Αν αγαπάς τις χριστουγεννιάτικες ταινίες, η ψυχολογία λέει πολλά για σένα
Αν οι χριστουγεννιάτικες ταινίες αποτελούν κάτι σαν ιεροτελεστία για την περίοδο που διανύουμε κι ανυπομονείτε να το ζήσετε, τότε δεν είναι τυχαίο και η επιστήμη της Ψυχολογίας δίνει τις απαντήσεις.
Η άφιξη των γιορτών ενεργοποιεί σε πολλούς από εμάς την ανάγκη για θαλπωρή και οικειότητα. Τι καλύτερο λοιπόν, από το να βλέπουμε ξανά και ξανά χριστουγεννιάτικες ταινίες όπως το «Love Actually» ή το «Μόνος στο Σπίτι»;
Για τους λάτρεις του είδους, δεν πρόκειται απλώς για ψυχαγωγία, αλλά για έναν συναισθηματικό μηχανισμό που ο εγκέφαλος φαίνεται να έχει ανάγκη. Σύμφωνα με την ψυχολογία, αυτή η έλξη αποκαλύπτει βαθύτερα γνωστικά μοτίβα. Με λίγα λόγια, οι ταινίες αυτές λειτουργούν ως «συναισθηματικές άγκυρες», καλύπτοντας μια θεμελιώδη ανθρώπινη ανάγκη.
Αυτός είναι ο λόγος που μας αρέσουν οι χριστουγεννιάτικες ταινίες
Το πρώτο στοιχείο που μας τραβά σε τέτοιου είδους ταινίες είναι η προβλεψιμότητα. Γνωρίζουμε το τέλος, ή το μαντεύουμε πολύ γρήγορα, χωρίς αυτό να μας εμποδίζει να τις παρακολουθούμε μέχρι τέλους, ξανά και ξανά, κάθε χρόνο. Αυτή η προβλεψιμότητα δημιουργεί ένα αίσθημα ασφάλειας, το οποίο συχνά συνδέεται με συγκεκριμένους ψυχολογικούς μηχανισμούς. Η Pam Rutledge, Αμερικανίδα ερευνήτρια ψυχολογίας, εξηγεί σε άρθρο της στο Fielding Graduate University ότι αυτή η διαδικασία αντισταθμίζει «το στρες, την οικογενειακή πίεση και τη μελαγχολία που προκαλούν οι μικρότερες ημέρες και η έλλειψη ηλιοφάνειας τον Δεκέμβριο».
Οι άνθρωποι που απολαμβάνουν ιστορίες χωρίς εκπλήξεις έχουν συνήθως ανάγκη από σταθερά σημεία αναφοράς και καθησυχαστικές ρουτίνες. «Η προβλεψιμότητα της πλοκής και των χαρακτήρων στις χριστουγεννιάτικες ταινίες αποτελεί βασικό μέρος της γοητείας τους», σημειώνει. Όσοι τις αγαπούν βαθιά αναζητούν, συνειδητά ή όχι, ένα συναισθηματικό πλαίσιο εύκολα προβλέψιμο και απαλλαγμένο από ένταση.
Αυτή η ανάγκη για σταθερότητα συνοδεύεται συχνά από αυξημένη ευαισθησία στη ζεστασιά των κοινωνικών δεσμών και στο αίσθημα του ανήκειν. Όπως εξηγεί η ίδια ερευνήτρια, «όταν οι χαρακτήρες μοιάζουν με παλιούς φίλους και τα σκηνικά θυμίζουν οικεία μέρη, αυτές οι συνδέσεις που μπορεί να κάνουμε ενεργοποιούν τις ζεστές αισθήσεις που προκαλεί η ωκυτοκίνη, η ορμόνη της αγάπης».
Ταυτιζόμαστε με την ίδια τη ταινία
Οι φίλοι των χριστουγεννιάτικων ταινιών αντλούν συχνά μεγάλο μέρος της ευεξίας τους από τις συναισθηματικές σχέσεις και τα μικρά τελετουργικά της καθημερινότητας. Επιπλέον, όπως επισημαίνει η Pam Rutledge, οι ταινίες αυτές είναι «καλές για τον εσωτερικό μας κόσμο», καθώς μειώνουν τις ορμόνες του στρες, όπως είναι η κορτιζόλη. Αυτό δείχνει ότι όσοι τις απολαμβάνουν είναι συχνά δεκτικοί σε ήπιες, προστατευτικές ατμόσφαιρες και στρέφονται ενστικτωδώς προς ένα περιεχόμενο που τους ηρεμεί.
Τέλος, η νοσταλγία παίζει καθοριστικό ρόλο και συχνά είναι το στοιχείο που διαφοροποιεί πραγματικά όσους αγαπούν αυτές τις ταινίες. Μελέτη που διεξήχθη στη Δανία έδειξε ότι οι χριστουγεννιάτικες ταινίες ενεργοποιούν περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με ευχάριστες αναμνήσεις και την αναγνώριση συναισθημάτων. «Βασίζονται στην επιθυμία μας να επιστρέψουμε στις παλιές καλές εποχές, μέσα από εικόνες, ιστορίες και μουσική που διεγείρουν συναισθηματικούς και μελαγχολικούς συνειρμούς του παρελθόντος.
Μέσα από τις χριστουγεννιάτικες ταινίες κάνουμε ένα ταξίδι στον χρόνο
Οι χριστουγεννιάτικες ταινίες μας θυμίζουν στιγμές της ζωής μας που ήταν απλές, γεμάτες ελπίδα, διασκέδαση και χαρά». Το να αγαπά κανείς αυτές τις ταινίες συνδέεται, επομένως, με νοσταλγικές προσωπικότητες, δεμένες με τις αναμνήσεις και ευαίσθητες στις παραδόσεις. Αμερικανική έρευνα επιβεβαιώνει ότι η νοσταλγία μπορεί να ενισχύσει την αισιοδοξία και την αυτοεκτίμηση. Ωστόσο, το αποτέλεσμα αυτό δεν είναι καθολικό, καθώς όπως επισημαίνουν οι Δανοί ερευνητές, όλα εξαρτώνται από «τη συναισθηματική σχέση του ατόμου με τις χριστουγεννιάτικες παραδόσεις». Όσοι δεν διαθέτουν αυτόν τον δεσμό δεν βιώνουν τα ίδια συναισθήματα και φυσικά δεν δείχνουν την ίδια αγάπη για αυτές τις ταινίες.
