«Μικρο-απορρίψεις»: Πώς τα μικρά, αθόρυβα «όχι» στις σχέσεις αφήνουν σημάδια στην ψυχολογία μας
Οι μικρές, σχεδόν αόρατες απορρίψεις στις σχέσεις μπορεί να φαίνονται ασήμαντες, αλλά επηρεάζουν βαθιά τον τρόπο που προσεγγίζουμε τις σχέσεις και τη συναισθηματική μας ασφάλεια.
Πέμπτη βράδυ: Η 25χρονη Χέιλι δεν μπορούσε να σταματήσει να κοιτάει το κινητό της. Είχε κάνει ντους, είχε επιλέξει προσεκτικά το ντύσιμό της και είχε ελέγξει ξανά τη διεύθυνση του μπαρ. Το ραντεβού είχε κλειστεί από την Κυριακή, όταν ένα match στην εφαρμογή γνωριμιών Hinge είχε εξελιχθεί σε έντονη ανταλλαγή μηνυμάτων.
Την Τετάρτη εκείνος έστειλε ένα μήνυμα: «Συγγνώμη, έχω πολλή δουλειά», αλλά εκείνη δεν έδωσε σημασία. Ο χρόνος περνούσε και το τηλέφωνο παρέμενε σιωπηλό. Καμία ακύρωση, καμία αναβολή, ούτε ένα απλό μήνυμα που να λέει: «Να το κανονίσουμε για άλλη φορά;». «Δεν ήμουν συντετριμμένη», λέει η Χέιλι. «Ήταν απλώς εκνευριστικό».
Αυτές οι μικρές, ασαφείς απορρίψεις, που δεν μοιάζουν με παραδοσιακό «όχι», χαρακτηρίζονται πλέον ως «μικρο-απορρίψεις» (micro-rejections).
Τι είναι οι μικρο-απορρίψεις
Είναι στιγμές που αφήνουν ένα ψυχικό τραύμα, όπως πχ η περίπτωση που ένας άντρας βλέπει τα Stories σου στο Instagram μετά από ένα φιλί σε γάμο ή ένα match που σε χαρακτηρίζει «ακριβώς το στιλ του», και τελικά εξαφανίζεται στη μέση της συζήτησης.
Η Σάμι, 27 ετών, θυμάται ακόμα τον άντρα από εκείνον τον γάμο: «Όλοι νόμιζαν ότι ήμασταν ζευγάρι, χορεύαμε όλη τη νύχτα. Τις επόμενες εβδομάδες δεν υπήρξε καμία επαφή και τώρα απλώς βλέπει τα Stories μου, κάτι που με κάνει να αμφισβητώ τον εαυτό μου». Η αίσθηση της αμφιβολίας και η μικρή ψυχική ενόχληση είναι τα χαρακτηριστικά αυτών των απορρίψεων, που όπως λέει η Σάμι, «είναι περισσότερο εκνευριστικές παρά καταστροφικές».
Η επιστήμη δίνει ακόμη πιο σοβαρή εικόνα. Μελέτη του USC έδειξε ότι ακόμη και η αθόρυβη κοινωνική απομόνωση ενεργοποιεί περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με φυσικό πόνο, όπως η προσθιοκοιλιακή φλοιώδης περιοχή. Η απόρριψη, έστω και μικρή, αναδιαμορφώνει την εκτίμηση της αξίας μας για τους άλλους.
«Κάθε απορριπτικό γεγονός ενημερώνει το εσωτερικό μοντέλο για το ποιος μας εκτιμά και ποιος όχι», εξηγεί στο αμερικανικό Pure Wow η Begüm Babür, επικεφαλής της μελέτης. Το αποτέλεσμα επηρεάζει την προσέγγιση μας προς όλους τους άλλους, διαμορφώνοντας ποιον εμπιστευόμαστε και ποιον αποφεύγουμε.
Αυτό εξηγεί γιατί ακόμη και μικρές αβλεψίες στο φλερτ, όπως ένα αναπάντητο μήνυμα ή ένα match που εξαφανίζεται, αφήνουν έντονο αποτύπωμα. Ο εγκέφαλος τις καταγράφει ως αποδείξεις της κοινωνικής μας αξίας. Όσο συσσωρεύονται, αυτές οι μικρές απορρίψεις μπορούν να στρέψουν την αντίληψή μας από «αυτός δεν ήταν ο κατάλληλος για μένα» σε κάτι πιο δυσοίωνο: «ίσως δεν είμαι ο κατάλληλη για κανέναν».
Η Ρέιτσελ, 24 ετών, προσέχει ιδιαίτερα πώς απαντά στα μηνύματα των ενδιαφερόμενων. Πρώτα μοιράζεται τα μηνύματα που πρόκειται να στείλει με φίλες, συλλέγει σχόλια και μόνο μετά απαντά. «Αν πω το λάθος πράγμα, η συνομιλία τελειώνει», λέει. Αυτή η προσοχή αντικατοπτρίζει την αντίδραση μετά από επαναλαμβανόμενες απορρίψεις: προστασία και αναμονή του επόμενου χτυπήματος.
Οι «μικρο-απορρίψες» οδηγούν σε απομάκρυνση από τη διαδικασία γνωριμιών. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της εταρίας Pew, σχεδόν δύο στους τρεις single κάτω των 30 δεν ασχολούνται ενεργά με τα ραντεβού, συχνά λόγω κόπωσης και απογοήτευσης.
Υπάρχει, όμως, και αισιόδοξο μήνυμα. Το ίδιο σύστημα του εγκεφάλου που καταγράφει την απόρριψη ανταποκρίνεται και στην επιβράβευση. Ένα μήνυμα πως το ραντεβού ισχύει ή ένα ενδιαφέρον άτομο που διατηρεί την επικοινωνία επαναφέρουν την ισορροπία και δείχνουν ότι η αξία μας δεν είναι μόνιμα μειωμένη.
Η Χέιλι προσπαθεί να εφαρμόσει αυτή την προσέγγιση: «Αντί να σκέφτομαι συνέχεια αυτόν που εξαφανίστηκε, εστιάζω σε όσους ανταποκρίνονται. Στεναχωριέμαι, αλλά είναι ο μόνος τρόπος να συνεχίσω να βγαίνω ραντεβού».
Στην εποχή των γνωριμιών μέσω εφαρμογών, η αφθονία συχνά συνοδεύεται από αβεβαιότητα και οι «μικρο-απορρίψεις» γίνονται η καθημερινή επωδός του φλερτ. Παρ’ όλα αυτά, η επιστήμη υπενθυμίζει ότι μπορούμε να μάθουμε να εκτιμούμε την αντίθετη εμπειρία: Να αναγνωρίζουμε και να δίνουμε αξία σε όσους όντως εμφανίζονται. Το μέλλον των γνωριμιών εξαρτάται από κάτι απλό και σπάνιο: να παρατηρούμε ποιος πραγματικά ανταποκρίνεται και να το αφήνουμε να μετράει περισσότερο από όλες τις φορές που κάποιος δεν το έκανε.
