Έφυγε από τη ζωή «το πιο όμορφο αγόρι του κόσμου» -Το σκοτεινό παρασκήνιο πίσω από τη φήμη του Μπιόρν Αντρέσεν
Ο Σουηδός ηθοποιός και μουσικός Μπγιορν Αντρέσεν (Björn Andrésen) πέθανε σε ηλικία 70 ετών, σηματοδοτώντας το τέλος μιας ζωής που κάποτε έλαμπε από την ξαφνική δόξα που τον σημάδεψε για μία ζωή ως το πιο όμορφο αγόρι στον κόσμο.
Ο θάνατός του επιβεβαιώθηκε από τα σουηδικά μέσα την Κυριακή 26 Οκτωβρίου, ενώ η αιτία δεν έχει ακόμα δημοσιοποιηθεί. Ο Μπγιορν Αντρέσεν αφήνει πίσω την κόρη του Ρομπίν και μια κληρονομιά που συνεχίζει να προκαλεί προβληματισμό γύρω από το τίμημα της διασημότητας και την εκμετάλλευση νέων ανθρώπων στη βιομηχανία του θεάματος.
Ποιος ήταν ο Μπγιορν Αντρέσεν, το «πιο όμορφο αγόρι στον κόσμο»
Όσοι τον γνώριζαν τον περιγράφουν ως εύθραυστο αλλά και αποφασιστικό. Έναν ήσυχο άνθρωπο με υψηλή ευφυΐα και έναν καλλιτέχνη που, παρά τον πόνο του, δεν εγκατέλειψε ποτέ την τέχνη του.
Γεννημένος στις 26 Ιανουαρίου 1955 στη Στοκχόλμη, ο Αντρέσεν δεν έζησε σαν τα άλλα παιδιά της ηλικίας του. Η ζωή ήταν αρκετά σκληρή απέναντί του καθώς δεν γνώρισε ποτέ τον πατέρα του, ενώ η μητέρα του αυτοκτόνησε όταν ο Μπγιορν ήταν μόλις 10 ετών. Έτσι, μεγάλωσε με την γιαγιά του η οποία τον ενθάρρυνε από νωρίς να ασχοληθεί με την υποκριτική και τη μουσική, χωρίς να γνωρίζει ότι τον έβαζε σε ένα μονοπάτι που θα οδηγούσε τόσο στη διεθνή δόξα όσο και στην προσωπική του οδύνη.
Η ζωή του άλλαξε για πάντα το 1971, όταν ο θρυλικός Ιταλός σκηνοθέτης Λουκίνο Βισκόντι τον επέλεξε για τον ρόλο του Τάντζιο στην ταινία «Θάνατος στη Βενετία», βασισμένη στη νουβέλα του Τόμας Μαν. Στην ταινία αυτή, υποδύθηκε τον έφηβο που γίνεται αντικείμενο εμμονής ενός μεγαλύτερου άνδρα, έναν ρόλο που τον εκτόξευσε στη διεθνή φήμη. Από το σημείο αυτό και μετά η ζωή του άλλαξε ριζικά.
Ήταν μόλις 15 ετών όταν ήρθε αντιμέτωπος με όλη αυτή τη ξαφνική αναγνώριση. Το πρόσωπό του χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως αγγελικό, ενώ ο Βισκόντι τον αποκάλεσε «το πιο όμορφο αγόρι στον κόσμο», έναν τίτλο που αποτέλεσε δίκοπο μαχαίρι για τον Μπγιορν. Η εμφάνισή του ήταν μία ευλογία εξωτερικά, αλλά κατά βάθος αποτέλεσε και κατάρα.
Μάλιστα, στο ντοκιμαντέρ «The Most Beautiful Boy in the World» που προβλήθηκε το 2021 για τη ζωή του, έφερε στην επιφάνεια ανησυχητικά ερωτήματα για την ηθική μιας παραγωγής που, στην ουσία, πήρε ένα αγόρι μόλις 15 ετών και το μετέτρεψε σε σύμβολο του σεξ.
