7 κλειδιά για να εντοπίσετε ένα χειριστικό άτομο σε λιγότερο από 5 λεπτά, σύμφωνα με μια ψυχολόγο
Η συναισθηματική χειραγώγηση αποτελεί μια ύπουλη, αλλά ιδιαίτερα επιβλαβή μορφή ψυχολογικής βίας. Δεν είναι πάντα εύκολο να την εντοπίσουμε, καθώς συχνά δεν γίνεται με εμφανή κακοπροαίρεση. Ωστόσο, ο αντίκτυπός της είναι βαρύς και μπορεί να πλήξει σοβαρά την αυτοεκτίμηση, την ψυχική υγεία και την ποιότητα των σχέσεών μας. Ο χειριστικός άνθρωπος δρα σιωπηλά και μεθοδικά, επηρεάζοντας τα συναισθήματα και τις αντιλήψεις των άλλων, συχνά χωρίς να γίνεται άμεσα αντιληπτός.
Οι χειριστικοί άνθρωποι συχνά παρουσιάζονται ως ευγενικοί, γοητευτικοί ή ακόμη και φιλικοί. Πίσω όμως από αυτή τη μάσκα, κρύβεται η βαθιά ανάγκη για έλεγχο και εκμετάλλευση των άλλων. Η ψυχολόγος Marian Rojas εξηγεί πως υπάρχουν ορισμένα επαναλαμβανόμενα μοτίβα συμπεριφοράς που μπορούν να μας βοηθήσουν να εντοπίσουμε έναν τέτοιο άνθρωπο και μάλιστα πολύ γρήγορα.
Πώς να καταλάβετε μέσα σε 5 λεπτά έναν χειριστικά άνθρωπο
Ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά των χειριστικών προσωπικοτήτων είναι η έλλειψη ενσυναίσθησης. Συνήθως αγνοούν ή μειώνουν τη συναισθηματική κατάσταση των γύρω τους, δείχνοντας αδιαφορία για τις ανάγκες τους. Παράλληλα, επιδιώκουν να επιβάλλουν τη δική τους άποψη και να σπείρουν αμφιβολίες στους άλλους. Η ευθύνη για τα λάθη τους μετατίθεται πάντα στους γύρω τους, ενώ δεν είναι σπάνιο να παραποιούν την αλήθεια ώστε να διατηρούν τον έλεγχο της κατάστασης.
Μια πολύ γνωστή τεχνική που χρησιμοποιούν είναι το λεγόμενο gaslighting: η άρνηση της πραγματικότητας, με σκοπό να κάνουν το θύμα να αμφισβητήσει την ίδια του την αντίληψη. Συχνά εμφανίζονται και ως "θύματα", παρουσιάζοντας τον εαυτό τους ως ευάλωτο ή παρεξηγημένο άτομο, ώστε να αποφύγουν την ανάληψη ευθυνών. Οι κριτικές τους είναι συνήθως αρνητικές, επιθετικές και υπονομεύουν την αυτοεκτίμηση του άλλου. Μια κοινή στρατηγική τους είναι να απομονώνουν σταδιακά το θύμα από φίλους και οικογένεια, αυξάνοντας έτσι την εξάρτηση.
Η χειραγώγηση δεν περιορίζεται στα λόγια. Ορισμένες φορές εκφράζεται και μέσα από τη χρήση του λεγόμενου "επιθετικού χιούμορ", εκεί που η προσβολή ντύνεται με τον μανδύα του αστείου. Άλλες φορές, προκαλούν εντάσεις ή δυσάρεστες συζητήσεις μπροστά σε κοινό, ώστε να δημιουργήσουν άγχος και σύγχυση. Χαρακτηριστική είναι και η συναισθηματική δραματοποίηση, δηλαδή η υπερβολή στις αντιδράσεις τους, για να προκαλέσουν ενοχές ή να αποσπάσουν προσοχή.
Αν και οι χειριστικοί άνθρωποι μπορεί να πετυχαίνουν κοινωνικά λόγω της εξωτερικής τους γοητείας, οι σχέσεις τους είναι συχνά επιφανειακές, ασταθείς και καταλήγουν απότομα. Τα θύματά τους, από την άλλη πλευρά, βιώνουν έντονες ψυχολογικές επιπτώσεις: άγχος, χαμηλή αυτοεκτίμηση, συνεχές αίσθημα ενοχής και δυσκολία στο να εμπιστευτούν ξανά άλλους ανθρώπους.
Μια μακροχρόνια σχέση με χειριστικό άτομο μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρή ψυχολογική κακοποίηση, αφήνοντας βαθιά σημάδια. Γι’ αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό να μάθουμε να αναγνωρίζουμε αυτά τα πρότυπα συμπεριφοράς από νωρίς, ώστε να προστατέψουμε τον εαυτό μας και την ψυχική μας υγεία.
Η αποκατάσταση μετά από μια τέτοια εμπειρία δεν είναι εύκολη, αλλά είναι απολύτως εφικτή. Η συμμετοχή σε ομάδες προσωπικής ανάπτυξης, αλλά και η υποστήριξη από ειδικό ψυχικής υγείας, μπορούν να βοηθήσουν κάποιον να ξαναχτίσει την αυτοεκτίμησή του και να δημιουργήσει υγιείς, ισότιμες και σεβαστικές σχέσεις.
