«Johatsu»: Το ανησυχητικό φαινόμενο των ανθρώπων που εξαφανίζονται οικειοθελώς στην Ιαπωνία
Ογδόντα χιλιάδες άνθρωποι εξαφανίζονται κάθε χρόνο στην Ιαπωνία, αφήνοντας πίσω ζωή, δουλειά και οικογένεια. Πίσω από τους Johatsu, οπως έχουν ονομαστεί, κρύβονται ιστορίες ντροπής, φόβου και βαθιάς προσωπικής αναγέννησης.
Στην καρδιά του Τόκιο και των άλλων μεγάλων πόλεων, η ζωή συνεχίζεται φαινομενικά αδιάκοπη. Κι όμως, κάθε χρόνο περίπου ογδόντα χιλιάδες άνθρωποι από όλη τη χώρα αφήνουν πίσω τα πάντα για να χαθούν χωρίς ίχνος.
Το φαινόμενο των Johatsu είναι πραγματικό και βαθιά συνδεδεμένο με την έννοια της ντροπής και της ατίμωσης στην κοινωνία της Ιαπωνίας. Το ντοκιμαντέρ Vanished (Εξαφανισμένοι) -παραγωγής του γαλλικού καναλιού Arte που θα προβληθεί στις 23 Δεκεμβρίου -φέρνει στο φως προσωπικές ιστορίες που σοκάρουν και συγκλονίζουν, δείχνοντας ανθρώπους που εγκαταλείπουν οικειοθελώς τον προηγούμενο κόσμο τους για μια νέα, κρυφή ζωή.
Τι είναι οι Johatsu, οι άνθρωποι που εξαφανίζονται οικειοθελώς στην Ιαπωνία
Η ιστορία του Σουγκιμότο είναι χαρακτηριστική. Όταν η οικογενειακή του επιχείρηση χρεοκόπησε, τα χρέη του άγγιζαν τα τρία εκατομμύρια ευρώ. «Είχα λερώσει το όνομα της οικογένειας και ντρεπόμουν», θυμάται στο ντοκιμαντέρ, όπως αναφέρει το γαλλικό Elle.
Σκέφτηκε να βάλει τέλος στη ζωή του, προσπάθησε να αυτοκτονήσει αλλά τελικά τρόμαξε. Στην απόγνωσή του ανακάλυψε μια εταιρεία που ειδικεύεται σε εξαφανίσεις. Άφησε ένα γράμμα στην οικογένεια και τους συνεργάτες του, φόρεσε το κοστούμι του και εξαφανίστηκε. Σήμερα οι μνήμες από τις οικογενειακές στιγμές παραμένουν ζωντανές και επώδυνες.
Άλλες ιστορίες αποκαλύπτουν την ακραία πίεση που βιώνουν οι Ιάπωνες πολίτες. Ένας ανώνυμος άνδρας θυμάται πως δούλευε για τη μαφία και χρωστούσε χρήματα που δεν μπορούσε να ξεπληρώσει. «Έφυγα μέσα στην απελπισία», λέει, περιγράφοντας μια ζωή περιπλάνησης χωρίς προορισμό. «Δεν έχω σχέδια. Ζω απλώς μέρα με τη μέρα».
Στην Ιαπωνία, υπάρχουν εταιρείες «νυχτερινής διαφυγής», που βοηθούν τους ανθρώπους να χαθούν με ασφάλεια και μυστικότητα. Η Σάιτα, ηγέτιδα μιας τέτοιας εταιρείας, εξηγεί: «Μεταφέρουμε μυστικά τα πράγματα των πελατών και φροντίζουμε να μην εντοπιστούν. Μπορούμε να τους βρούμε νέο σπίτι ή δουλειά, να τους συνοδεύσουμε στην αστυνομία ή σε δικηγόρο. Οι υπηρεσίες μας είναι πολλές».
Το ντοκιμαντέρ παρουσιάζει και ένα ζευγάρι που εξαφανίστηκε από έναν τοξικό εργοδότη με δεσμούς στον υπόκοσμο. Μετά τη βοήθεια της εταιρείας, βρέθηκαν σε ένα παραθαλάσσιο love hotel, όπου ζουν και εργάζονται σήμερα. «Εδώ κανείς δεν μας ελέγχει», λέει η γυναίκα. «Έχω δικά μου χρήματα, νιώθω πιο ελεύθερη. Και οι γονείς μου ήταν τοξικοί και δεν άκουγαν ποτέ την άποψή μου».
Οι οικογένειες που μένουν πίσω ζουν έναν ασταμάτητο εφιάλτη. Η μητέρα του Καζούκι αναζήτησε το γιο της παντού μετά την ξαφνική εξαφάνιση. Όταν πια δεν άντεχε, απευθύνθηκε σε ιδιωτικό ντετέκτιβ. Στην Ιαπωνία τα προσωπικά δεδομένα ενός εξαφανισμένου δεν δίνονται στην οικογένεια χωρίς συγκατάθεση ή επιβεβαίωση θανάτου. «Το ίδιο συμβαίνει και με την αστυνομία», λέει η μητέρα. «Μου λένε πως πρέπει να επικοινωνήσω μαζί του. Και αυτό με λυπεί».
Παρά τη σκληρή πραγματικότητα, αυτή η αδιαπέραστη σιωπή είναι ακριβώς αυτό που αναζητούν οι Johatsu: να χαθούν, να πεθάνουν κοινωνικά και να ξαναγεννηθούν αλλού. Ένας ντετέκτιβ στο ντοκιμαντέρ λέει: «Όταν κάνουν λάθος στην οικογένεια, στο σχολείο ή στη δουλειά, πολλοί Ιάπωνες σκέφτονται πως είναι καλύτερο να πεθάνουν παρά να ζήσουν με ντροπή. Κάποιοι απλώς ξεκινούν από την αρχή σε έναν τόπο όπου δεν τους γνωρίζει κανείς».
Για τους Johatsu η εξαφάνιση είναι ταυτόχρονα πράξη απόγνωσης και νέα αρχή, μια προσωπική αναγέννηση μέσα στη σιωπή.
