Η ιστορία πίσω από τη ροζ κορδέλα: Πώς ένα απλό σύμβολο έγινε παγκόσμιο μήνυμα κατά του καρκίνου του μαστού
Η ροζ κορδέλα είναι σήμερα το πιο αναγνωρίσιμο σύμβολο για τον καρκίνο του μαστού, με τον Οκτώβριο να είναι μήνας ευαισθητοποίησης. Πίσω της κρύβεται μια ιστορία δράσης, πολιτικής πίεσης και συλλογικής δύναμης που αξίζει να θυμόμαστε και να αναγνωρίζουμε.
Η χρήση κορδελών ως μέσο ευαισθητοποίησης ξεκίνησε τη δεκαετία του 1970. Το τραγούδι «Tie a Yellow Ribbon Round the Ole Oak Tree» ενέπνευσε την Πεν Λέινγκεν να δένει κίτρινες κορδέλες γύρω από δέντρα ως μήνυμα υποστήριξης στους ομήρους της κρίσης στο Ιράν.
Όπως εξηγεί η Πάολα Σνάιντερ, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος της Susan G. Komen, «αυτή ήταν η πρώτη φορά που οι κορδέλες απέκτησαν δύναμη και πάθος, ενώ άρχισαν να πολλαπλασιάζονται ως σύμβολα αλληλεγγύης σε όλη τη χώρα». Το 1991, η κόκκινη κορδέλα για το AIDS εμφανίστηκε στα βραβεία Tony και έδωσε νέα ώθηση στην ιδέα των «κορδελών για έναν σκοπό».
Πώς η ροζ κορδέλα συνδέθηκε με τον καρκίνο του μαστού
Η ροζ κορδέλα για τον καρκίνο του μαστού ξεκίνησε την ίδια χρονιά μέσα από τη δράση της Σάρλοτ Χέιλι, η οποία, έχοντας δει πολλές γυναίκες στην οικογένειά της να νοσούν, άρχισε να φτιάχνει χρωματιστές κορδέλες.
Τις συνόδευε με μια κάρτα που κατηγορούσε το Εθνικό Ινστιτούτο Καρκίνου για την ελάχιστη χρηματοδότηση της πρόληψης. Όπως δήλωσε η Τίμπι Ρις Χίντερλι από την οργάνωση Breast Cancer Action, «η Σάρλοτ Χέιλι ήταν μια γνήσια ακτιβίστρια που ζητούσε πολιτικές αλλαγές και αύξηση πόρων για την πρόληψη του καρκίνου του μαστού».
Την ίδια χρονική περίοδο, η Susan G. Komen μοίραζε ροζ κορδέλες στον αγώνα Race for the Cure στη Νέα Υόρκη, και το περιοδικό Self έψαχνε ένα ισχυρό οπτικό σύμβολο για να συνοδεύσει το ειδικό τεύχος του Οκτωβρίου.
Εκεί έκανε την εμφάνισή της η Έβελιν Λόντερ, αντιπρόεδρος της Estée Lauder και επιζήσασα του καρκίνου του μαστού η ίδια.
Η Λόντερ συνεργάστηκε με την Αλεξάντρα Πένι, αρχισυντάκτρια του Self, και μαζί δημιούργησαν τη ροζ κορδέλα όπως τη γνωρίζουμε σήμερα. Μέσω των καταστημάτων καλλυντικών της Estée Lauder, διανεμήθηκαν χιλιάδες κορδέλες σε όλη τη Νέα Υόρκη, ενσωματωμένες σε προϊόντα και ενημερωτικά έντυπα. Ήταν η πρώτη φορά που το σύμβολο αυτό απέκτησε παγκόσμια ορατότητα.
Η Έβελιν Λόντερ προχώρησε ακόμη περισσότερο: ίδρυσε το Breast Cancer Research Foundation και με την εκστρατεία Breast Cancer Awareness της Estée Lauder Companies, ξεκίνησε μια διεθνή καμπάνια ενημέρωσης και συγκέντρωσης πόρων για την έρευνα. Η συμβολή της θεωρείται καθοριστική στην καθιέρωση της ροζ κορδέλας ως σύμβολο ελπίδας, υποστήριξης και δράσης.
Σήμερα, η ροζ κορδέλα έχει πολλές εκδοχές. Η απλή ροζ κορδέλα δηλώνει γενικά την ευαισθητοποίηση για τον καρκίνο του μαστού, ενώ η «running ribbon» είναι αποκλειστικό στοιχείο ταυτότητας της Susan G. Komen.
Όπως εξηγεί η Πάολα Σνάιντερ, η «running ribbon» δημιουργήθηκε το 2007 μαζί με την αλλαγή ονόματος του οργανισμού και συμβολίζει την υπόσχεση που έδωσε η Νάνσι Μπρίνκερ στην αδελφή της, Σούζαν Γκ. Κόμεν, για τον τερματισμό της νόσου.
Όμως η καθιέρωση ενός συμβόλου δεν συνοδεύεται πάντα από ουσιαστική δράση. Το φαινόμενο του «ροζ ξεπλύματος» ή pinkwashing, αφορά εταιρείες που χρησιμοποιούν τη ροζ κορδέλα για να πουλήσουν προϊόντα, χωρίς να στηρίζουν ουσιαστικά την έρευνα ή την πρόληψη. Πολλές φορές μάλιστα, τα ίδια αυτά προϊόντα περιέχουν ουσίες που σχετίζονται με τον καρκίνο.
Η Τίμπι Ρις Χίντερλι επισημαίνει ότι «η ροζ κορδέλα δεν ελέγχεται από καμία αρχή και η χρήση της δεν εγγυάται διαφάνεια ή λογοδοσία». Η οργάνωση Breast Cancer Action, που δημιούργησε και τον όρο pinkwashing το 2002, αγωνίζεται για να εκθέσει τέτοιες πρακτικές και να ενθαρρύνει τον κόσμο να είναι κριτικός απέναντι στα προϊόντα και τις καμπάνιες που υποτίθεται ότι υποστηρίζουν την ευαισθητοποίηση.
Η ροζ κορδέλα είναι μια υπενθύμιση ότι η πρόληψη σώζει ζωές και ότι η ουσιαστική υποστήριξη χρειάζεται διαφάνεια, πράξεις και συνεχή επαγρύπνηση. Όπως τονίζει η Πάολα Σνάιντερ, «η ροζ κορδέλα δεν είναι απλώς ένα διακριτικό. Είναι μια υπόσχεση για έναν κόσμο χωρίς καρκίνο του μαστού».
