Αγία Δύναμη: Το εκκλησάκι της Μητροπόλεως αφιερωμένο στην προστάτιδα των επίτοκων γυναικών
Στη συμβολή των οδών Μητροπόλεως και Πεντέλης, κάτω από το ξενοδοχείο Electra Palace (εκεί που άλλοτε στεγαζόταν το υπουργείο Παιδείας και Θρησκευμάτων), στέκει αγέρωχο αν και κάπως στριμωγμένο το εκκλησάκι της Αγίας Δύναμης.
Ντόπιοι και ταξιδιώτες περνούν από εκεί καθημερινά: Όσοι το βλέπουν για πρώτη φορά κοντοστέκονται και περνούν την πόρτα του, ενώ άλλοι επειδή το έχουν δει τόσες φορές, το προσπερνούν.
Το όνομα
O μικροσκοπικός ναός της «Αγίας Δύναμης» είναι αφιερωμένος στην προστάτιδα των επίτοκων γυναικών. Γιορτάζει στις 8 Σεπτεμβρίου, ημέρα Γέννησης της Θεοτόκου.
Η εκκλησία είναι γνωστή ως «Μετόχι του Ροδακιού». Ροδακιό ονομαζόταν κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας η περιοχή. Όπως ενημερώνει ο Κωστής Κοσμέας, σε βίντεό του στο Instagram, το όνομα προήλθε από την οικογένεια Ροδάκη η οποία κατείχε ιδιοκτησίες στην περιοχή.
Σύμφωνα με την περιγραφή που φιλοξενεί το electrahotels, η σημασία της Αγίας Δύναμης έχει και έναν ισχυρό συμβολισμό. Κατά τα χρόνια της Επανάστασης του 1821, ο ναός μετατράπηκε σε σύμβολο πνευματικής και εθνικής δύναμης.
Όπως πολλοί ναοί της Οθωμανικής περιόδου, έτσι κι αυτός ενσωματώνει αρχαία δομικά στοιχεία, μια σιωπηλή συνομιλία ανάμεσα σε εποχές και πολιτισμούς. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η εξωτερική μαρμάρινη θύρα, στολισμένη με χριστιανικά σύμβολα, ένα ταπεινό, αλλά ισχυρό σημάδι της αντοχής της πίστης μέσα στους αιώνες.
Το εκκλησάκι χρονολογείται από τον 16ο αιώνα, αποτελώντας ένα στολίδι της τέχνης και της πίστης. Όπως σημειώνει η ιστοσελίδα του electrahotels, στο σημείο έστεκε περί το 478 π.Χ., Θεμιστόκλειο Τείχος, σύνορο και ασπίδα της αρχαίας Αθήνας.
Το εκκλησάκι, αν και μικρό, εντυπωσιάζει με την αρχιτεκτονική του. Η ανατολική της όψη διαμορφώνεται από μια ημικυκλική αψίδα, ενώ στο εσωτερικό δύο ακόμη αψίδες πλαισιώνουν την κεντρική.
Οι τοίχοι κουβαλούν τη δική τους ιστορίες και αρχαίες εικόνες αφηγούνται κομμάτια της πίστης. Στα δεξιά, η Αγία Κυριακή, η Αγία Αικατερίνη, ο αποκεφαλισμός του Ιωάννη του Βαπτιστή και η Αγία Φιλοθέη. Στα αριστερά, ο Άγιος Ιερόθεος, ο Άγιος Διονύσιος και ο Άγιος Δημήτριος.
Ο ναός διαθέτει και αρχαϊκά στοιχεία χαρακτηριστικό πολλών ναών από την εποχή της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Είναι συνήθης η ενσωμάτωση στοιχείων από από νωπούς προκατόχους ναούς, είτε αυτοί προήλθαν από αρχαίες εποχές είτε από αργότερες χριστιανικές εποχές. Η εξωτερική μαρμάρινη θύρα είναι διακοσμημένη με χριστιανικά σύμβολα.
Η σπηλιά
Σύμφωνα με τον κ. Κοσμέα, θρύλος υποστηρίζει ότι κάτω από το υπέδαφος του ναού υπάρχουν στοές που φτάνουν μέχρι την Πεντέλη και την Καισαριανή. Όπως εξηγεί, η Αγία Δύναμη αποτελούσε μετόχι της Μονής Πεντέλης και ήταν γνωστή ως «Μεντελίτισσα».
Όπως περιγράφει, σε βάθος 15 μέτρων ότι ο ναός επικοινωνούσε με το γειτονικό εργαστήριο πυρομαχικών του μαστρο-Παυλή Αλέξη του Μπαρουξή, όπου φτιάχνονταν πολεμοφόδια που δίνοντας στους αγωνιστές της Αττικής, την περίοδο της Τουρκοκρατίας.
Από την πλευρά το orthodoxia.info, επικαλούμενο τον Αρχιμανδρίτη Γρηγόριο Τερζή, Η «Αγία Δύναμις», Μετόχι Ιεράς Μονής Πεντέλης, σημειώνει ότι κάτω από την Αγία Τράπεζα του ναού υπάρχει μια σκάλα που κατεβαίνει προς τα κάτω. Δεκαπέντε μέτρα κάτω από το έδαφος υπάρχει ένας χώρος, όπου στα χρόνια της Επανάστασης, χρησιμοποιούνταν από τους καλόγερους της μονής, σαν εργαστήριο, όπου κατασκεύαζαν πυρίτιδα, σφαίρες και φυσέκια.
Μέσω της υπόγειας στοάς τα μετέφεραν σε άλλο χώρο που καταλήγει κάπου κοντά στο σημερινό σκοπευτήριο της Καισαριανής. Εκεί τα παραλάμβαναν χωριάτες με μουλάρια και τα μετέφεραν στους Αγωνιστές, ενώ οι καλόγεροι επέστρεφαν στο υπόγειο εργαστήριό τους.
Να σημειωθεί ότι η σπηλιά υποδηλώνει προγενέστερη ύπαρξη ζωής, καθώς υπάρχουν τοιχογραφίες με πουλιά, αγγέλους που κρατούν ρομφαίες και φύλλα. Παλαιές κολώνες, άλλες ακέραιες και άλλες θρυμματισμένες, πάνε τον χρόνο ακόμη πιο πίσω, ίσως στον ναό του Ηρακλή.
Όταν λοιπόν, ξαναπεράσετε από την Αγία Δύναμη, κάντε μια στάση και αναλογιστείτε την ιστορία της.
