Orizzonti/Rosso: Το κόκκινο γίνεται τέχνη στην πρώτη έκθεση του Fondazione Valentino
Ήταν το 1959, όταν ο Valentino Garavani παρουσίασε τη συλλογή του-βάπτισμα του πυρός στον χώρο της υψηλής ραπτικής, με αποκορύφωμα το cocktail dress σε σχήμα κλεψύδρας “La Fiesta” στην τολμηρή απόχρωση του πορφυρού. Εξήντα έξι χρόνια μετά, το τυποποιημένο από την Pantone και θρυλικό, πλέον “Valentino Red”, που έχει καθορίσει τον πυρήνα της δημιουργίας του, τιμάται με την πρώτη έκθεση του πολιτιστικού space PM23 του Ιδρύματος Valentino, αφιερωμένη στην ομορφιά, τη μόδα και την τέχνη, έννοιες συγκοινωνούντες και αλληλένδετες.
Στην οδό Piaza Mignanelli 23, στην καρδιά της Ρώμης ένα παλιό αναγεννησιακό παλάτι, λίγα μόλις μέτρα από τη φημισμένη Σκαλινάτα και το ατελιέ του Valentino, μεταμορφώνεται στο νέο φιλόδοξο project του Valentino Garavani και του σύντροφού του και Προέδρου του Ιδρύματος, Giancarlo Giammetti.
Σύνθημα των δύο συνιδρυτών ήταν πάντα το “η ομορφιά γεννά ομορφιά”. Έτσι και τώρα μέσα από έναν χώρο αφιερωμένο στο υψηλό θέλουν να συνεισφέρουν και να ανταποδώσουν για όλα τα χρόνια της αναγνώρισης με νέα ερεθίσματα, εικόνες και δράσεις γεμάτες ομορφιά.
Κοινό τους όραμα να καθιερώσουν έναν κόμβο δημιουργικότητας, τόπο συνδιαλλαγής για ανερχόμενους δημιουργούς, δίνοντάς τους το ελεύθερο να εκφραστούν και καλλιεργώντας μια κοινότητα συνδεδεμένη με την κουλτούρα και την έμπνευση.
Η εναρκτήρια έκθεση, λοιπόν με τίτλο της “Ορίζοντες/Κόκκινο” αφιερώνεται σε πενήντα αγαπημένες δημιουργίες από την πορεία 50 χρόνων του σχεδιαστή και μαζί τριάντα εμβληματικά έργα της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης, φωτίζοντας υπαινικτικά τις εκλεκτικές τους συγγένειες. Επιμελήτριες είναι οι Pamela Golbin, επικεφαλής του Τμήματος Μόδας και Κλωστοϋφαντουργίας του Musée des Arts Décoratifs στο Παρίσι, και η Anna Coliva, πρώην υπεύθυνη του τμήματος μόδας και τέχνης της Galleria Borghese.
Όσο για τον συμβολισμό του κόκκινου; “Το κόκκινο είναι το πιο αρχετυπικό χρώμα, το πρώτο που έφτιαξαν οι άνθρωποι με τα χέρια τους.” Και είναι αυτό που “δεν κάνει απλά μια γυναίκα να νιώθει θεαματικά καλά, την κάνει να δείχνει εξίσου θεαματική. Γιατί πέρα και πάνω απ’ όλα, αυτό που έχει σημασία είναι η γυναίκα. Αυτό ενδιέφερε πάντα τον Valentino. Το να σχεδιάζει για να κάνει έστω και μια γυναίκα να νιώσει υπέροχα και όχι για τις τάσεις. Αυτό το χρώμα είναι το κληροδότημα του Valentino στη μόδα, γι’ αυτό και η έκθεση είναι χρωματισμένη με αυτό το πρίσμα”, όπως υπογράμμισε στo WWD η Goblin.
Στην αρχή της είσοδου δεσπόζει το χαρακτηριστικό κατακόκκινο ατσάλινο γλυπτό “Balloon Venus Lespugue” του Jeff Koons, παραπέμποντας σε αυτοχέδιο μπαλόνι σκύλου προιδεάζοντας για τον ηχηρό της χαρακτήρα.
Η παρθενική δημιουργία του Valentino στέκει πλάι στο κύκνειο άσμα του από τη συλλογή υψηλής ραπτικής για την άνοιξη/καλοκαίρι του 2008. Τούλι, κρεπ, ταφτάς, οι μαγικές πρώτες ύλες ενός σχεδιαστή εκκινούν έναν διάλογο- που μοιάζει με “αλχημεία”, μια “ευτυχή σύμπτωση”, που δεν ορίζει τεχνητά ούτε παρερμηνεύει την πρόθεση των καλλιτεχνών θέτοντας ένα περιοριστικά επιβεβλημένο πλαίσιο, όπως το έθεσε η Pamela Goblin. Οι αέναες εναλλαγές του κόκκινου πάνω στις αιθέριες σιλουέτες του μαέστρου της μόδας διαχέονται στον χώρο ανάμεσα σε σπάνια έργα των Mark Rothko, Francis Bacon, Gerhard Richter, Damien Hirst ή της Louise Bourgeois. Αυτονόητη η ύπαρξη του πορτρέτου του Valentino από τον Andy Warhol. Ακόμα και το “Le Repos,” το πορτρέτο της Marie-Thérèse Walter του 1932 από τον Picasso βρίσκεται εκεί. Ο Giammetti θυμάται το πώς ο Picasso πήγαινε στον ίδιο ράφτη με εκείνον και του δώριζε έργα του, μερικά από τα οποία ο ίδιος κατάφερε να αγοράσει αργότερα. Καθετί ανιχνεύθηκε με κοπιώδη προσπάθεια από ιδιωτικές συλλογές, τα ιδρύματα Fondation Louis Vuitton και Fondation Beyeler, ενώ τρία από τα πολύτιμα έργα, που δεν αποκαλύπτεται ποια, ανήκουν στη συλλογή των ίδιων των Valentino-Giammetti.
