Κοιλιοκάκη ή δυσανεξία στη γλουτένη; Πώς να ξεχωρίσετε τα συμπτώματα
Πολλοί άνθρωποι δυσκολεύονται να καταλάβουν αν έχουν κοιλιοκάκη ή απλή δυσανεξία στη γλουτένη, και να προσαρμόσουν αναλόγως τη διατροφή τους Παρότι έχουν παρόμοια συμπτώματα, μόνο η μία βλάπτει το έντερο.
Η κοιλιοκάκη είναι αυτή που προκαλεί βλάβες στο έντερο και δυσαπορρόφηση θρεπτικών στοιχείων.
Πολλοί ακολουθούν διατροφή χωρίς γλουτένη, αποφεύγοντας τρόφιμα όπως το ψωμί, τα ζυμαρικά και τα noodles, που περιέχουν γλουτένη, μια πρωτεΐνη που βρίσκεται κυρίως στο σιτάρι, το κριθάρι και τη σίκαλη.
Ωστόσο, δεν έχουν όλοι κάποια υποκείμενη πάθηση. Αν όμως μετά την κατανάλωση γλουτένης αισθάνεστε ναυτία, φούσκωμα ή πόνο στο στομάχι, ίσως πρόκειται για δυσανεξία ή κοιλιοκάκη.
Ποια είναι η διαφορά της κοιλιοκάκης και της δυσανεξίας στη γλουτένη
Η δυσανεξία στη γλουτένη και η κοιλιοκάκη έχουν κοινά συμπτώματα, όμως μόνο η κοιλιοκάκη μπορεί να προκαλέσει σοβαρές βλάβες στο έντερο και να οδηγήσει σε υποσιτισμό.
Η κοιλιοκάκη είναι αυτοάνοση νόσος, πράγμα που σημαίνει ότι το σώμα επιτίθεται κατά λάθος στα υγιή κύτταρα του λεπτού εντέρου προκαλώντας φλεγμονή. Επηρεάζει περίπου έναν στους 70 ανθρώπους, αλλά μόνο το 20% αυτών διαγιγνώσκεται.
Όταν κάποιος που πάσχει από κοιλιοκάκη τρώει γλουτένη, τα εντερικά τοιχώματα που βοηθούν στην απορρόφηση των θρεπτικών ουσιών καταστρέφονται. Μετά από ένα γεύμα που περιέχει γλουτένη, μπορεί να εμφανιστούν πεπτικά προβλήματα όπως διάρροια, φούσκωμα, ναυτία, αέρια και κοιλιακός πόνος.
Η γλουτένη μπορεί επίσης να προκαλέσει συμπτώματα εκτός πεπτικού όπως θολούρα μυαλού, πονοκεφάλους, δερματίτιδα (κνησμώδες εξάνθημα), πόνο στις αρθρώσεις και κόπωση.
Εάν δεν αντιμετωπιστεί, η κοιλιοκάκη μπορεί να οδηγήσει σε υποσιτισμό επειδή το έντερο δεν απορροφά σωστά τα θρεπτικά συστατικά. Μπορεί επίσης να μειώσει την οστική πυκνότητα, ενώ έχει συνδεθεί με νευρολογικές παθήσεις όπως η επιληψία και η άνοια.
Πώς γίνεται η διάγνωση της κοιλιοκάκης;
Για να γίνει σωστή διάγνωση, δεν πρέπει να έχει αφαιρεθεί ακόμα η γλουτένη από τη διατροφή, ώστε να μετρηθεί η επίδρασή της στο πεπτικό σύστημα. Η διάγνωση περιλαμβάνει εξετάσεις αίματος και βιοψία του λεπτού εντέρου με ενδοσκόπιο, ένα όργανο που επιτρέπει την παρατήρηση μέσα στο σώμα.
