Γιατί η γενιά Z θέλει να σώσει τον πλανήτη αλλά ντύνεται με ρούχα από τα Shein;
Η γενιά Z νοιάζεται για τον πλανήτη, αποφεύγει πλαστικά και ανακυκλώνει, αλλά παραμένει πιστή στις φθηνότερες μάρκες μόδας, όπως η Shein. Το παράδοξο αυτό προκαλεί αμηχανία στους γονείς και συζητήσεις για τις αξίες της νέας γενιάς.
Η εικόνα είναι αντιφατική αλλά χαρακτηριστική. Οι νέοι αποφεύγουν τις πλαστικές συσκευασίες, σβήνουν τα φώτα πίσω από τους γονείς τους και φροντίζουν το περιβάλλον, αλλά δεν λένε όχι σε crop tops των 5,99 ευρώ από το online κατάστημα Shein, φτιαγμένα στην Κίνα υπό αμφιλεγόμενες συνθήκες εργασίας.
Η ψυχολόγος Ζαν Σιαού-Φατσέν εξηγεί στη γαλική Le Figaro: «Βλέπω καθημερινά ότι το μέλλον του πλανήτη έχει μπει στη λίστα των υπαρξιακών τους ερωτήσεων, που μέχρι τώρα περιορίζονταν στη ζωή, τον θάνατο και τον έρωτα».
Γιατί η γενιά Ζ ψωνίζει από τα Shein
Η περιβαλλοντική κινητοποίηση των νέων, αν και ενισχυμένη από τα μέσα ενημέρωσης, χρειάζεται προοπτική.
Όπως σημειώνει ο ειδικός στην περιβαλλοντική επικοινωνία Τιερί Λιμπέρ, οι αριθμοί των συμμετοχών σε διαδηλώσεις για το κλίμα δεν συγκρίνονται με παλιότερες κινητοποιήσεις των μαθητών και φοιτητών για νόμους και κοινωνικά ζητήματα. Η δράση τους είναι συχνά σε μικρή κλίμακα, χωρίς ηγέτες, επηρεαζόμενη από κοινωνικά δίκτυα και καθημερινές αλληλεπιδράσεις.
Η ανθρωπολόγος Ελιζαμπέτ Σουλιέ εξηγεί ότι οι έφηβοι ζουν κυρίως στο παρόν και σκέφτονται λιγότερο σε βάθος χρόνου και για την καριέρα. «Σκέφτονται παγκόσμια αλλά ενεργούν τοπικά. Η οικολογία για αυτούς δεν είναι πολιτική αλλά καθημερινή. Είναι γενικά δραστήριοι αλλά προτιμούν μικρές πράξεις, παρακολουθούν διαφορετικούς ανθρώπους στα social media και αντιδρούν τακτικά».
Οι γονείς τους απορούν όταν βλέπουν τις αγορές τους από καταστήματα όπως Brandy Melville, Subdued, Asos ή Urban Outfitters, ή ακόμα χειρότερα σε Shein και PrettyLittleThing, που προωθούν ultra fast fashion, με συλλογές φθηνότερες από τις παλιότερες εταιρείες fast fashion και με περιορισμένη οικολογική ευαισθησία.
Οι προειδοποιήσεις για την περιβαλλοντική επιβάρυνση της βιομηχανίας και τις συνθήκες εργασίας είναι πολλές και το ζήτημα τους αγγίζει.
Τα κοινωνικά δίκτυα παίζουν καθοριστικό ρόλο. «Οι πλατφόρμες αυτές ενισχύουν την κριτική σκέψη, τους αναγκάζουν να επεξεργάζονται πληροφορίες και να ξεχωρίζουν τα σημαντικά από τα ασήμαντα. Είναι υπερφορτωμένοι αλλά έχουν μάθει να ζουν με αυτό», λέει η Ζαν Σιαού-Φατσέν.
Οι νέοι επίσης κρίνουν αυστηρά μάρκες και influencers όταν αποτυγχάνουν σε θέματα ποικιλομορφίας ή περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
Η οικονομική πλευρά είναι, ωστόσο, καθοριστική. Χωρίς σταθερή εργασία, η αγοραστική τους δύναμη είναι περιορισμένη, ενώ οι εταιρείες μειώνουν τις τιμές, ανανεώνουν τα προϊόντα τους με ταχύτητα και χρησιμοποιούν εντυπωσιακές στρατηγικές marketing.
Ταυτόχρονα, η αγορά secondhand κερδίζει έδαφος. Έφηβοι ψάχνουν σε καταστήματα μεταχειρισμένων ρούχων ή χρησιμοποιούν πλατφόρμες όπως το Vinted για να ξαναπουλήσουν ό,τι δεν χρειάζονται και να αποκτήσουν νέα αντικείμενα, αν και οι πρόσθετες χρεώσεις και η διαδικασία πώλησης καθιστούν τη μέθοδο λιγότερο ελκυστική για φθηνά ρούχα.
Η ιστορικός Όντρι Μιλέτ προειδοποιεί για την παγίδα: «Η αγορά secondhand μπορεί να γίνει μοχλός ενίσχυσης της fast fashion. Η ευκολία επαναπώλησης ενθαρρύνει υπερκατανάλωση και μεταθέτει το πρόβλημα χωρίς να το λύνει».
Η γενιά αυτή δεν λειτουργεί με δίπολα, εξηγεί η Σουλιέ. Είναι συναισθηματική, ενεργητική και αντιδρά έντονα. Οι νέοι αντανακλούν την πολύπλοκη, δυναμική και πολυδιάστατη εποχή μας. Παρά τις αντιφάσεις τους, διαθέτουν τα εργαλεία για να κατανοήσουν και να ανανεώσουν τον κόσμο γύρω τους.
