όχι! Ίσα ίσα. Γιατί πολλοί μου λένε «καλό είναι ένα παιδί να έχει και τον μπαμπά του». Βεβαίως! Ένας μπαμπάς όμως που να είναι ευχαριστημένος και υπεύθυνος σε αυτό το τόσο σπουδαίο ρόλο. Μπορεί έχει την ωριμότητα να ισορροπήσει αυτόν το ρόλο με το πόσο καλός σύζυγος είναι, εραστής; Θέλει τη γυναίκα του; Την ποθεί ή μένει γιατί έχουν ένα παιδί μαζί;

Γιατί εγώ αυτό δεν το ήθελα. Το έχω ζήσει και δεν ήθελα κάτι παρόμοιο. Στην πορεία θα δούμε τι θα γίνει. Προς το παρόν, δεν ψάχνω για μπαμπά, έχω πολλούς φίλους θα παίξουν αυτόν τον ρόλο. Η οικογένειά μας είναι σταθερή, είναι ισορροπημένη, είμαι μια ελεύθερη γυναίκα που αποφασίζω εγώ για την οικογένειά μου, για το σώμα μου.

Τι θα έλεγες σε μια γυναίκα που διστάζει να αποκτήσει παιδί με σπέρμα δότη;

Να ανακαλύψει τι είναι αυτό που θέλει και τίποτα να μην τη σταματήσει να ακολουθήσει την καρδιά της. Να είναι σίγουρη ότι δεν θέλει να της καλύψει κάποιο κενό. Δηλαδή, κάνουμε παιδιά, όχι για να μας καλύψουν τα κενά μας, επειδή πιστεύουμε ότι έτσι θα γίνουμε χαρούμενοι, αποδοτικοί, ότι θα είμαστε αρεστοί στο κοινωνικό σύνολο, για να κρατήσουμε τον άντρα μας, επειδή περνάνε τα χρόνια ή διάφορα άλλα τέτοια. Αυτό για μένα είναι πάρα πολύ βασικό.

Ήθελα αυτό το παιδί, για να μεγαλώσω την οικογένειά μου -μπορεί να ήταν και δύο τα μωρά- όχι για να μου καλύψει κάτι. Ξεκάθαρα ήμουν πάρα πολύ χαρούμενη, πάρα πολύ ισορροπημένη, πάρα πολύ δημιουργική, ερωτευμένη. Αυτό το παιδί το κάνω ούσα ερωτευμένη σφόδρα, έχοντας αυτό το συναίσθημα σε όλα μου τα κύτταρα, για τη ζωή, για τη χαρά. Είμαι ακόμα πάρα πολύ περίεργη για τα χρόνια που θα έρθουν. Τι κρύβει η ζωή; Είναι συναρπαστική για μένα. Δεν περιμένω ένα παιδί να μου δώσει νόημα.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετώπισες ως μητέρα;

Πρόκληση ως μητέρα ήταν να αποβάλω τον φόβο μη γίνω κακιά με τα όρια που θέτω, σχετικά με την ασφάλειά τους. Τη μαμά μου τη θεωρούσα πάρα πολύ κακιά, δηλαδή με ένα της βλέμμα κεκέδιζα. Δεν είχε απλώσει χέρι ποτέ, αλλά ήταν το βλέμμα της ήταν λεπίδα.