Οι αιματολογικές εξετάσεις αναζητούν αντιγόνα, δηλαδή δείκτες αντίδρασης στη γλουτένη, ενώ η βιοψία ελέγχει τυχόν βλάβες στο έντερο.
Τι είναι η δυσανεξία στη γλουτένη
Οι άνθρωποι με δυσανεξία στη γλουτένη παρουσιάζουν παρόμοια συμπτώματα με την κοιλιοκάκη, αλλά δεν υπάρχει αυτοάνοση αντίδραση ή βλάβη στο έντερο.
Υπολογίζεται ότι το 1% του πληθυσμού έχει δυσανεξία, αλλά μόνο 12 στους 100 έχουν διαγνωστεί από γιατρό. Οι γιατροί ξεκινούν αποκλείοντας την κοιλιοκάκη και τις αλλεργίες στο σιτάρι. Αν αυτά αποκλειστούν, μπορεί να προταθεί δοκιμή δίαιτας χωρίς γλουτένη υπό την επίβλεψη ειδικού διαιτολόγου για να διαπιστωθεί αν τα συμπτώματα βελτιώνονται.
Η επίσημη διάγνωση δυσανεξίας απαιτεί μια σύνθετη δοκιμασία διατροφής που συγκρίνει την επίδραση της γλουτένης με placebo για τουλάχιστον οκτώ εβδομάδες. Αυτός ο τρόπος όμως είναι απαιτητικός και όχι τόσο συνηθισμένος. Έτσι πολλοί επιλέγουν απλά να αποφεύγουν τη γλουτένη χωρίς επίσημη διάγνωση.
Η κοιλιοκάκη είναι πιο σοβαρή από τη δυσανεξία, και η ευαισθησία μπορεί να ποικίλλει στους ασθενείς. Ακόμα και μικρές ποσότητες γλουτένης μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα, γι’ αυτό είναι απαραίτητη μια αυστηρή, δια βίου δίαιτα χωρίς γλουτένη.
Επίσης, οι ασθενείς πρέπει να προσέχουν την επιμόλυνση, για παράδειγμα αν χρησιμοποιήσουν το ίδιο μαχαίρι ή τοστιέρα για ψωμί με και χωρίς γλουτένη. Οι πιο πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι μόνο 50mg γλουτένης την ημέρα μπορούν να προκαλέσουν βλάβες στους πάσχοντες από κοιλιοκάκη.
Για σύγκριση, μια φέτα ψωμί ολικής αλέσεως περιέχει περίπου 4800mg γλουτένης, δηλαδή 50mg είναι μόλις το 1/100 της φέτας. Μικρές ποσότητες γλουτένης δεν επηρεάζουν το ίδιο τους ανθρώπους με δυσανεξία, μπορεί να προκαλέσουν προσωρινά συμπτώματα, αλλά όχι βλάβες στο έντερο. Τα συμπτώματα και η έντασή τους διαφέρουν από άτομο σε άτομο ανάλογα με την ευαισθησία.
Μπορεί να αναρωτιέστε αν υπάρχει κάποιο πρόβλημα να αποφύγετε τη γλουτένη χωρίς να έχετε κοιλιοκάκη ή δυσανεξία. Μπορεί και να υπάρξει. Τα προϊόντα δημητριακών με γλουτένη περιέχουν σημαντικά θρεπτικά στοιχεία όπως φυτικές ίνες, φολικό οξύ, σίδηρο και βιταμίνες του συμπλέγματος Β.
Η αδικαιολόγητη αποφυγή τους μπορεί να οδηγήσει σε ελλείψεις. Τα προϊόντα χωρίς γλουτένη είναι συνήθως πιο ακριβά και συχνά έχουν περισσότερη ζάχαρη, αλάτι ή λίπος για να καλύψουν τη γεύση και υφή. Πριν αλλάξετε διατροφή καλό είναι να συμβουλευτείτε έναν ειδικό διαιτολόγο για να αποφύγετε ελλείψεις.
