Αγγελική Καρυστινού: «Σκηνοθετώ μόνο όταν το έργο αγγίζει μια προσωπική μου αναζήτηση»
Η ηθοποιός και σκηνοθέτιδα Αγγελική Καρυστινού μιλά στο Bovary για το πάθος της για το θέατρο, τους ρόλους που τη συγκινούν, αλλά και τη βαθιά ανάγκη της να πλάθει θεατρικές στιγμές που μένουν ζωντανές στη μνήμη του θεατή.
Από μικρή, ένιωθε την ανάγκη να δημιουργεί ιστορίες. Με τον αδερφό της έκανε συνεχώς μικρές παραστάσεις στο σπίτι και τα παραμύθια έγιναν το προσωπικό της καταφύγιο. Η αγάπη της για το θέατρο την οδήγησε στη Σχολή του Θεάτρου Τέχνης και στις σπουδές Θεατρολογίας.
Φέτος, τρία είναι τα έργα που την απασχολούν δημιουργικά και συναισθηματικά: το «Απορρίπτεται» του Τζορτζ Μπέρναρντ Σω, η πολιτική σάτιρα «Πτήση/Κόσοβο», και «Ο Τελευταίο Γιάνκης» του Άρθουρ Μίλερ, το οποίο και σκηνοθετεί, με την κάθε παράσταση να αναδεικνύει διαφορετικές πτυχές της ανθρώπινης φύσης, των κοινωνικών συμβάσεων και της πολιτικής πραγματικότητας.
Η Αγγελική Καρυστινού για τις φετινές της παραστάσεις
«Γεννήθηκα στην Αθήνα. Η νονά μου με πήγε να δω την “Ελίζα” της Ξένιας Καλογεροπούλου, με τη Μάνια Παπαδημητρίου τότε, και κάτι συνέβη μέσα μου. Έκτοτε, μόνη μου έκανα συνεχώς διασκευές παραμυθιών στο σπίτι με τον αδερφό μου. Δεν ήμουν εξωστρεφής, αλλά αυτές οι μικρές ιστορίες ήταν ένα καταφύγιο για μένα.
»Έτσι πήγα στη Σχολή του Θεάτρου Τέχνης, από όπου και αποφοίτησα. Παράλληλα σπούδασα και Θεατρολογία. Μετά τη σχολή άρχισα να δουλεύω. Κάποια στιγμή αποφάσισα να κάνω μια δική μου παράσταση που βασιζόταν στο “Ναι” της Μαργαρίτας Καραπάνου για πολύ προσωπικούς λόγους. Τότε πήρα την απόφαση να φύγω για την Αγγλία και να σπουδάσω σκηνοθεσία.
»Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, έπρεπε να αρχίσω πάλι από την αρχή. Είναι περίεργο αυτό που συμβαίνει στη χώρα μας -πρέπει πάντα να ξεκινάς από την αρχή. Δεν προσμετράται τίποτα, δεν υπάρχει αυτό που λέμε εξελικτική πορεία, παρά μόνο για τον καθένα μας προσωπικά. Η αγορά εργασίας λειτουργεί παράδοξα, μόνο με το παρόν. Αυτό στην αρχή με στενοχωρούσε. Τώρα το έχω αποδεχτεί και απλώς κάνω τη δουλειά μου όσο καλύτερα μπορώ, χωρίς προσδοκίες.
»Στο «Απορρίπτεται», όπου πρωταγωνιστώ φέτος- στο θέατρο 104, σε σκηνοθεσία Τάσου Πυργιέρη - ο Τζορτζ Μπέρναρντ Σω μιλά στην ουσία για τον “θάνατο” της ερωτικής επιθυμίας, που είναι δεδομένος. Αυτό, όμως, δεν αναιρεί την αγάπη. Τα δύο ζευγάρια του έργου αγαπούν τους νόμιμους συντρόφους τους -απλώς τυχαίνει να ερωτεύονται άλλους. Ταυτόχρονα, η ηρωίδα που υποδύομαι, η Μαργκρέτε, βιώνει μια προσωπική χειραφέτηση. Αντιλαμβάνεται πως το “καθήκον” της και οι κοινωνικές και θρησκευτικές ιδέες που της έχουν εμφυσήσει, την κατευθύνουν μακριά από την ευτυχία. Έτσι, από σύζυγος γίνεται άνθρωπος και διεκδικεί το δικαίωμα να είναι ελεύθερη».
Ο χαρακτήρας σου, η Μαργκρέτε Ρόουζ, συμμετέχει σε ένα παιχνίδι ερωτικής ανταλλαγής που δοκιμάζει τις σχέσεις και την πίστη των ζευγαριών. Πώς προσέγγισες τον ρόλο ώστε να ισορροπήσεις ανάμεσα στο χιούμορ και την εσωτερική αλήθεια της ηρωίδας;
«Η Μαργκρέτε, όπως και οι άλλοι ήρωες, είναι πολύ αστείοι γιατί παίζουν συνεχώς ανάμεσα στο “πρέπει” και στο “θέλω”, ανάμεσα στο ”κανονικό” και το φυσικό -κι αυτό το χάος τους κάνει συμπαθητικούς και διασκεδαστικούς. Ο Τάσος Πυργιέρης έχει δημιουργήσει ένα παιχνίδι “θεάτρου μέσα στο θέατρο”, φέρνοντας τα θέματα του Σω πιο κοντά στο σήμερα. Αυτό με βοήθησε να προσεγγίσω τη Μαργκρέτε μέσα από μια προσωπική μου ματιά απέναντι στη μεγάλη αλήθεια που μας λέει ο Σω. Τελικά, η ερωτική επιθυμία δεν μπορεί να αντέξει στον χρόνο. Από ένα σημείο και μετά, η μοίρα της είναι να τελειώσει -και τότε ο άνθρωπος αναζητά αλλού αυτή την ένταση που του δίνει ο έρωτας».