“Το να βλέπουμε συγκεντρωμένα τα έργα με τις δημιουργίες άναψε απρόσμενα έναν σπινθήρα” όπως το εξέφρασε ο Giammetti στο Wallpaper*. “Μας υπενθύμισε πόσο διαχρονική μπορεί να είναι η δύναμη της ομορφιάς και πώς η δημιουργικότητα μιλά διαμέσου των δεκαετιών. Ήταν ένα προσωπικό και επαγγελματικό ταξίδι”. Μαζί ο Giammetti αλλά και ο 93χρονος Valentino με την ασίγαστη ζέση για το ωραίο είχαν πλήρη εποπτεία για κάθε στάδιο διαμόρφωσης της έκθεσης, αντιμετωπίζοντάς την ως μια ευκαιρία ενδοσκόπησης.
Διανεμημένη σε έξι αίθουσες η έκθεση διερευνά πέντε θεματικές: τον ορισμό της ομορφιάς, την ταυτότητα, τα συναισθηματικά τοπία, τους χειρισμούς της επιφάνειας αλλά και τη σύνδεση με το όνειρο. Το σκηνογραφικό υπόβαθρο κινείται ανάμεσα στους πέντε άξονες, καλύπτοντας τη διαδρομή του Valentino από το 1958 εώς και το 2008.
Η δημιουργική υπογραφή του Valentino, το “signature style” του είναι το πιο ζωντανό ίχνος της έκθεσης. Ο σχεδιασμός της συγκεκριμένης έκθεσης αποσκοπεί και σε μια ιδεολογική διαφοροποίηση. Εκεί, που οι εκθέσεις μόδας αναδύονται όλο και συχνότερα ως μια στρατηγική κίνηση, το να κάνεις μια παύση, ατενίζοντας “ αυτό που μπορεί να φέρει κοντά η ομορφιά, η κομψότητα και το καλαίσθητα άχρονο, σε βοηθά να αντιληφθείς, ότι λειτουργεί ως ένα μάθημα του τι είναι ουσιώδες σήμερα και γιατί πρέπει να ξαναγραφτεί ο κανόνας”, προσθέτει η επιμελήτρια, σε σχέση με την επιμελητική πράξη και τον τρόπο απεύθυνσης.
Ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια, το γεγονός ότι οι διαστάσεις για τις κούκλες έχουν βασιστεί στις πραγματικές μετρήσεις του πανέμορφου πρώην supermodel Natalia Vodianova. Κάθε δημιουργία στην έκθεση γίνεται αντικείμενο παρατήρησης περιμετρικά, με μια συνειδητή 360 τοποθέτηση, που ενισχύει την ορατότητά τους, χαρίζοντας την αίσθηση του γλυπτού και όχι κάτι πεπερασμένου. Όπως μοιράστηκε η Goblin στο περιοδικό Wallpaper* πρωταρχική της επιδίωξη ήταν “να καλλιεργηθεί η οικειότητα με το κοινό”.
Το στοίχημα με το μέλλον να διοργανώνονται μία με δύο εκθέσεις κάθε χρόνο αλλά και να οργανώνονται σε μόνιμη βάση εργαστήρια, διαγωνισμοί και υποτροφίες που θα δίνουν την ευκαιρία στα νέα ταλέντα να ακουστεί η φωνή τους, όπως μοιράστηκε ο Giammetti. Οι συνέργειες είναι ο ευσεβής πόθος του Giammetti, όπως όταν έγινε το δημιουργικό και επιχειρηματικό ταίρι του Valentino το 1960. “Το να παραμένεις φιλοπερίεργος, αυθεντικός και θαραλλέος σε έναν διαρκώς μεταλλασσόμενο κόσμο και να λες τις δικές σου ιστορίες είναι το ζητούμενο. Γιατί η μόδα και η τέχνη δεν είναι απλά βιομηχανίες. Γι’ αυτό και ευελπιστώ η νέα γενιά να νιώθει ενδυναμωμένη να αφηγηθεί τη δική της. Αν εμπνεύσουμε έστω και έναν νέο να κυνηγήσει το μονοπάτι της ομορφιάς και της καλλιτεχνικής αξίας, τότε η προσπάθειά μας θα αξίζει τον κόπο”, μετέφερε…
Η επιμέλεια αυτής της έκθεσης ήταν “ένα βλέμμα στο παρελθόν όχι με νοσταλγία αλλά με έμπνευση για το τι θα επακολουθήσει”, κατέληξε ο Giammetti. Κι αυτή η γεμάτη κίνητρο διάθεση είναι που δίνει τον τόνο για τη συνέχεια.
Η έκθεση θα διαρκέσει έως και τις 30 Οκτωβρίου 2025.