Ήταν πολύ νέος, όπως ο ίδιος θυμάται, για να τον συνοδεύει ο Βισκόντι σε γκέι νυχτερινά κέντρα και λίγο αργότερα να μετατραπεί σε «τρόπαιο» για εύπορους Παριζιάνους, που του πρόσφεραν δώρα και πολυτελή δείπνα, ώστε να μπορούν να τον επιδεικνύουν στις εξόδους τους.
Το «Θάνατος στη Βενετία» δεν είναι μια ταινία που θα μπορούσε να γυριστεί σήμερα στο Χόλιγουντ. Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει σπάνια πλάνα του Βισκόντι, μπροστά σε ουρές αγοριών, κατά τη διάρκεια μιας πολυετούς ευρωπαϊκής αναζήτησης για το ιδανικό πρόσωπο που θα ενσάρκωνε τον Τάντζιο. «Πόσων χρόνων είναι; Μεγαλύτερος, ε;» ρωτά ο Βισκόντι έναν Σουηδό διευθυντή κάστινγκ, καθώς ο νεαρός Αντρέσεν ποζάρει με αυτοπεποίθηση σε ένα δοκιμαστικό στη Στοκχόλμη, μια παγωμένη μέρα του Φεβρουαρίου του 1970.
«Ναι, λίγο. Είναι 15», απαντά εκείνος. «Δεκαπέντε; Πολύ όμορφος», σχολιάζει ο Βισκόντι. «Μπορείς να του ζητήσεις να γδυθεί;».
Ο Αντρέσεν ξαφνιάζεται, αλλά τελικά μένει μόνο με τα εσώρουχά του, ενώ ένας φωτογράφος τραβάει φωτογραφίες και ο Βισκόντι δείχνει ικανοποιημένος, είχε μόλις βρει αυτό που έψαχνε. Ήταν μια καθοριστική στιγμή στη ζωή του Αντρέσεν, και όπως λέει σήμερα ο ίδιος και η οικογένειά του, όχι μια καλή στιγμή.
«Ένιωσα σαν να υπήρχαν σμήνη νυχτερίδων γύρω μου. Ήταν ένας ζωντανός εφιάλτης», έλεγε ο Αντρέσεν, μιλώντας για τη φήμη και την προσοχή που ακολούθησαν, και για τις οποίες δεν ήταν καθόλου προετοιμασμένος. «Ήμουν ένα σεξουαλικό αντικείμενο», είχε πει.
Σε μεταγενέστερες συνεντεύξεις, είπε ότι ένιωθε σαν «εξωτικό ζώο σε κλουβί», ανακαλώντας την αμηχανία του να τον επιδεικνύουν σε κάμερες και θαυμαστές ενώ ήταν ακόμη παιδί, με αποτέλεσμα όλη αυτή η πίεση και η προσοχή να τον σημαδέψουν ψυχικά.
Η ζωή μετά την ταινία
Στην Ιαπωνία μάλιστα ήταν ένα ιδιαίτερα λατρευτό πρόσωπο κι έγινε πολιτισμικό είδωλο που ενέπνευσε πολλούς χαρακτήρες άνιμε. Ωστόσο, το δυσάρεστο της υπόθεσης είναι ότι δεν κατάφερε ποτέ να ξεφύγει από την εικόνα του Τάντζιο. Οι προσπάθειες να χτίσει καριέρα στη μουσική και το θέατρο επισκιάζονταν διαρκώς από τη φήμη του ως «το ομορφότερο αγόρι στον κόσμο».
Καθώς μεγάλωνε, περιπλανιόταν ανάμεσα σε ρόλους σε κινηματογράφο, τηλεόραση, αλλά και στη μουσική, δίχως να ξεφύγει από τη σκιά της νεανικής του δόξας. Τα επόμενα χρόνια σημαδεύτηκαν από δυσκολίες και μία ακόμα τραγωδία όταν έχασε τον γιο του σε βρεφική ηλικία από το σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (SIDS), γεγονός που τον γονάτισε.
