Το AI μοντέλο της Vogue πυροδοτεί τη συζήτηση για την ηθική στη μόδα
Η αμερικανική Vogue, ίσως η πιο εμβληματική επιρροή στον κόσμο της μόδας, φιλοξένησε στο τεύχος Αυγούστου μια καμπάνια της Guess που έμελλε να προκαλέσει ποικίλες αντιδράσεις.
Στη φωτογραφία, ένα κορίτσι με κατάξανθα μαλλιά, άψογο δέρμα και φινετσάτη πόζα φοράει μια φλοράλ ολόσωμη φόρμα και ένα ριγέ μάξι φόρεμα, αποπνέοντας την αισθητική του καλοκαιριού. Η λεπτομέρεια που δεν είναι εμφανής με την πρώτη ματιά; Το μοντέλο δεν είναι πραγματικό. Είναι δημιούργημα τεχνητής νοημοσύνης.
Η Seraphinne Vallora, όπως λέγεται το AI-μοντέλο, είναι το αποτέλεσμα της δουλειάς δύο νεαρών γυναικών, της Valentina Gonzalez και της Andreea Petrescu. Οι ίδιες ηγούνται της startup Seraphinne Vallora, που εξειδικεύεται στη δημιουργία ρεαλιστικών ψηφιακών προσώπων για καμπάνιες μόδας. Ο ιδρυτής της Guess Paul Marciano, προσέγγισε την ομάδα μέσω Instagram και τους ανέθεσε τη δημιουργία ψηφιακών μοντέλων για τη νέα διαφημιστική εκστρατεία του brand.
Το αποτέλεσμα; Ένα AI-μοντέλο που δύσκολα μπορεί κανείς να ξεχωρίσει από μια πραγματική γυναίκα. Όμως, όσο τεχνικά εντυπωσιακό κι αν είναι το αποτέλεσμα, η αντίδραση της βιομηχανίας και του κοινού ήταν εντελώς διαφορετική. Για πολλούς, η συγκεκριμένη διαφήμιση δεν ήταν τίποτα λιγότερο από ένα πισωγύρισμα.
Η AI καμπάνια της Guess προκαλεί συζητήσεις
Όπως αναφέρει το BBC, η πρώτη αντίδραση ήρθε από τη Felicity Hayward, γνωστό όνομα στον χώρο του plus-size modelling. Με έντονη φωνή, χαρακτήρισε την κίνηση «τεμπέλικη και φτηνή», τονίζοντας ότι υπονομεύει την πολύχρονη προσπάθεια που έχει γίνει για περισσότερη ποικιλομορφία και ρεαλισμό στη μόδα.
Πράγματι, τη δεκαετία του 2010 υπήρξαν σημαντικά βήματα προς την κατεύθυνση της ένταξης διαφορετικών σωμάτων και ταυτοτήτων -η Valentina Sampaio έγινε η πρώτη τρανς γυναίκα που περπάτησε για τη Victoria's Secret, η Halima Aden έφερε το hijab στις διεθνείς πασαρέλες, ενώ η Rihanna με το Savage x Fenty καθιέρωσε τον όρο body diversity. Όμως τα τελευταία χρόνια, σύμφωνα με τη Felicity Hayward, οι πραγματικές γυναίκες με μη συμβατικά σώματα «απλώς δεν κλείνουν πια δουλειές».
Η έλευση των AI μοντέλων φαίνεται να εντείνει το πρόβλημα. Εικόνες τέλειες, χωρίς ρυτίδες, κυτταρίτιδα, ή το παραμικρό «ψεγάδι», εμφανίζονται ως η νέα «νόρμα». Και η σύγκριση με την πραγματικότητα γίνεται, πλέον, άνιση -και συχνά βλαβερή.
Η νέα αυτή πραγματικότητα δεν θυμίζει απλώς τα υπερβολικά επεξεργασμένα μοντέλα του Photoshop. Είναι κάτι περισσότερο, μια νέο «γυναίκα» που δεν γερνά, δεν αλλάζει.