Και κάποια στιγμή, ήρθε στον μυαλό μου πόσες ζαβολιές έκανα εγώ μικρή, για να δοκιμάσω τον μπαμπά μου, γιατί ο μπαμπάς μου ήταν σε όλα «ναι καρδιά μου, ναι ψυχή μου«. Δεν υπήρχε «όχι», δεν υπήρχε «είμαι κουρασμένος, να το κάνουμε αργότερα», δεν υπήρχε τίποτα. Όσο δεν υπήρχε, τόσο εγώ τον προκαλούσα, κι άλλο κι άλλο, και αυτό ναι μεν μου έδινε την πολυτέλεια να κάνω ό,τι θέλω, αλλά μου δημιουργούσε και μια τεράστια ανασφάλεια. Ένιωθα ότι δεν με κρατάει κανείς, ότι είμαι ψηλά και θα πέσω. Τότε, λοιπόν, κατάλαβα ότι, μπορεί να σε προκαλούν τα παιδιά, αλλά θέλουν να είσαι αυστηρός και να θέτεις όρια, για να νιώσουν ασφάλεια, ότι κάποιος υπάρχει εδώ, που κρατάει τα μπόσικα ρε παιδί μου. Δεν σε κάνουν ό,τι θέλουν. Με το που κατάλαβα ότι όχι μόνο είναι εντάξει να θέτεις όρια, αλλά επιβάλλεται κιόλας, μου έφυγαν και οι ενοχές που είχα.

Τι ελπίζεις να μάθουν από σένα τα παιδιά σου;

Να είμαι έμπνευση, να έχουν περιέργεια, θάρρος, τόλμη για τη ζωή, να ακολουθούν την καρδιά τους πάντα, με κρίση. Φυσικά, πρέπει να μπαίνει και το μυαλό ως κριτήριο, όμως δεν πειράζει κι ας φας τα μούτρα σου, είναι τόσο χρήσιμο. Κι εμένα θα με δουν να γονατίζω, αλλά θα με δουν όρθια μετά. Αυτό θα ήθελα να αποκομίσουν από μένα και να λειτουργώ πάντα ως έμπνευση.

Δεν τα κάνω όλα τέλεια, όμως θα ξέρουν ότι μπορούν να βασίζονται πάνω μου, αλλά θα έχουν εμπιστοσύνη και στον εαυτό τους -ότι θα πέσουν, αλλά θα ξανασηκωθούν, θα κλάψουν, θα εκτονωθούν, θα θυμώσουν, αλλά θα το διαχειριστούν. Δεν θέλω να χαθεί ποτέ η εμπιστοσύνη στους εαυτούς τους και όσο ακολουθούν την καρδιά τους θα βρουν τη δύναμή τους.

Δηλαδή, εμένα θα μου πει κάποιος ότι, επειδή είμαι 53, δεν μπορώ να ακολουθήσω τα όνειρό μου; Έχω ακούσει «μα έχεις δυο παιδιά μωρέ τώρα, τι θέλεις κι εσύ τώρα άλλα παιδιά;». Μα θα μου πεις εσύ τι θέλω εγώ; Ή τους έχω ακούσει στην τηλεόραση να λένε «χαρά στα κουράγια της»... Μα δεν νιώθω ότι είναι κούραση. Αφού έτσι και αλλιώς, έχω δυο παιδιά ήδη. Ίσα-ίσα που η εμπειρία βοηθάει. Αν ρωτήσεις οικογένειες ή μητέρες που έχουν πάνω από δυο παιδιά, θα σου πουν δεν κατάλαβα πως μεγάλωσαν.

Τελικά, η μητρότητα σε άλλαξε;

Κοίταξε να δεις, επειδή εγώ υπήρξα «γονέας» γενικότερα -και μαμά και μπαμπάς από πολύ μικρή ηλικία, από τότε που γεννήθηκα είχα αναλάβει αυτόν τον ρόλο-, δεν καταλάβαινα ότι το να κάνω παιδιά, το να γίνω μαμά -δηλαδή με παιδί πραγματικό, όχι με κάποιον ενήλικα ή ό,τι συμβαίνει με τα ζώα-, είναι το ουσιαστικό και σε όλες τις άλλες περιπτώσεις παίζω έναν ρόλο, για να είμαι αρεστή, για να αγαπιέμαι ή επειδή έτσι έχω μάθει. Οπότε, η μητρότητα με έφερε σε μια συμφιλίωση και σε μια πολύ ωραία σχέση με τον εαυτό μου τον ίδιο. Νιώθω πολύ ασφαλής, μια μεγάλη εμπιστοσύνη σε μένα, ενώ με έφερε σε αρμονία με τη μαμά μου, αλλά και με τη θηλυκότητα συνολικά.