Γιατί κάποιες φορές δεν κοιτάμε τον συνομιλητή μας

Τι σημαίνει, από ψυχολογική άποψη, όταν κάποιος αποστρέφει το βλέμμα του κατά τη διάρκεια μιας συζήτησης;

Η γλώσσα του σώματος κρύβει πολύ περισσότερα απ’ όσα λέμε με λόγια. Το βλέμμα μας, ειδικά, μπορεί να αποκαλύψει ανασφάλεια, ακόμη και ψέματα, χωρίς να το συνειδητοποιούμε, σύμφωνα με την ψυχολογία.

Η μη λεκτική επικοινωνία θεωρείται εξαιρετικά ισχυρό μέσο έκφρασης, καθώς μεταδίδει ένα μεγάλο ποσοστό των πληροφοριών που θέλουμε να δώσουμε στον συνομιλητή μας. Η βλεμματική επαφή είναι σχεδόν προϋπόθεση για να ξεκινήσει ένας διάλογος.

Το πρώτο πράγμα που κάνουμε συνήθως όταν απευθυνόμαστε σε κάποιον είναι να τον κοιτάμε στα μάτια, δείχνοντάς του ότι έχουμε κάτι να πούμε. Αυτό βοηθά στη διατήρηση της ροής της συζήτησης. Αν κάποιος μας κοιτάξει ξαφνικά και σωπάσει, το πιθανότερο είναι ότι περιμένει από εμάς μια απάντηση.

Τι σημαίνει όταν κάποιος αποστρέφει το βλέμμα του κατά την συζήτηση

Κατά τη διάρκεια μιας συνομιλίας, η βλεμματική επαφή διατηρείται κατά μέσο όρο από 40% έως 60% του χρόνου. Ο εγκέφαλος, χωρίς να το συνειδητοποιούμε, ψάχνει πληροφορίες, σκέφτεται τι να πει ή ακόμη και πώς να αποκρύψει την αλήθεια.

Αν κάποιος αποφεύγει να κοιτάξει τον συνομιλητή του στα μάτια, αυτό συνδέεται συχνά με αίσθημα απειλής, ανασφάλειας ή ντροπής/ Φωτογραφία: Unsplash

Οι κατευθύνσεις του βλέμματος πολλές φορές συνδέονται με τη λειτουργία των ημισφαιρίων του εγκεφάλου και σχετίζονται με το αν κάποιος είναι δεξιόχειρας ή αριστερόχειρας. Αυτός είναι και ο λόγος που το βλέμμα χρησιμοποιείται συχνά ως εργαλείο ανάλυσης τόσο σε ανακρίσεις όσο και σε συνεντεύξεις επιλογής προσωπικού.

Η ψυχολόγος Paula, με μεταπτυχιακές σπουδές στη γνωσιακή και συμπεριφορική νευροβιολογία, εξηγεί ότι οι διαφορετικοί τύποι βλέμματος αποκαλύπτουν διαφορετικές πτυχές της ψυχολογίας μας. Ξεχωρίζει ιδιαίτερα την αποφυγή βλεμματικής επαφής, ένα φαινόμενο που συναντάμε πολύ συχνά στην καθημερινότητα. Όπως σημειώνει, «όταν κάποιος αποφεύγει να κοιτάξει τον συνομιλητή του στα μάτια, αυτό συνδέεται συχνά με αίσθημα απειλής, ανασφάλειας ή ντροπής».

Παράλληλα, άλλες μορφές βλέμματος φανερώνουν διαφορετικές καταστάσεις:
• Έντονη και παρατεταμένη βλεμματική επαφή δείχνει προσοχή ή ενδιαφέρον, αλλά αν είναι υπερβολική μπορεί να εκληφθεί και ως πρόκληση.
• «Στένεμα» των ματιών υποδηλώνει αμυντική στάση ή αναμονή απειλής.
• Συχνό ανοιγοκλείσιμο των βλεφάρων συνδέεται με νευρικότητα, ανησυχία ή αμηχανία.
• Διεσταλμένες κόρες ματιών εμφανίζονται όταν κάτι μας γοητεύει ή μας συναρπάζει, ιδιαίτερα όταν υπάρχει έλξη.

Η βλεμματική είναι ένας κώδικας που αποκαλύπτει συναισθήματα, σκέψεις και διαθέσεις που συχνά δεν εκφράζονται με λόγια. Η κατανόηση αυτών των μικρών αλλά ουσιαστικών σημάτων μπορεί να μας βοηθήσει να επικοινωνούμε πιο ουσιαστικά και να κατανοούμε καλύτερα τον κόσμο γύρω μας.