Παρά τους προσωπικούς του αγώνες του, ο Αντρέσεν παρέμεινε ενεργός ηθοποιός. Εμφανίστηκε σε σουηδικές τηλεοπτικές και κινηματογραφικές παραγωγές επί δεκαετίες και έκανε μια απροσδόκητη επιστροφή στη μεγάλη οθόνη το 2019, με έναν μικρό ρόλο στο θρίλερ Midsommar του Άρι Άστερ. Αργότερα μάλιστα, είχε δηλώσει ότι το διασκέδασε πολύ, αποκαλώντας το «όνειρο κάθε αγοριού να πεθάνει σε ταινία τρόμου», ένα πικρό αλλά χαρακτηριστικό δείγμα του χιούμορ του.
Το ντοκιμαντέρ για την ζωή του
Η προσωπική του ιστορία γνώρισε το ενδιαφέρον που της άρμοζε μέσα από το ντοκιμαντέρ «The Most Beautiful Boy in the World» που προβλήθηκε το 2021, στο οποίο μίλησε ανοιχτά για το τραύμα της φήμης και το κόστος της ομορφιάς. Το ντοκιμαντέρ παρουσίασε έναν άνθρωπο που ακόμη πάλευε με τις σκιές του παρελθόντος, αναζητώντας ηρεμία μετά την παγκόσμια εμμονή γύρω από την εικόνα του.
Η ζωή του Αντρέσεν είναι γεμάτη αντιφάσεις. Από την μία η ομορφιά, που έφερε θαυμασμό και φήμη και από την άλλη η αντικειμενοποίηση ενός μικρού αγοριού. Η φήμη αυτή του άνοιξε πόρτες και παράλληλα τον παγίδευσε.
Παντρεύτηκε την ποιήτρια Σουζάνα Ρόμαν, με την οποία απέκτησαν μία κόρη, τη Ρόμπιν, το 1984. Τρία χρόνια μετά, η τραγωδία χτύπησε την πόρτα του: ο γιος τους, ο μόλις εννιά μηνών Έλβιν, πέθανε ξαφνικά.
Ο Αντρέσεν βρισκόταν στο κρεβάτι δίπλα του, ύστερα από μια νύχτα με πολύ ποτό, ενώ η σύζυγός του είχε πάει την κόρη τους στον παιδικό σταθμό. Αν και οι γιατροί απέδωσαν τον θάνατο στο σύνδρομο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου, εκείνος δεν έπαψε ποτέ να κατηγορεί τον εαυτό του, θεωρώντας πως υπήρξε ανεπαρκής πατέρας.
«Η δική τους διάγνωση ήταν το σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου. Η δική μου, η έλλειψη αγάπης», λέει με πικρία. Η οικογένεια διαλύθηκε. «Έπεσα στην κατάθλιψη, στο ποτό, στην αυτοκαταστροφή με κάθε τρόπο που μπορεί να φανταστεί κανείς».
Η καριέρα του στην υποκριτική δεν γνώρισε επιτυχία. Κατά καιρούς στρεφόταν στη διδασκαλία μουσικής για να επιβιώσει, μέχρι που εξαφανίστηκε πλήρως από το δημόσιο προσκήνιο. Πολλοί πίστεψαν ότι είχε πεθάνει, ώσπου επανεμφανίστηκε απροσδόκητα το 2003, όταν μια φωτογραφία του κοσμούσε το εξώφυλλο του βιβλίου της Ζερμέν Γκριρ The Beautiful Boy, ενός ύμνου στην ομορφιά των νεαρών αγοριών.
Το αγόρι που κάποτε ενσάρκωσε την αθωότητα έγινε ένας άντρας στοιχειωμένος από αυτήν. Με πολλούς τρόπους, προσωποποίησε τη σκοτεινή πλευρά της κινηματογραφικής εμμονής με την νεότητα και την τελειότητα.
Για τους σινεφίλ θα είναι πάντα ο Τάντζιο, το αγόρι με τα χρυσά μαλλιά που μάγεψε το κοινό στη ταινία «Θάνατος στη Βενετία». Όμως πίσω από εκείνη την αθάνατη εικόνα υπήρχε ένας άντρας που λαχταρούσε να τον δουν ως κάτι περισσότερο από ένα σύμβολο ομορφιάς. Ο θάνατός του μας υπενθυμίζει ότι ακόμη και τα είδωλα της ομορφιάς κουβαλούν αόρατες πληγές.