Και όσο κι αν οι δημιουργοί της Seraphinne Vallora επιμένουν πως δεν ενισχύουν μη ρεαλιστικά πρότυπα -δηλώνοντας πως «οι διαφημίσεις ανέκαθεν παρουσιάζουν τελειότητα»- οι αναρτήσεις τους στο Instagram δείχνει το αντίθετο. Οι ίδιες παραδέχονται πως οι πιο diverse AI φιγούρες που έχουν ανεβάσει (με διαφορετικούς σωματότυπους ή χρώματα δέρματος) έχουν πολύ μικρότερη απήχηση.
Όπως δήλωσε η Gonzalez στο BBC «Όταν ανεβάζουμε εικόνες πιο διαφορετικές, ο κόσμος δεν ανταποκρίνεται. Είμαστε μια επιχείρηση και δημοσιεύουμε ό,τι φέρνει συζήτηση και πελάτες».
Επιπλέον, το επιχείρημα της τεχνολογικής «ανωριμότητας» όσον αφορά στη δημιουργία plus-size μοντέλων -όπως υποστηρίζουν- μοιάζει περισσότερο με δικαιολογία παρά με πραγματικό τεχνικό εμπόδιο, ειδικά σε μια εποχή όπου τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης εξελίσσονται ραγδαία.
Δεν πρόκειται απλώς για αισθητικό ζήτημα. Πίσω από κάθε φωτογράφιση μοντέλου υπάρχουν επαγγελματίες: φωτογράφοι, make-up artists, στιλίστες, βοηθοί παραγωγής. Η δημιουργία ενός AI μοντέλου εξαλείφει όλα αυτά τα στάδια και τις θέσεις εργασίας.
Η Sara Ziff, πρώην μοντέλο και ιδρύτρια του οργανισμού Model Alliance, επισημαίνει ότι αυτή η νέα προσέγγιση δεν είναι καινοτομία αλλά «απλώς μια απέλπιδα προσπάθεια μείωσης κόστους». Προειδοποιεί ότι, χωρίς σωστές ρυθμίσεις και νομικές δικλείδες, η τεχνολογία αυτή μπορεί να επιδεινώσει τη θέση των εργαζομένων στη μόδα.
Αξίζει να σημειωθεί πως στο ίδιο το site της Seraphinne Vallora αναφέρεται μεταξύ των πλεονεκτημάτων της υπηρεσίας τους ότι «εξαλείφει την ανάγκη για ακριβές παραγωγές, καλλιτέχνες μακιγιάζ, ενοικιάσεις χώρων, και φυσικά… μοντέλα».
Η Vogue υπερασπίστηκε την απόφαση να συμπεριλάβει τη διαφήμιση λέγοντας πως επρόκειτο για καταχώρηση και όχι για δική της συντακτική επιλογή. Όμως η ζημιά έχει γίνει. Όταν η «Βίβλος της μόδας» φιλοξενεί μια AI δημιουργία, ενισχύει, άθελά της ή όχι, ένα πρότυπο που καμία πραγματική γυναίκα δεν μπορεί να φτάσει.
Η τεχνολογία δεν είναι, από τη φύση της, κακή. Το πρώην μοντέλο και νυν ειδικός της τεχνολογίας Sinead Bovell ξεκαθαρίζει ότι το AI μπορεί να λειτουργήσει θετικά, φτάνει να συνοδεύεται από διαφάνεια, ρύθμιση και κριτική ματιά. Αντί να αντικαθιστά, μπορεί να συμπληρώνει. Όμως, όταν παρουσιάζεται ως ιδανικό, το αποτέλεσμα είναι επικίνδυνο.
Ίσως τελικά η μεγαλύτερη πρόκληση δεν είναι να δούμε τι μπορεί να κάνει η τεχνητή νοημοσύνη, αλλά πώς επιλέγουμε να τη χρησιμοποιήσουμε. Γιατί η αληθινή ομορφιά δεν γεννιέται σε server. Ζει ανάμεσά μας, με όλες τις ατέλειες, τις ιδιαιτερότητες και την αυθεντικότητα που κάνουν κάθε άνθρωπο μοναδικό.
