Πίνεις αρκετό νερό; Τα έξι σημάδια που δείχνουν ότι ο οργανισμός σου έχει αφυδατωθεί
Η αφυδάτωση μπορεί να εμφανιστεί το καλοκαίρι και να επηρεάσει σοβαρά την υγεία σου χωρίς προειδοποίηση, αν δεν πίνεις όσο νερό χρειάζεται το σώμα σου.
Πότε ήταν η τελευταία φορά που ήπιες πραγματικά αρκετό νερό; Αν και όλοι γνωρίζουμε τη σημασία της σωστής ενυδάτωσης, η μέση ημερήσια κατανάλωση νερού είναι λιγότερη από τη μισή της συνιστώμενης ποσότητας, σύμφωνα με έρευνες.
Το να μην πίνουμε αρκετό νερό δεν προκαλεί μόνο αίσθηση δίψας, αλλά μπορεί να οδηγήσει και σε αφυδάτωση με μακροχρόνιες συνέπειες στην υγεία.
«Το νερό είναι απαραίτητο για τη ζωή και συμμετέχει σχεδόν σε κάθε λειτουργία του σώματος», εξηγεί στην βρετανική Telegraph ο Σταύρος Κάβουρας, καθηγητής διατροφής και διευθυντής του Hydration Science Lab στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα.
«Ρυθμίζει τη θερμοκρασία, μεταφέρει θρεπτικά συστατικά, απομακρύνει άχρηστες ουσίες και λιπαίνει τις αρθρώσεις. Η σωστή ενυδάτωση βοηθά την πέψη, υποστηρίζει την υγεία των νεφρών και της καρδιάς και ενισχύει τη σωματική απόδοση».
Το ανθρώπινο σώμα αποτελείται περίπου κατά 60% από νερό, όμως χάνουμε καθημερινά 2 έως 2,5 λίτρα μέσω του ιδρώτα, των ούρων, των κοπράνων και της αναπνοής. Η συνεχής αναπλήρωση είναι κρίσιμη.
«Πολλοί από εμάς είμαστε ήπια αφυδατωμένοι χωρίς να το καταλαβαίνουμε», επισημαίνει ο καθηγητής. «Αυτό επηρεάζει την καθημερινή μας λειτουργία και συνδέεται με χρόνιες παθήσεις όπως υπέρταση, διαβήτη και άνοια, που με τη σειρά τους μειώνουν το προσδόκιμο ζωής».
Τα 6 σημάδια που δείχνουν ότι έχεις αφυδατωθεί
Κατά τη διάρκεια υψηλών θερμοκρασιών, η αφυδάτωση μπορεί να εξελιχθεί γρήγορα σε μια κατάσταση επικίνδυνη για τη ζωή. Η πιθανότητα αυξάνεται ιδιαίτερα σε ηλικιωμένους, όσους παίρνουν πολλά φάρμακα ή υποφέρουν από γαστρεντερικά συμπτώματα.
Στους ηλικιωμένους, η αφυδάτωση είναι από τις βασικές αιτίες εισαγωγής στα επείγοντα.Τα παρακάτω είναι τα 6 χαρακτηριστικά σημάδια πως έχεις αφυδατωθεί:
Νιώθεις δίψα
Αν αισθάνεσαι δίψα, έχεις ήδη αρχίσει να αφυδατώνεσαι. «Η δίψα είναι το πρώτο στάδιο της αφυδάτωσης», λέει ο Ντιλίπ Λόμπο, καθηγητής γαστρεντερικής χειρουργικής στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ. «Αν έχεις χάσει περίπου 2% του σωματικού σου βάρους σε υγρά, τότε ενεργοποιούνται υποδοχείς στον εγκέφαλο που σε κάνουν να νιώσεις δίψα».
Αυτό μπορεί να συμβεί πολύ εύκολα μέσα στη μέρα, ειδικά αν είσαι σε ζεστό περιβάλλον ή εκτίθεσαι στον ήλιο χωρίς επαρκή ενυδάτωση. «Αν αναπληρώσεις τα υγρά σου, θα αισθανθείς αμέσως καλύτερα», συμπληρώνει. Με την ηλικία, η αίσθηση της δίψας μειώνεται, οπότε είναι σημαντικό να πίνεις συχνά νερό, ακόμη και χωρίς να διψάς.
Τα ούρα σου είναι πιο σκούρα
Αν το χρώμα των ούρων σου μοιάζει με μέλι, χρειάζεσαι περισσότερο νερό. Αν είναι καφέ, ενδέχεται να έχεις προχωρημένη αφυδάτωση. «Όταν ξεκινά η δίψα, το σώμα αρχίζει να συγκρατεί νερό», εξηγεί ο καθηγητής Λόμπο. «Τα νεφρά στέλνουν λιγότερο νερό στην κύστη, με αποτέλεσμα τα ούρα να γίνουν πιο πυκνά». Αυτό αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο να εμφανιστούν πέτρες στα νεφρά.
«Αν δεν πίνεις αρκετό νερό, τα νεφρά καταπονούνται και αυξάνεται η πιθανότητα λοιμώξεων του ουροποιητικού, ιδίως στις γυναίκες», προσθέτει ο Λιούις Τζέιμς, καθηγητής ανθρώπινης διατροφής στο Πανεπιστήμιο Loughborough. Με την ηλικία, η νεφρική λειτουργία μειώνεται και η αφυδάτωση είναι πιο πιθανή, γι' αυτό παρατήρησε τη συχνότητα και το χρώμα των ούρων σου. Ιδανικά, πρέπει να ουρείς περίπου επτά φορές την ημέρα και τα ούρα να έχουν ανοιχτό κίτρινο χρώμα.
