Η βασίλισσα που έγινε fashion icon -Η έκθεση του V&A που τιμά το αιώνιο στιλ της Μαρίας Αντουανέτας
Η πιο αμφιλεγόμενη βασίλισσα της γαλλικής ιστορίας, η γυναίκα που έγινε σύμβολο της υπερβολής, της πολυτέλειας αλλά και της παρεξηγημένης θηλυκότητας, η Μαρία Αντουανέτα αποκτά τη δική της μεγάλη έκθεση στο Λονδίνο.
Το Victoria & Albert Museum (V&A) στο South Kensington παρουσιάζει για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο την έκθεση «Marie Antoinette Style», μια εντυπωσιακή αναδρομή στη ζωή, το στιλ και την πολιτιστική κληρονομιά της Μαρίας Αντουανέτας -της τελευταίας βασίλισσας της Γαλλίας, που από τότε μέχρι σήμερα εξακολουθεί να εμπνέει σχεδιαστές, σκηνοθέτες και fashionistas σε ολόκληρο τον κόσμο.
Η έκθεση, που θα ανοίξει τον Σεπτέμβριο, περιλαμβάνει 250 σπάνια αντικείμενα, πολλά από τα οποία ταξιδεύουν για πρώτη φορά εκτός Γαλλίας από το Château de Versailles. Ανάμεσά τους, αυθεντικά κομμάτια της βασιλικής γκαρνταρόμπας, όπως μεταξωτές παντόφλες, κοσμήματα, αποσπάσματα από εξαιρετικά περίτεχνες τουαλέτες με μεταλλικά νήματα, δαντέλες και κεντήματα, καθώς και το προσωπικό σερβίτσιο της από το Petit Trianon -το ιδιωτικό της παλάτι.
Η επιμελήτρια της έκθεσης, Sarah Grant, εξηγεί ότι στόχος είναι να παρουσιαστεί όχι μόνο το αισθητικό αποτύπωμα της βασίλισσας αλλά και το πώς η εικόνα της «ανακατασκευάζεται» σε κάθε εποχή: «Η Μαρία Αντουανέτα υπήρξε η πιο fashionable, παρατηρούμενη και παρεξηγημένη βασίλισσα της Ιστορίας. Αυτή η έκθεση δεν είναι απλώς μια αναδρομή στο στιλ της, αλλά μια εξερεύνηση του φαινομένου πίσω από τη γυναίκα που καθόρισε την έννοια της πρώιμης διασημότητας».
Το στιλ της Μαρίας Αντουανέτας: πολυτέλεια, επανάσταση και αισθητική εξουσία
Το στιλ της Μαρίας Αντουανέτας ήταν πολύ περισσότερο από «υπερβολικά φουσκωτές φούστες και περίτεχνες περούκες». Ήταν πολιτική δήλωση, μορφή αντίστασης, αλλά και εργαλείο χειραφέτησης -έστω κι αν η ίδια δεν είχε επίγνωση της ιστορικής της θέσης.
Η νεαρή Αυστριακή αρχιδούκισσα που έγινε βασίλισσα της Γαλλίας στα 14 της, έφερε μαζί της μια φρέσκια, πιο «ανεπίσημη» προσέγγιση στην αυλική ενδυμασία. Αντικατέστησε τις βαριές, τυπικές τουαλέτες της γαλλικής αυλής με ελαφρύτερα υφάσματα, πιο φυσικά χτενίσματα (όπως το περιβόητο pouf à la belle jardinière) και ένα ρομαντικό look, με λευκά φορέματα από μουσελίνα που προκάλεσαν σκάνδαλο στην εποχή της -καθώς θεωρήθηκαν υπερβολικά «απλά» για μια βασίλισσα.
Στην πραγματικότητα, αυτή η στροφή προς την «ανεπιτήδευτη πολυτέλεια» ήταν μια επανάσταση στο γυναικείο ντύσιμο. Ήταν η αρχή της απομάκρυνσης από τα «πανοπλικά» σύνολα της αυλής και μια πρώτη νύξη για την ελευθερία της γυναικείας κίνησης και αυτοέκφρασης.
Η επιρροή της Μαρίας Αντουανέτας στη σύγχρονη μόδα είναι ανεξίτηλη. Οι οίκοι Chanel, Dior, Valentino, Vivienne Westwood, Erdem και πολλοί ακόμα έχουν αντλήσει έμπνευση από το rococo στιλ της -άλλοτε αναπαράγοντάς το πιστά και άλλοτε «αποδομώντας» το με punk διάθεση.
Η Vivienne Westwood, για παράδειγμα, υιοθέτησε τους κορσέδες και τις κρεμαστές ουρές για να δημιουργήσει ένα στιλ που είναι ταυτόχρονα ανατρεπτικό και θηλυκό. Ο Dior, υπό τη Maria Grazia Chiuri, παρουσίασε το 2020 μια συλλογή που αντλούσε έμπνευση από τις σιλουέτες της Μαρίας Αντουανέτας, δίνοντας τους όμως έναν φεμινιστικό, σύγχρονο τόνο.
Φωτογραφία: © Grand Palais RMN (μουσείο του Λούβρου) / Michel Urtado
Κι έπειτα ήρθε η Σοφία Κόπολα με την ταινία «Marie Antoinette» το 2006, όπου η Kirsten Dunst ερμήνευσε μια εφηβική, σνομπ, αλλά βαθιά ανθρώπινη βασίλισσα. Η ταινία, με το soundtrack των The Strokes και το candy-colored styling, επανέφερε τη Μαρία Αντουανέτα ως pop icon, δίνοντας σε μια νέα γενιά το δικαίωμα να τη φανταστεί ξανά- αυτή τη φορά μέσα από το πρίσμα του cool girl decadence.
Η έκθεση στο V\&A: Μια «πολυαισθητηριακή» εμπειρία
Η έκθεση δεν περιορίζεται μόνο στα ρούχα και τα κοσμήματα. Περιλαμβάνει αρωματική εγκατάσταση που αναπαράγει τις μυρωδιές της βασιλικής αυλής και το προσωπικό άρωμα της Μαρίας Αντουανέτας. Μέσα από audiovisual installations και immersive curation, οι επισκέπτες θα ζήσουν την εμπειρία του 18ου αιώνα, αλλά και το πώς αυτό μεταφράζεται στο σήμερα.
Φωτογραφία: CC0 Paris Musées / Musée Carnavalet - Histoire de Paris
Ανάμεσα στα εκθέματα θα υπάρχουν και σύγχρονα κομμάτια υψηλής ραπτικής από Moschino, Chanel, Dior, Valentino, Erdem και Vivienne Westwood, αποδεικνύοντας ότι η αισθητική της βασίλισσας εξακολουθεί να αποτελεί σημείο αναφοράς.