»Το δεύτερο έργο στο οποίο συμμετέχω σε αυτή την θεατρική σεζόν, το "Πτήση/Κόσοβο" -στο θέατρο Νους, σε σκηνοθεσία Ένκε Φεζολλάρι, δείχνει -με τρέλα και χιούμορ -τι είναι τα Βαλκάνια: ένα σταυροδρόμι Δύσης και Ανατολής, όπου οι Μεγάλες Δυνάμεις παίζουν τα παιχνίδια τους κι οι άνθρωποι προσπαθούν να επιβιώσουν μέσα από τις αντιθέσεις τους. Αυτό το έργο παραμένει απολύτως επίκαιρο. Το παιχνίδι δραματικού και κωμικού στοιχείου είναι γοητευτικό και απελευθερωτικό για τον ηθοποιό, γιατί μπορεί να είναι “μέσα” και “έξω” από τον ρόλο ταυτόχρονα, ανοίγοντας ένα ευρύ φάσμα έκφρασης.
Το έργο που σκηνοθετεί, ο «Τελευταίος γιάνκης», του Άρθουρ Μίλερ, πρωτοπαίχτηκε το 1993, αλλά αγγίζει ζητήματα που μοιάζουν οδυνηρά επίκαιρα σήμερα -την κρίση αξιών, την ψευδαίσθηση της επιτυχίας, τη μοναξιά. Πώς προσεγγίζει σκηνοθετικά αυτή την “αιώνια επικαιρότητα” του Μίλερ;
«Δεν έχουν αλλάξει πολλά στην ουσία -σίγουρα έχει αλλάξει ο τρόπος ζωής μας, αλλά τα θέματα του Μίλερ παραμένουν ισχυρά. Οι άνθρωποι δεσμεύονται από ένα σύστημα, κι αυτό τους οδηγεί στη μοναξιά και τη δυστυχία. Οι ήρωες -τους οποίους ερμηνεύουν οι Πέρης Μιχαηλίδης, Ναταλία Στυλιανού, Μένη Κωνσταντινίδου και Βαγγέλης Ψωμάς -υποφέρουν από διαγνωσμένη κατάθλιψη, ενώ ακόμη και ο Λήροϊ, ο Τελευταίος Γιάνκης, βρίσκεται εγκλωβισμένος στο ίδιο σύστημα που απεχθάνεται. Ο Μίλερ πίστευε ότι ο μόνος τρόπος να αλλάξει κάτι είναι να αλλάξει το σύστημα. Ασπάζομαι απολύτως αυτή την ιδέα, γι’ αυτό και προσπαθούμε να κατανοήσουμε τις αδυναμίες των ηρώων.
»Ο Λήροϊ υπερασπίζεται έναν κόσμο που χάνεται, αλλά ούτε αυτός έχει βρει τη “λύση”. Προσωπικά δεν αρνούμαι την εξέλιξη -πάντα με γοητεύουν οι αλλαγές. Το πρόβλημα είναι ότι οι άνθρωποι δε βρίσκουμε ισορροπία. Η ευτυχία ίσως είναι ανέφικτη. Ο Μίλερ δείχνει ότι η ουσιαστική επαφή και επικοινωνία μπορούν να γεμίσουν με τρυφερότητα τη σκληρότητα του κόσμου, όμως αυτές οι στιγμές δεν διαρκούν πολύ και οι ήρωες πρέπει πάλι να επιστρέψουν στο “ρινγκ”. Οι ηρωίδες παίζουν πινγκ-πονγκ στο ψυχιατρείο -γι’ αυτό και όλη η παράσταση έχει στηθεί σαν αγώνας, όπως είναι η ζωή.
»Έχω σκηνοθετήσει αρκετές φορές. Ως νεαρή ηθοποιός ένιωθα ότι δεν εκφράζομαι, κι έτσι αποφάσισα να κάνω την πρώτη μου παράσταση. Αργότερα, όταν σπούδασα σκηνοθεσία, άλλαξα και ως ηθοποιός. Όταν σκηνοθετώ, έχω την ευθύνη του υλικού, αλλά το θέατρο είναι ομαδική δουλειά -όλοι μαζί λέμε μια ιστορία. Σκηνοθετώ μόνο όταν μπορώ να επιλέξω το έργο, κι όταν αυτό συνδέεται με μια προσωπική αναζήτηση.
Πώς παρατηρεί ότι εξελίσσεται η θεατρική σκηνή της Αθήνας τα τελευταία χρόνια; Διαπιστώνει κάποιες τάσεις;
«Στην Αθήνα σήμερα υπάρχουν πολλά θέατρα και παραστάσεις για όλα τα γούστα. Οι τάσεις όμως δεν δημιουργούνται στη χώρα μας -τις ακολουθούμε κυρίως από το ευρωπαϊκό θέατρο. Υπάρχουν ενδιαφέροντα πράγματα, αλλά και σύγχυση. Το ζήτημα της ελληνικότητας είναι ουσιαστικό. Τι σημαίνει “ελληνική ταυτότητα”; Πρέπει πρώτα να ξεκαθαρίσουμε τι σημαίνει στ’ αλήθεια αυτή η ελληνικότητα».
info
- «Απορρίπτεται»
θέατρο 104, Ευμλπιδών 41, Γκάζι
Έως 16/11
- «Πτήση/ Κόσοβο»
θέατρο Νους, Τροίας 34
Από 22/12
- «Ο τελευταίος γιάνκης»
Μικρό Γκλόρια, Ιπποκράτους 7
Από 26/11