Έχεις «θολούρα» στο μυαλό
Ο εγκέφαλος αποτελείται κατά 73% από νερό. Όταν αφυδατώνεσαι, οι λειτουργίες του αρχίζουν να αποδιοργανώνονται. «Ακόμα και ήπια αφυδάτωση μειώνει τις γνωστικές ικανότητες, όπως η μνήμη, η συγκέντρωση και ο συντονισμός κινήσεων», σημειώνει ο Δρ Τζέιμς. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την καθημερινότητα, από την οδήγηση μέχρι το πώς διασχίζεις έναν δρόμο.
Σε έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of Clinical Nutrition, το 45% των γιατρών και νοσηλευτών ήταν αφυδατωμένοι στο τέλος της βάρδιας, με εμφανή μείωση στη βραχυπρόθεσμη μνήμη.
Ένα ποτήρι νερό 300 ml μπορεί να βελτιώσει άμεσα την ανάκληση μνήμης. Σε πιο προχωρημένα στάδια αφυδάτωσης, εμφανίζεται σύγχυση και αποπροσανατολισμός.
Πονοκέφαλος
Ο πονοκέφαλος είναι από τα πιο συχνά συμπτώματα αφυδάτωσης. Καθώς χάνεται υγρό από τον εγκέφαλο, δημιουργείται πίεση στις νευρικές απολήξεις του. Ο πόνος μπορεί να χειροτερεύει με την κίνηση ή την αλλαγή θέσης του κεφαλιού. Οι πονοκέφαλοι αυτοί υποχωρούν μέσα σε μία με δύο ώρες, αν πιεις νερό και ξεκουραστείς. Αν βρίσκεσαι στον ήλιο, μπες σε σκιερό μέρος και βάλε μια δροσερή κομπρέσα στο μέτωπο.
Η αφυδάτωση μπορεί να εξελιχθεί σε ημικρανία. «Η επαρκής ενυδάτωση μπορεί να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης ημικρανίας λόγω αφυδάτωσης», αναφέρει η Πίπα Κόλτερ, υπεύθυνη πληροφόρησης στον οργανισμό Migraine Trust. Μελέτη στο Journal of Clinical Neuroscience έδειξε ότι ασθενείς που έπιναν περισσότερο νερό είχαν λιγότερους, πιο σύντομους και λιγότερο έντονους πονοκεφάλους.
Νιώθεις κόπωση και εξάντληση
Μία στις δέκα επισκέψεις σε γιατρό για αίσθημα κόπωσης σχετίζεται με αφυδάτωση, σύμφωνα με έρευνα που έγινε σε 300 γενικούς γιατρούς από τον Natural Source Water Association. Αν είσαι δραστήριος, η συχνή κατανάλωση νερού κρατά σε εγρήγορση το σώμα και το μυαλό. Τις ζεστές μέρες μπορείς να χάσεις έως και 2 λίτρα υγρών την ώρα μέσω του ιδρώτα, είτε κάνεις πεζοπορία είτε απλώς παίζεις γκολφ.
«Αν δεν αναπληρώνεις τα υγρά, το αίμα γίνεται πιο πυκνό και η καρδιά καταβάλλει μεγαλύτερη προσπάθεια για να διατηρήσει την πίεση και τα επίπεδα οξυγόνου», προειδοποιεί ο καθηγητής Λόμπο.
Με την ηλικία, η εξάντληση από αφυδάτωση γίνεται πιο έντονη. «Ένας 80χρονος που ζυγίζει 40 κιλά και χάνει υγρά από το σώμα του, επηρεάζεται πολύ πιο εύκολα», λέει. «Η έρευνά μας δείχνει ότι ηλικιωμένοι που εισάγονται στο νοσοκομείο με αφυδάτωση παραμένουν περισσότερο και έχουν κατά 6% υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας».
Ζαλίζεσαι ή λιποθυμάς
«Όταν έχεις χάσει 4% του σωματικού σου βάρους σε υγρά, η εφίδρωση δυσκολεύει και η θερμοκρασία του σώματος αυξάνεται επικίνδυνα», λέει ο καθηγητής Λόμπο. «Η πίεση πέφτει και μπορεί να ζαλιστείς ή να λιποθυμήσεις».
Αυτό χαρακτηρίζεται ως «μέτρια αφυδάτωση» και απαιτεί ιατρική συμβουλή. Οι ηλεκτρολύτες μπορούν να βοηθήσουν, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις απαιτείται ενδοφλέβια χορήγηση υγρών. Αν η κατάσταση δεν αντιμετωπιστεί, η αφυδάτωση μπορεί να εξελιχθεί σε σοβαρή μέσα σε μόλις 24 ώρες, με απώλεια 10% του σωματικού βάρους σε υγρά.
Σε αυτό το στάδιο, πρόκειται για επείγον περιστατικό. «Το σώμα περιορίζει την αιμάτωση σε όργανα που δεν είναι ζωτικής σημασίας, όπως τα νεφρά», λέει ο Λόμπο. «Συσσωρεύονται άχρηστες ουσίες, προκαλείται βλάβη στα όργανα και χωρίς παρέμβαση, μπορεί να ακολουθήσουν σπασμοί, κατάρρευση, ακόμα και θάνατος».
Η ζέστη επιταχύνει αυτή την πορεία. Φρόντισε να έχεις πάντα νερό μαζί σου και να ξεκουράζεσαι αν νιώσεις αδυναμία ή ζαλάδα.
